یبوست در شیرمادرخواران از شیر خشك‌خواران كمتراست

پرسش: من یك دختر ١٠ ماهه دارم كه نزدیك به دو هفته است كه یبوست داره یعنى بعد ٥-٦ روز اجابت مجاز داره و با درد شدید و زور زدنه.خیلى گریه میكنه موقع تخلیه.مدفوعشم خشكه و سبز تیره .آهنم میخوره.غذاهم میخوره.برنجم بهش میدم.كره هم تو همه غذاهاش میریزم.اما نمیدونم چه كنم خوب بشه؟

پاسخ: شیرخواران ممكن است به طور طبیعی هر 2 تا 3 روز بدون هیچ مشكلی دفع مدفوع نرم داشته باشند كه در این صورت یبوست تلقی نمی‌شود، اما به طور كلی هر گاه مدفوع سفت و خشك باشد و دفع آن برای كودك همراه با درد و زور زدن باشد و فواصل دفع بیش از یك 2 روز یا بیشتر باشد، می‌توان گفت كه كودك یبوست دارد. بنابراین كاهش نوبت دفع به تنهایی بیانگر یبوست نیست. در هفته اول زندگی معمولا نوزاد تا 4 بار در روز ممكن است دفع داشته باشد اما با بزرگ‌تر شدن بتدریج كاهش می‌یابد و در 2 سالگی به 2 بار در روز می‌رسد.
بـیشتر كودكان كه دچار یبوست می‌شوند، مشكل زمینه‌ای خاصی ندارند و به اصطلاح پزشكان یبوست آنها علت عملكردی دارد و به عـلـت بیماری بخصوص یا مشكلات اعضای گـوارشـی نـیـسـت . اما در موارد كمی هم یبوست كودكان بخصوص اگر از زمان نوزادی شروع شده باشد، می‌تواند به علت بیماری‌های خاص گوارشی و روده‌ای بـــاشــد كــه در ایــن صــورت نـیــاز بــه بررسی‌های بیشتر بالینی و آزمایشگاهی توسط پزشك هست.
گاهی یك تغییر رژیم غذایی از شیر مادر به شیر گاو به علت تغییر در نسبت پروتئین به كربوهیدرات سبب سفت شدن مدفوع و دفع دردناك می‌شود. در این حالت اگرچه مشكل كودك به صورت حاد ایجاد شده است و می‌تواند بسرعت برطرف شود، اما امتناع از دفع و نگه داشتن مدفوع سبب ایجاد یبوست به صورت مزمن می‌شود.
احتباس مدفوع سبب بازجذب آب آن از روده و خشك‌تر شدن آن می‌شود و مشكل را شدیدتر می‌كند.
یبوست در شیرمادرخواران نسبت به شیر خشك‌خواران كمتر اتفاق می‌‌افتد، اگر چه به علت جذب كامل شیر مادر در دفعات دفع در شیر مادر‌خواران كمتر است. ادامه تغذیه انحصاری شیرخوار با شـیر مادر و مراجعه به پزشك در این مورد ضروری است، زیرا یبوست مزمن در این سنین نیاز به بررسی‌هاو مداخله‌های پزشك دارد. با گذشتن سن كودك از مرز 6 ماهگی و آغاز تغذیه كمكی میزان ابتلا به یبوست نیز بیشتر می‌شود. در موارد زیادی عدم تحمل پروتئین شیر گاو می‌تواند سبب بروز یبوست شود كه در این موارد نیز لازم است مادران به صورت حاد و در فاصله زمانی كوتاهی شیر گاو را به میزان زیاد وارد رژیم غذایی كودك خود نكنند و از روزانه حدود چند سی‌سی شروع كنند. مصرف كافی آب و مایعات و سبزیجات پرفیبر و ملین مانند انجیر،آلو، زردآلو و سایر میوه‌ها و سبزی‌های تازه سبب نرم شدن مدفوع می‌شود. علاوه بر آن سبوس موجود در نان‌های سبوس‌دار و غلات نیز یك منبع خوب برای تامین فیبر غذایی است.
بیشتر موارد یبوست در كودكان با تغذیه صحیح كودك و توجه به مسائل روحی ــ روانی وی قابل درمان است. این كودكان اغلب به دلایل مختلفی هنگام اجابت مزاج مدفوع خود را نگه می‌دارند و دفع را به تعویق می‌اندازند كه به این ترتیب مدفوع آب بیشتری از دست می‌دهد، سفت و خشك می‌شود و ممكن است دفع آن با سختی و درد همراه شده و باعث نگه‌ داشتن بیشتر مدفوع و تسلط كودك بشود. این سیكل معیوب می‌تواند مثلا به دنبال یك شقاق مقعد كه سبب دفع دردناك می‌شود، ایجاد گردد. بنابراین مهم‌ترین اصل در پیشگیری از یبوست مزمن، برطرف كردن علت حاد آن است. اضطراب و عجله برای دفع در كودك و سایر مسائل روانی یكی از مهم‌ترین علت‌های ایجاد یبوست است. این مساله بخصوص در سنین آموزش رفتن به توالت و اجابت مزاج اهمیت بیشتری دارد. ایجاد كردن یك الگوی منظم برای دفع در كودك می‌تواند این مساله را تا حد زیادی حل كند. پدرها و مادرها می‌‌توانند با یك برنامه منظم پس از صرف صبحانه و شام برای تخلیه روده كودك 5 تا 10 دقیقه كودك را مجاب به نشستن در توالت كنند. چنین برنامه منظمی بتدریج الگوی دفعی كودك را تنظیم می‌كند.
ماساژ ملایم شكم كودك ، می تواند از تا حدی مشكل او را برطرف كند، همچنین خواباندن او به پشت وخمیده نمودن پاهایش بسمت شكم ، بهمراه چرخش ملایم در جهت عقربه های ساعت نیز روش نسبتا مؤثری در برطرف كردن این مشكل می باشد.در كودكان بالای 6 ماه كه از این روش نتیجه نگرفته باشند میتوان ( زیر نظر پزشك ) از شیاف های گلیسرین برای نرم كردن مدفوع استفاده كرد .
استفاده از این شیافها تنها برای یك تا دو بار مجاز است . در صورتی كه پاسخ مناسبی از این كار حاصل نشد ، حتما با پزشك خود مشورت نمائید .
استفاده از روش های تنقیه یا مصرف شل كننده های مدفوع بدون تجویز پزشك ، توصیه نمی شود.

نی‌نی‌بان جدیدترین و بهترین مطالب خود را در تلگرام و از طریق سه کانال «راهنمای بارداری»، «کودک‌یاری» و «سلامت جنسی» در اختیار مخاطبان قرار می‌دهد.

براي عضويت در خبرنامه ني ني بان و اطلاع از بهترين و پربيننده ترين مطالب، کافي است يک بار فرم عضويت ما را از اينجا پر کنيد.