علل مهجوریت قرآن چیست

با مطالعه و دقت در آثار مکتوب و اظهارات شفاهی حضرت امام چنین بدست می آید که دو عامل سبب مهجوریت قرآن در میان مسلمانان شده است یکی بی توجهی خود مسلمانان به قرآن و مشغولیت به غیر قرآن و دیگری تلاش های تبلیغی دشمنان

با مطالعه و دقت در آثار مکتوب و اظهارات شفاهی حضرت امام چنین بدست می‏آید که دو عامل سبب مهجوریت قرآن در میان مسلمانان شده است: یکی بی‏توجهی خود مسلمانان به قرآن و مشغولیت‏ به غیر قرآن و دیگری تلاش های تبلیغی دشمنان.

● مشکل بزرگ مسلمانان کنار گذاشتن قرآن است

الف- بی توجهی مسلمانان به قرآن

امام خمینی (ره) ریشه‏ای ‏ترین مشکل و بزرگ ‏ترین درد جوامع اسلامی را دوری ‏مردم از قرآن و در نتیجه مهجور ماندن این آخرین صحیفه آسمانی می ‏دانست و بر این واقعیت تلخ همواره تاکید می‏کرد که مشکلات مسلمین زیاد است، لکن مشکل‏بزرگ مسلمین این است که قرآن کریم را کنار گذاشته‏اند و تحت لوای دیگران درآمده‏اند(خمینی (امام); صحیفه نور، ج‏۱۳، ص‏۱۲۳).

به اعتقاد ایشان دوری جوامع اسلامی از قرآن کریم، ملت اسلام را به این وضع سیاه‏ و نکبت‏بار مواجه ساخته و سرنوشت ملت های مسلمان و کشورهای اسلامی را دستخوش سیاست‏ سازشکارانه استعمار چپ و راست قرار داده است.(همان، ج‏۱، ص‏۱۸۶)

مساله مهجوریت قرآن و دور شدن جوامع اسلامی از قرآن، از جمله نگرانی ‏های‏ بسیار جدی حضرت امام و دغدغه مستمر ایشان بود که از همان آغازین ‏روزهای نهضت در سال ۴۲ تا بعد از پیروزی انقلاب اسلامی و حتی تا واپسین ‏روزهای حیات هم، بارها و بارها بدان اهتمام ورزیده و لزوم توجه به قرآن را تاکید کردند.

به عنوان مثال در یک سخنرانی در سال ۴۳ در مورد نقشه‏های استعمار بیان کردند: "که‏ سلطه مستکبرین بر دولت های اسلامی در اثر دست ‏برداشتن از قرآن کریم و اتکاء نداشتن بر قواعد اسلام بوده است و درمقدمه مفصل وصیت نامه سیاسی الهی‏خود که در واقع آخرین دیدگاه‏های ایشان درباره مسائل مختلف است، نوشتند: "شاید جمله "لن یفترقا حتی یردا علی الحوض‏ "اشاره‏باشد، بر این که بعد از وجودمقدس رسول الله(ص) هر چه بر یکی از این دو گذشته است‏ بردیگری گذشته است و مهجوریت هر یک، مهجوریت دیگری است، تا آن‏گاه که این‏ دو مهجور بر رسول خدا در حوض‏ وارد شوند... اکنون ببینیم چه گذشته است ‏بر کتاب خدا، این و دیعه الهی و ما ترک پیامبر اسلام(ص). ‏

"قرآن مهجور و احکام قرآن مهجور است. به‏این که در ماذنه‏ها اذان بگویند و نماز بجا آورند، قرآن از مهجوریت ‏بیرون نمی‏رود. البته قرائت قرآن و حاضر بودن قرآن در تمام شؤون زندگی انسان از امور لازم است، لکن کافی نیست. قرآن باید در تمام شؤون زندگی ما حاضر باشد...( همان; صحیفه نور، ج‏۱۶، ص‏۳۹ با تصرف و تلخیص).

امام سوگند یاد می‏کند (طبق روایات) که تمام آنچه ملت احتیاج دارد، در کتاب و سنت است و در این شکی نیست و در جایی دیگر می‏فرمایند: "انبیاء هم، همه چیزهایی که مربوط به روح و مربوط به مقامات عقلیه و مربوط به مراکز فیضیه است، برای ما بیان کرده‏اند و قرآن هم بیان کرده است و اهلش می‏دانند".

● بازگشت به قرآن، بازگشت به اسلام است!

نکته مهمی که به عنوان یکی از محوری‏ترین ارکان بازگشت ‏به قرآن در بیانات ‏امام به چشم می‏خورد، این است از نظر حضرت امام، بازگشت‏ به قرآن، یعنی ‏بازگشت ‏به اسلام راستین و حقیقی که پیامبر(ص) منادی آن بود. این چنین دیدگاهی ‏درباره قرآن، نه تنها به هیچ روی نمی‏تواند از سنت جدا باشد؛ بلکه در واقع، عین‏ پیروی از سنت نیز هست. این حقیقتی است که با نگاهی گذرا به مقدمه وصیت نامه‏ایشان به خوبی قابل درک و دریافت است; علاوه بر این در موارد متعدد دیگری هم ‏بدان تصریح کردند.

مثلا در کتاب ولایت فقیه در این باره می‏نویسند: "قرآن ‏مجید و سنت، شامل همه دستورات و احکامی است که بشر برای سعادت و کمال ‏خود احتیاج دارد. در کافی فصلی است‏ به عنوان "تمام احتیاجات مردم در کتاب و سنت ‏بیان شده است‏" و کتاب یعنی قرآن، "تبیان کل شی‏" است ؛ روشنگر همه چیز و همه امور است. امام سوگند یاد می‏کند (طبق روایات) که تمام آنچه ملت احتیاج دارد، در کتاب و سنت است و در این شکی نیست و در جایی دیگر می‏فرمایند: "انبیاء هم، همه چیزهایی که مربوط به روح و مربوط به مقامات عقلیه و مربوط به مراکز فیضیه است، برای ما بیان کرده‏اند و قرآن هم بیان کرده است و اهلش می‏دانند".

● با قرآن در حقیقت قرآن را از صحنه خارج کردند!

حضرت امام حاصل و نتیجه نهایی فعالیت های سران استکبار و عوامل خودفروخته آنان در کشورهای اسلامی را با این بیان تلخ و ناگوار که "با قرآن در حقیقت قرآن را... از صحنه خارج کردند", (صحیفه نور، ج ۲۱، ص ۱۶۹) حذف تعالیم کتاب خدا از زندگی دنیا معرفی می کنند و جوامع اسلامی را به بیداری و حرکت خودجوش برای محو آثار استعمار تلاش خالصانه در مسیر احیای تعالیم زندگی ساز قرآن دعوت می کنند .

همچنین حضرت امام خمینی(ره) جوامع اسلامی را به کسب آگاهی در برابر یکی از ترفندهای سردمداران اسلام آمریکایی ترغیب می نمایند و توجه به عمق و باطن و پرهیز از سطح و ظاهرگرایی در شناخت دوستان و حامیان و طرفداران راستین قرآن را از وظایف مهم آحاد جوامع اسلامی معرفی می کنند و در وصیت نامه خویش صریحا به یکی از توطئه های دشمنان به ظاهر طرفدار اسلام و قرآن این گونه اشاره می نمایند: اخیرا قدرت های شیطانی بزرگ به وسیله حکومت های منحرف خارج از تعلیمات اسلامی که خود را به دروغ به اسلام بسته اند برای محو قرآن و تثبیت مقاصد شیطانی ابرقدرت ها, قرآن را با خط زیبا طبع می کنند و به اطراف می فرستند و با این حیله شیطانی قرآن را از صحنه خارج می کنند». (همان)

قرآن کتاب دنیا و آخرت است و هم به زندگی مادی نظر می گسترد و راه می نماید و هم به زندگی معنوی گرایش دارد و رهایی و رستگاری می آفریند و این دو اصل و قانون عام و مکمل به تشکیل جامعه ای رشد یافته و بالنده و برخوردار از همه مواهب مادی و معنوی می انجامد که حیات خاکی و سمائی انسان را به اوج کمال رهنمون می شود.بدین سان حضرت امام خمینی (ره) قدس سره در عرصه اندیشه و عمل و با حرکت تاریخ ساز و الهی خویش گستردگی و جامعیت قوانین و احکام قرآن را در اذهان خفته مردم مطرح نمود و دیگر بار کتاب خدا را به صحنه های زندگی انسان آورد و احکام و قوانین مترقی و حیات آفرین آن را از غربت و مهجوریت نجات داد و راه های سعادت و پیشرفت را برای انسان هایی که یا تنها به زندگی مادی می اندیشیدند و دنیا را بر آخرت رجعان می دادند, و یا فقط به زندگی معنوی انس می گرفتند و از فعالیت های دنیایی کناره می گرفتند, باز و هموار نمود و این حقیقت بزرگ را به اثبات رساند که قرآن کتاب دنیا و آخرت است و هم به زندگی مادی نظر می گسترد و راه می نماید و هم به زندگی معنوی گرایش دارد و رهایی و رستگاری می آفریند و این دو اصل و قانون عام و مکمل به تشکیل جامعه ای رشد یافته و بالنده و برخوردار از همه مواهب مادی و معنوی می انجامد که حیات خاکی و سمائی انسان را به اوج کمال رهنمون می شود.

منبع : پژوهشکده امام خمینی (ره)