دوشنبه, ۱۷ اردیبهشت, ۱۴۰۳ / 6 May, 2024
مجله ویستا

کلمه در شعر می‌ماند


کلمه در شعر می‌ماند

می‌گویند فرهنگ، می‌نویسیم تا کلمات (که حاوی فرهنگ است) را در جایی حفظ کنیم. مثل بچه‌هایی که در جعبه گنجینه‌های خود دکمه‌ها، پاک‌کن و دیگر چیزها را با مهارت حفاظت می‌کنند. ولی …

می‌گویند فرهنگ، می‌نویسیم تا کلمات (که حاوی فرهنگ است) را در جایی حفظ کنیم. مثل بچه‌هایی که در جعبه گنجینه‌های خود دکمه‌ها، پاک‌کن و دیگر چیزها را با مهارت حفاظت می‌کنند. ولی چه کسی گفته است کلمات در بایگانی فرهنگ‌ها حفظ می‌شوند. البته این کار را به اضطرار ابتلا به مدرنیته انجام می‌دهیم. هر چند نه به آن خوبی که باید اما راز پاسداری از کلمه در جای دیگری نهفته است. زبان پارسی در ابتدا به مدد نظم و نثر خراسانی استوار شد. بعدها به شمال غربی رفت. جایی که مردم ترک‌زبان زندگی می‌کردند. سپس باروبنه از منزل نظامی در گنجه بست و راهی سرزمین‌های عراق ایرانی شد: فارس- جایی که مردم در آن در مجاورت زبان عربی سخن می‌گفتند. زبان فارسی، کلمات نحو و شکل استفاده و کاربردهای آنها در همین اشعار حفظ می‌شد. در قرن چهارم شاعری به نام خالد شعری ۱۴ بیتی سرود که در آن ۲۸ بار از کلمه «دست» استفاده کرد و هر بار از همین یک کلمه معنای تازه‌ای مراد نمود.در حقیقت شعر در تمام قرون گذشته نه تنها کلمات بلکه معنای مختلف آنها و ظرفیت‌های کاربرد را با خود حمل می‌کرد. با این تفاوت که بر سر زبان‌ها می‌چرخید و در گوشه کتابخانه‌ها منتظر دانشجویان و محققین نمی‌ماند.