رازهای ۱۰۰ ساله شدن

مارگاریت دل, بانویی ۹۶ ساله است او باید درباره تاریخ تولدش که در گواهی نامه اش ثبت شده به ماموران پلیس, دوستان و آشنایان توضیح دهد تا آن را باور کنند با شروع فصل بهار, خانم دل سوار بر موتور هارلی دیویدسونش شهرهای آمریکا را درمی نوردد

مارگاریت دل، بانویی ۹۶ ساله است. او باید درباره تاریخ تولدش که در گواهی‌نامه‌‌اش ثبت شده به ماموران پلیس، دوستان و آشنایان توضیح دهد تا آن را باور کنند. با شروع فصل بهار، خانم دل سوار بر موتور ‌هارلی‌دیویدسونش شهرهای آمریکا را درمی‌نوردد...

زمستان گذشته، بارش سنگین برف و خطر تصادف با ماشین‌ها او را خانه‌نشین کرد. مارگاریت در این فرصت مسیر ورود و خروج ماشین به پارکینگ را تمیز کرد. رانندگی و بافتنی بافتن، خانم دل را جوان و شاد می‌کند.

● بانوی ورزشکار

او هر ماه تعداد زیادی پتو برای کودکان بی‌سرپرست می‌بافد و به انجمن‌های حمایت از کودکان بی‌سرپرست هدیه می‌دهد. دو یا سه بار در هفته رانندگی می‌کند، تنیس بازی می‌کند و بافتنی می‌بافد. بانوی ۹۶ ساله هم‌‌تیمی بیست ساله‌ای هم دارد. سیلویا می‌گوید: «سعی می‌کنم در زمین بازی آرام‌تر بدوم تا خطر برخورد با مارگاریت و آسیب‌دیدگی او کاهش یابد.»

وقتی خانم دل ۸۰ ساله بود، با سیلویا در تورنمنتی شرکت کردند و با اینکه مجموع سنشان بیش از ۱۰۰ سال بود، قهرمان شدند.

مارگاریت در طول زندگی‌اش سیگار نکشیده و لب به الکل نزده است. او در خانه‌ای دو طبقه در شهر بتسدای ایالت مریلند زندگی می‌کند و می‌گوید: «در طبقه اول هم می‌توانم استراحت کنم اما هر شب پله‌ها را بالا و پایین می‌روم تا پیاده‌روی کنم و تحرک داشته باشم. هرگز از کسی درخواست نمی‌کنم برایم خرید کند و خودم به فروشگاه می‌روم. وعده ناهارم ساندویچ فیله بوقلمون است.»

این زن ۹۶ ساله که عاشق شکلات است، می‌گوید: «وقتی به شکلات و بستنی فکر می‌کنم، بدجنس می‌شوم. نمی‌توانم از این دو بگذرم و تحت هر شرایطی باید یک لیوان بستنی و چند تکه شکلات بخورم. با این کار از شر پزشک و دارو و بیمارستان خلاص شدم و به این سن رسیدم. اما یک بار که دوستان و بچه‌ها تولد ۹۰ سالگی‌ام را جشن گرفته بودند، کارم به بیمارستان کشید. دل درد شدیدی داشتم. پزشکان دو ساعت معاینه?ام کردند ولی بعد از ام.آر.آی مشخص شد مشکل خاصی ندارم و مرخص شدم.»

کارول دل، دختر مارگاریت با افتخار می‌گوید: «چشمان مادرم در ۹۶ سالگی چنان برق می‌زند که تمام صورتش را روشن می‌کند. مردم با دیدن او تحت تاثیر قرار می‌گیرند و مرتب می‌پرسند راز شادی و سرزندگی‌اش در چیست؟»

آیا علم می‌تواند سلامت، سرزندگی و شادی این زن ۹۶ ساله را شرح دهد؟ چگونه زنی در ابتدای سده دوم زندگی‌اش تا این حد با بنیه و تواناست، در حالی که زنان و مردان جوان‌تر از او، ذهن و جسمشان از کار افتاده و لحظه مرگ را انتظار می‌کشند؟

● ۱۰۰ ساله های بندری

در تاریخ پرفراز و نشیب انسان، عمر طولانی همراه با سلامت هدیه‌ای بوده از جانب خدایان به انبیای الهی. اما متخصصان طب سالمندان مانند «خوان پونسه دلئون»، تلاش می‌کنند تا اسرار طول عمر ۶۰۰ نفر از ساکنان یک و نیم میلیون نفری جزیره هوکایدو را که در سده دوم عمرشان به سر می‌برند، کشف کنند. این ۶۰۰ نفر سالم، توانا و سرشار از زندگی هستند و جوان‌تر از سن واقعی‌شان به نظر می‌رسند.

پژوهشگران و متخصصان پیری‌شناسی مدت‌ها از تردد کشتی‌های مسافربر به جزایر ساردنیای ایتالیا و نوا اسکوتیا کانادا جلوگیری کردند تا اشخاص ۱۰۰ ساله‌ای را که در بندرگاه این دو جزیره حضور دارند، بررسی کنند و به راز طول عمرشان پی ببرند.

در آن سوی جهان، تعدادی از دانشمندان آمریکایی به رهبری دکتر توماس پرثت، متخصص امراض دوران کهنسالی دانشگاه بوستون و مدیر بخش تحقیق انستیتو ملی کهنسالی آمریکا روی افرادی که بیش از ۱۰۰ سال عمر کرده‌اند، مطالعه می‌کنند تا تفاوت آنها را با افرادی که در ۸۰ سالگی از بین می‌روند، کشف کنند.

دکتر پرثت می‌گوید: «بیش از ۳۰ درصد افراد با بیش از ۱۰۰ سال سن جسم و روح سالمی دارند. بیشتر این افراد، مستقل هستند و می‌توانند کارهای شخصی‌شان را انجام دهند.»

● طول عمر ارثی

عمر طولانی به ژن‌هایی که هنگام تولد به ارث می‌بریم و سبک زندگی، (تغذیه، محل زندگی و آسیب‌های روحی روانی) بستگی دارد.

پیش از سال ۱۹۹۸، میزان تاثیر این عوامل بر طول عمر مشخص نبود. دانشمندان سوئدی اواخر دهه ۹۰ میلادی میزان تاثیر عوامل موثر بر طول عمر (تغذیه، محل زندگی و آسیب‌های روحی روانی) را اندازه گرفتند. آنها با بررسی دوقلوهای همسان به این نتیجه رسیدند که تاثیر ژن‌ها بر طول عمر، ۳۰ درصد است و سبک زندگی نقش کلیدی در افزایش آن دارد.

دکتر برندلی ویلکاک، استاد انستیتو مطالعات پزشکی پاسفیک در‌ هاوایی معتقد است: «شما می‌توانید ژنی سالم داشته باشید اما با تغذیه نامناسب همه چیز را نابود کنید. برای داشتن عمر طولانی علاوه بر ژن‌های سالم باید سبک زندگی سالم، تغذیه مناسب، فعالیت بدنی و خواب کافی داشته باشید.»

● رژیم غذایی جادو می‌کند

مطالعات پژوهشگران دانشگاه ایالتی یوتا یافته‌های دانشمندان سوئدی را تایید می‌کند. زنانی که در آمریکا عمر طولانی دارند عاشق رانندگی هستند، از دخانیات، کافئین و الکل دوری و هشت سال بیشتر از مردان آمریکایی عمر می‌کنند.

دکتر پرثت اعتقاد دارد: «این درس بزرگی برای همه ماست. من عمیقا باور دارم با تغییر در رژیم غذایی و افزایش فعالیت بدنی، خواب مناسب، پرهیز از دخانیات و الکل، فعالیت ذهنی و... همه انسان‌ها می‌توانند دست‌کم تا ۷۵ سالگی زندگی همراه با سلامتی داشته باشند.»

شهروندان آمریکایی با استفاده از غذاهای آماده و عدم تحرک و ابتلا به انواع بیماری‌ها از جمله نارسایی‌های قلبی، یافته‌های محققان درباره کاهش عمر به دلیل تغذیه نامناسب و عدم تحرک را تایید کردند، اما شهروندان ۱۰۰ ساله اوکیناوا روش سنتی را برای زندگی انتخاب کرده‌اند.

‌● برنامه یک روز زندگی مرد ۱۰۳ ساله

سیریو توگوچی ۱۰۳ ساله، ساکن شهر موتوبو در جزیره اوکیناوا، هر روز صبح ساعت شش، از خواب برمی‌خیزد و پنجره‌ها را باز می‌کند. او می‌گوید: «با این کار به همسایه‌ها نشان می‌دهم هنوز زنده و سرحال هستم.»

نیم ساعت بعد، با صدای موسیقی‌ای که از رادیو پخش می‌شود، ورزش می‌کند و صبحانه (برنج سبوس‌دار و سوپ سبزی‌) می‌خورد. بعد دو ساعت در مزرعه سویا کار می‌کند.

سیریتو، از زمانی که همسر ۹۳ ساله‌اش فوت کرده، کارهای خانه را به تنهایی انجام می‌دهد و به فرزندش متکی نیست پزشکان برای اینکه نگرانی فرزندان توگوچی را برطرف کنند، او را معاینه و اعلام کردند در سلامت کامل به سر می‌برد.

توگوچی می‌گوید: «از اینکه آزاد هستم و به تنهایی زندگی می‌کنم لذت می‌برم. اگر بیمار شوم شبانه با تاکسی به بیمارستان می‌روم.»

ساعت دوازده و سی دقیقه ظهر، سیریو توگوچی، ناهار (برنج و سبزی، ماهی، تخم‌مرغ و توفو (پنیر گیاهی)- می‌خورد، یک ساعت چرت می‌زند و سپس دو ساعت دیگر در مزرعه کار می‌کند. او ۸۳ سال است که شام لبنیات می‌خورد، چون به خواب راحت و آرامشش کمک فراوانی می‌کند.

دانشمندان انستیتو ملی سلامت آمریکا، دانشگاه اوکیناوا و وزارت بهداشت ژاپن که از سال ۱۹۷۶ در اوکیناوا به دنبال صدسالگان هستند، معتقدند سیریو توگوچی ۱۰۳ ساله فقط یک نمونه است. آنها معتقدند تمام کهنسالان اوکیناوا فعالیت جسمی و ذهنی فراوانی دارند و رژیم غذایی‌شان سرشار از سبزی، میوه، فیبر، فاقد روغن و نمک است که از بروز سکته مغزی، سرطان و بیماری‌های قلبی و گوارشی جلوگیری می‌کند.

● ویتامینE و سویا فراموش نشود

براساس مطالعات سازمان خواربار و کشاورزی ملل متحد و دانشمندان دانشگاه ایالتی‌ هاوایی آمریکا، شهروندان ژاپنی با مصرف ۶۰ تا ۱۲۰ گرم سویا در روز ( بیش از چینی‌ها که ۱۰ گرم در روز مصرف می‌کنند)، مقام اول مصرف سویا در جهان را در اختیار دارند. این ماده غذایی که سرشار از فلاونوئیدها ( نوعی آنتی‌اکسیدان) است، میزان ابتلای ژاپنی‌ها به سرطان را به میزان زیادی کاهش می‌دهد.

میزان ابتلای کهنسالان اوکیناوایی به زوال عقل (بیماری آلزایمر) بسیار کمتر از کهنسالان آمریکایی و اروپایی است. پژوهشگران دانشگاه بن آلمان معتقدند کاهش ابتلای ژاپنی‌ها به زوال عقل به علت وجود ویتامین‌ E در رژیم غذایی آنهاست که از مغز در برابر بیماری‌ها محافظت می‌کند. با بررسی، تجزیه و تحلیل زندگی شهروندان اوکیناوا، می‌توان گفت زندگی مدرن در غرب، یکی از علل کاهش طول عمر است. شهروندان این جزیره با انتخاب سبک زندگی و تغذیه سنتی ژاپن و تطبیق با روش‌های زندگی در دنیای امروز و فعالیت ذهنی و جسمی، میزان ابتلا به انواع بیماری‌ها از جمله سرطان، حمله قلبی و زوال عقل را به میزان زیادی کاهش داده‌اند.

اما دکتر ماکوتو سوزوکی، سرپرست تیم تحقیق روی کهنسالان اوکیناوا می‌گوید: «به دلیل تغذیه نامناسب جوانان این جزیره و مصرف غذاهای آماده، در دهه‌های آینده شهروندان این جزیره عمر طولانی نخواهند داشت.»

دکتر جیانی پس، متخصص دانشگاه ساردنیا هم معتقد است: «زندگی کهنسالان جزیره ساردنیا مشابه زندگی شهروندان صد ساله اوکیناوایی و به دلیل فعالیت بدنی و ذهنی و کمک به هم نوع‌ها عاری از اضطراب است.»

● زندگان متخصص

دکتر لئونارد پون، استاد دانشگاه جورجیا که از سال ۱۹۹۸ روی کهنسالان آمریکایی تحقیق می‌کند، صدسالگان را « زندگان متخصص» می‌نامند.

او پس از بررسی نتایج ۱۵ آزمون شخصیت که روی کهنسالان انجام داد، پی برد آنها در طول زندگی، خوش‌بین، مهربان، امیدوار، شکست‌ناپذیر و تشنه آموختن بوده و هستند و از کار کردن هراسی ندارند.

دکتر وینفرد روسی، متخصص مرکز ملی تحقیقات سلامت کهنسالان می‌گوید: «باوجود اینکه مطالعات نشان‌ داده ژن‌ها دخالت چندانی در افزایش طول عمر انسان ندارند، باید گفت دوقلوهای هم سان افراد صد ساله، ۱۲ بار بیشتر از افراد دیگر شانس رسیدن به ۱۰۰ سالگی دارند.» پژوهشگران پیش‌بینی می‌کنند در ۵۰ سال آینده، شهروندان آمریکا در صورت تمایل می‌توانند در کلینیک‌هایی ثبت‌نام کنند و روش‌های علمی زندگی کهنسالان اوکیناوا و ساردینا را بیاموزند تا به صد سالگی برسند. این روش‌ها سبب می‌شوند در ۲۰ سال آینده تعداد صد سالگان جهان بسیار بیشتر از امروز شود.

اما هر کودکی که امروز آرزوی حضور در قرن ۲۲ میلادی را در ذهن می‌پروراند، باید به گذشته‌ها نگاه کند و از صدسالگانی که در قرن ۱۹ میلادی آمده‌اند، بیاموزد. روش آنها برای عمر طولانی، تغذیه مناسب و معقول (غذای بدون نمک و روغن و سرشار از فیبر)، ورزش کردن (دست‌کم یک ساعت در روز)، خیاطی و بافتنی، حفظ و گسترش دوستی‌ها، تقسیم و استفاده درست از نیروی بدن، حسرت و غصه نخوردن و کمک به همنوعان است.

منبع: Time

ترجمه: حسین صرافی