قارچ های جادویی

آیا داروهای توهم زا مثل ال اس دی واقعاً كاربردهای پزشكی دارند

نكته ها

۱- پسیلوسیبین كه در قارچ های «جادویی» وجود دارد، می تواند شدت علائم را در بیماران سرطانی در مراحل آخر زندگی شان كاهش دهد.

۲- در حال حاضر دانشمندان اروپایی از داروهای توهم زا صرفاً در مطالعات بسیار دقیق فعالیت عصبی مغز استفاده می كنند.

۳- برخی از پزشكان نسبت به فواید این داروها در نهایت با توجه به خطراتی كه در آن نهفته اظهار شك و تردید می كنند

«مری» مبتلا به سرطان است، كه پیشرفته و غیرقابل درمان است و در بهترین حالت تنها چندماهی به او امكان زندگی كردن خواهد داد. ولی متخصص روانپزشكی به رغم تشخیص بیماری بدعاقبتش، دارویی را در اختیار وی می گذارد كه ۲۵ سال است به كسی نداده است. این شكل جدیدی از دارو با اثر تسكینی نیست. بلكه همان پسیلوسیبین موجود در قارچ های «جادویی» (قارچ psilocybe mexicana) است. این یك چاره كار اسرارآمیز و پنهانی نیست كه گرفتاران نومیدانه در جست وجوهایشان در اینترنت پیدا كرده باشند. «اداره غذا و دارو»ی ایالات متحده با مطالعه كوچكی پیرامون آن موافقت كرده با این امید كه یك «سفر» توهمی ملایم بتواند بعد جدی به گزینه های درمانی پیش روی هزاران بیمار سرطانی كه روزهای آخر زندگی خویش را می گذرانند و وضع شان درست مثل مری است بیفزایند. چرا پسیلوسیبین؟ چه منطقی پشت این كار است كه دارویی روان گردان به كسی بدهیم كه احتمالاً نجاتش نخواهد داد؟

بین سال های ۱۹۶۲ و ۱۹۷۶ صدها بیماری كه در ایالات متحده از سرطان رنج می بردند ال اس دی دریافت كردند و پیش از آن كه پرده آخر بیفتد «سفر» روانی حاصل از این ماده را تجربه كردند. آنها این تجربه را احساس ایمنی فراتر از ترس از مرگ و نیز بهبود خواب و كاهش اضطراب ها توصیف می كردند. حتی چندهفته پس از آغاز درمان درد نیز كاهش می یافت، كه از این لحاظ بسیار شبیه پسیلوسیبین بود. چارلز گراب استاد روانپزشكی و اطفال در مركز پزشكی كالیفرنیا و دانشمندی برجسته مشغول كارآزمایی سرطان - پسیلوسیبین می گوید: «وضعیت بی اندازه هیجان انگیز برای این حوزه از دانش ما به وجود آمده است.» گراب در حیطه روانپزشكی كودكان كار می كند كه همین او را به حوزه اعتیاد و سوءاستفاده از داروها بسیار نزدیك می كند. از نظر او، برخی داروها كه ممكن است در دست افراد جوان و كم تجربه مضر و زیانبار باشند، می توانند در دست های پزشك متخصص روان و اعصاب به عنوان عامل خیر و بركت باشد.

• بهبودهای روانی

گراب می گوید: «ما در حال اتمام و تكمیل درمان دو بیمار هستیم كه هر دو زن اند و در سنین پنجاه سالگی دچار سرطان متاستاتیك شده اند.» سرطان متاستاتیك یعنی پخش و پراكنده شدن غدد سرطانی در سرتاسر بدن كه شانس بهبود را بسیار كم می كند. «آنها هر دو تجربه خوبی با پسیلوسیبین داشتند و بهبود شرایط روانی شان هفته ها پس از آن نیز ادامه یافت.» «اداره غذا و دارو» و دیگر مقامات در ایالات متحده مطالعه گراب را پذیرفته اند، ولی دولت هزینه های آن را متقبل نمی شود. در عوض گراب مجاز است كه ۲/۰ میلی گرم پسیلوسیبین به ازای هر كیلوگرم وزن بدن - نه كمتر و نه بیشتر- به بیمار بدهد. این مقدار از پسیلوسیبین كافی است ۱۲ داوطلب وی را به یك «سفر» توهم زا بفرستد كه تماماً تحت كنترل آنها است. تصاویری كه این افراد می بینند بیشتر شبیه نقش های زیبا و منظم فرش های ایرانی است؛ توهمات لجام گسیخته معمول این مواد. این كار نخستین بار توسط دكتر اریك كاست در سال های دهه ۶۰ صورت گرفت. كاست این نظریه را مطرح نمود كه تغییرات در تصویر انسان از بدن خویش در اوج تجربه توهمات می تواند ادراك درد جسمی و هیجانی را برای مدتی پس از درمان تخفیف دهد. ساختمان شیمیایی پسیلوسیبین بسیار شبیه سروتونین است، واسطه عصبی موجود در مغز كه بر خلق تاثیر می گذارد. سروتونین نقشی كلیدی در تنظیم آهنگ های زیستی مثل خواب و تشكیل و ادراك حافظه دارد. داروهای ضدافسردگی اغلب تولید سروتونین را افزایش می دهند و احساس سالم بودن در فرد به وجود می آورند. گراب پسیلوسیبین را به صورت خوراكی به بیمارانش می دهد. بیماران پس از ۳۵ دقیقه با اثر كردن دارو احساس گیجی می كنند. ۱۴ نوع مختلف گیرنده سروتونین در مغز شناخته شده است. پس از آنكه پسیلوسیبین وارد بدن می شود، صرفاً برای یك گیرنده شیمیایی خاص كه بر سطح اعصاب قشر ناحیه پیشانی - بخشی از مغز كه برای اندیشیدن و استدلال های بالا مورد استفاده قرار می گیرد - وجود دارد با سروتونین به رقابت می پردازد. حاصل این رقابت شیمیایی آثار بدنی و توهم زایی است كه از آن باقی می ماند: احساس سرخوشی، تغییرات در ادراك و تصاویر هندسی پیچیده. تمامی این اتفاقات در ذهن بیمار رخ می دهند، و گراب منتظر می ماند و اجازه می دهد كه بیمار كاملاً غرق در این تجربه گردد. تا حالا كه همه چیز خوب بود، ولی اگر گاهی وضع طور دیگری بود چه؟ مطالعات گذشته نشان دادند كه بخش اندكی - تا هفت درصد - شركت كنندگان در مطالعه واكنش های منفی نشان می دهند: از افزایش اضطراب تا حالات روان پریشی كوتاه مدت. لیكن گراب اطمینان دارد كه خودش به اتفاق یك پرستار می توانند به راحتی از پس هر «سفر بدی» برآیند. «اگر در كار خود بسیار دقیق باشیم و مشكلات را پیش بینی كنیم، می توانیم مانع بروز آنها شویم. اطمینان داریم كه می توان با درمان ملایم و آمادگی كامل و خوب بر اوضاع مسلط شد. به خاطر داشته باشید كه این كار را مردم داوطلبانه انجام می دهند نه آنكه وادار به انجام آن شده باشند.»

---