بیماری های پوستی ناشی از شغل

بعضی کارها پوست را ناکار می کنند

«بیماری‌های پوستی ناشی از شغل»؛ شاید این عنوان برایتان کمی عجیب به نظر برسد ولی کاملا واقعیت دارد. شغل‌های مختلفی هستند که می‌توانند بر پوست ما تاثیر بگذارند و آن را دچار مشکل کنند...

این نوشته، شما را با برخی از مهم‌ترین عوارض پوستی مشاغل مختلف آشنا می‌کند.

افرادی که بنا به مقتضیات شغلی، زیاد در معرض نور آفتاب هستند، سردسته بیماران مبتلا به سرطان پوست هستند؛ چون بیشتر سرطان‌های پوست به واسطه زیاد قرار گرفتن در معرض نور خورشید ایجاد می‌شود. پس بحث «بیماری‌های پوستی ناشی از شغل» را با این مشاغل شروع می‌کنم.

● شغل و نورآفتاب

کشاورزان، دامداران، کارگران ساختمانی، آسفالتکاران، رفتگران شهرداری، رانندگان وسایط نقلیه عمومی، حتی پلیس‌های راهنمایی و رانندگی که دایم درخیابان‌ها و زیر نورمستقیم آفتاب کار می‌کنند، ملوانان و کارگران کشتی و... مجبورند ساعت‌های طولانی در معرض نور خورشید باشند و این برای پوست آنها زیان‌آور است. سم‌پاشان در سمپاشی درختان از ماده‌ای شیمیایی استفاده می‌کنند که مقابل آفتاب ممکن است حساسیت ایجاد کند وکافی است که آفتاب زیاد به شخص بتابد تا این فعالیت آغاز شده و این واکنش غیرطبیعی به وجود بیاید و چون بیمار شغلش طوری است که باید دایم در معرض آفتاب باشد ممکن است مشکلش روزبه‌روز بدتر و وخیم‌تر شود و بعد از مدتی کار کردن دچار معضلاتی ‌شود.

● شغل و گرما و سرما

کار کردن درمحیط‌های گرم هم می‌تواند مشکل‌های پوستی‌ای را برای شاغلان ایجاد کند. مهم‌ترین مشکل پوستی در محیط‌های گرم، عرق‌جوش است. عرق‌جوش، ضایعه‌ای پوستی به دلیل تعریق بیش از حد است. این بیماری را در افرادی که پوست‌ حساس دارند، بیشتر می‌بینیم. نانواها، کارگران کوره و کارگران معدن باید تدابیری بیندیشند تا زیاد عرق نکنند یا محیط‌ کارشان را به نحوی خنک کنند که این مشکل ایجاد نشود؛ زیرا وقتی عرق‌جوش ایجاد شد، درمان صرفا به صورت علامتی خواهد بود و بهترین درمان، دور شدن از محیط است.

بعضی از افراد به روش‌های مختلف در محیط کارشان دچار سوختگی‌ می‌شوند، مثل کسانی که با مواد محترقه کار می‌کنند و هر لحظه امکان آتش‌گرفتن آنها وجود دارد، کسانی که با انواع اسیدها کار می‌کنند، آتش‌نشان‌ها که دایم با آتش سروکار دارند، افرادی که با مواد شیمیایی کار می‌کنند و دچارسوختگی‌های شیمیایی می‌شوند که عوارض خاص خودش را دارد، این سوختگی‌ها ممکن است بسیار شدید بوده و در مواردی حتی به مرگ منجر شود و این مساله به کرات در بعضی از مشاغل دیده می‌شود. افرادی که با مواد رادیواکتیو سروکار دارند، این افراد هم باید به شدت نکات ایمنی را رعایت کنند زیرا حساسیت و درماتیتی که ناشی از مواد رادیواکتیو است زخم‌هایی را در پوست به وجود می‌آورد که بهبودی آنها بسیار مشکل است.

افرادی هم هستند که شغلشان در محیط‌های سرد است؛ مثل افرادی که در سردخانه‌ها یا در کوهستان و پیست‌های اسکی کار می‌کنند و در مواجهه با سرما دچار مشکل می‌شوند که البته در حالت طبیعی هم ممکن بود این مشکل را داشته باشند ولی به تناسب شغلشان، مشکلشان بیشتر است. این افراد به دلیل ایجاد پروتئین‌های غیرطبیعی در سرم خونشان، نسبت به سرما حساسیت دارند؛ نه به دلیل اینکه صرفا شغلشان در مواجه با سرما است. این افراد دچار زخم‌های خیلی شدید و عوارض ناتوان‌کننده‌ای می‌شوند که زندگی طبیعی آنها را مختل می‌کند و لازم است که فرد حتما شغلش را عوض کند.

● شغل و مواد شیمیایی

در مورد نیکل و کرومات، حساسیت پوستی بسیار شیوع دارد اما بسیاری از مواد دیگر همچون چسب‌های صنعتی، اسانس‌‌های مختلف، عطر، ادکلن و خیلی از مواد آلرژی‌‌زای دیگر نیز می‌توانند به تناسب با شغل بیمار اگزما، حساسیت و ضایعات پوستی برای فرد ایجاد کنند. همچنین فرآورده‌های نفتی هم می‌تواند به طریقی روی پوست اشکال‌هایی ایجاد کند اما به طور کلی هیدرات‌های کربنی که در آنها هالوژن به کار رفته است مانند کلر، بروم و ید برای پوست مضرند که همه این مواد در فرآورده‌های نفتی یافت می‌شوند و می‌توانند برای شاغلان در پمپ‌های بنزین، پالایشگاه‌ها و تعمیرکاران اتومبیل و دیگر وسایط نقلیه که با گازوییل، نفت، بنزین، روغن‌های صنعتی، گریس و مواد مختلف سرکار دارند ضایعه‌های پوستی ایجاد ‌کنند.

این ضایعات سبب بدشکلی، خارش، تحریک، اگزما و جوش‌های ریز در محل‌های تماس پوست با این هیدروکربن‌ها می‌شود و به مرور زمان و به دلیل مزمن‌شدن‌شان وضعیت پوست بدتر می‌شود. این افراد یا باید در شغلشان تغییری ایجاد کنند یا تدابیری را رعایت کنند که دچار این مشکل‌ها نشوند. ضمن اینکه باید بهداشت و تمیزی لباس کارشان را هم رعایت کنند.

زیرا لباس کار آلوده به این مواد می‌تواند بیماری آنها را تشدید کند. به همین دلیل استفاده از لباس‌های کار مخصوص پیشنهاد می‌شود؛ زیرا لباس کار آلوده به این مواد می‌تواند بیماری آنها را تشدید کند. به همین دلیل استفاده از لباس‌های کار مخصوصی که از تماس زیاد با این مواد جلوگیری می‌کند، می‌تواند در روند درمان کمک‌کننده باشد. همچنین کسانی که در خشک‌شویی کار می‌کنند در معرض ماده‌ای به نام «پرکلراتیلن» هستند. این ماده می‌تواند در افراد شاغل در این بخش علاوه بر اگزماهای تماسی که ذکر شد مشکل‌های عروقی در پوست ایجاد کند.

● شغل و عوامل میکروبی

در بعضی از مشاغل، افراد در مواجهه با عوامل میکروبی و قارچی هستند و ناراحتی‌های پوستی حاصل از آنها در بسیاری از شاغلان دیده می‌شود. مانند کسانی که در استخرها کار می‌کنند، ماهیگیران، شالیکاران و تمامی کسانی که شغلشان در محیط‌های مرطوب است. این مشکل‌ها از عوارض فیزیکی که در پوست ایجاد می‌شود تا بیماری‌های پوستی عفونی که در مناطق مرطوب میزان پیدایش‌شان بیشتر می‌شود، متغیر است. مثلا قارچ‌ها در محیط‌های گرم و مرطوب فعالیت می‌کنند.

برخی میکروب‌ها در کسانی که با ماهی سروکار دارند یا افرادی که با آکواریوم کار می‌کنند، می‌توانند عوارضی در پوست ایجاد ‌کنند و در نتیجه این افراد باید از دستکش‌ها و پوشش‌های مخصوص استفاده کنند. گاهی ممکن است فرد بیماری زمینه‌ای داشته باشد و به تناسب شغلش در معرض آلودگی‌های زیادی باشد این امر ممکن است واکنش‌های بدی در پوست ایجاد کند. مانند فردی که بیماری دیابت دارد و در محیط‌ آلوده به انواع قارچ‌ها و میکروب‌ها کار می‌کند. اگر شغلش کمی خشن هم باشد و جراحت‌هایی در پوست او ایجاد شود مشکل‌های زیادی برای بیمار پیش خواهد آورد.

● تأثیر ابزارآلات شغلی بر پوست

برخی از ناراحتی‌های پوستی در مشاغل به دلیل استفاده از ابراز مخصوص به آن شغل است؛ مانند آرایشگرها که در تماس زیاد با آب، رطوبت و همچنین درتماس با مواد شیمیایی هستند و هنگام اصلاح، خرده‌های مو بین انگشتان‌شان جمع می‌شود و سبب مشکل‌های پوستی می‌شود.

طرز نگه داشتن قیچی نیز ممکن است سبب ایجاد تاول در انگشتان آنها شود و همین‌طور نوازندگان سازهای بادی دچار مشکل‌های پوستی در ناحیه لب می‌‌شوند یا نوازنده‌های ویولن که در ناحیه چانه دچار ضخامت پوست و پینه می‌شوند. نجارها، آهنگران و مکانیک‌ها نیز که دایم ابزار خاصی را در دست دارند و با آن کار می‌کنند، دچار پینه‌های مختلف یا میخچه در قسمت‌های مختلف دست یا پایشان می‌شوند. حتی فشار ناشی از کفش‌های صنعتی و کفش‌های ایمنی هم این مشکل‌ها را ایجاد خواهد کرد.

افرادی که زیاد تایپ می‌کنند یا پیانو می‌زنند و انگشتان‌شان حرکات زیادی دارد یا افرادی که از مته‌ها و چکش‌های پنوماتیک استفاده می‌کنند، رگ‌های دستشان دچار مشکل شده و دچار عوارض پوستی می‌شوند.

دکتر محمد شهیدی دادرس

متخصص پوست دانشیار دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی