جوان گرایی غذایی

کدام مواد غذایی, پیری پوست را به تاخیر می اندازند

یکی از بزرگ‌ترین آرزوهای بعضی انسان‌ها این است که بتواند همیشه جوانی، شادابی و طراوت خود را حفظ و از پیری و فرسودگی جلوگیری کند...

خیلی از افراد به‌خصوص خانم‌ها به این منظور به هر وسیله‌ای از قبیل لیفتینگ، تزریق مواد مختلف از جمله هیالورونیک اسید، بوتاکس، کلاژن و... متوسل می‌شوند تا جوانی خود را حفظ کنند یا طراوت و شادابی را به خود بازگردانند. ولی کمتر کسی به این فکر می‌کند که بدون صرف هزینه‌های بالا و دردسر تزریق‌های مکرر، به‌طور طبیعی و سالم، پیری و فرسودگی را به تعویق اندازد و در درازمدت، جسم و روان سالم و جوانی داشته باشد. برای حفظ جوانی و شادابی و تعویق انداختن پیری لازم است این ۴ نکته را بدانید:

۱. شناخت و مصرف موادمغذی که در استحکام و سلامت پوست و عضلات تاثیر دارند.

۲. پاکسازی بدن از مواد سمی و مضر (تقویت سیستم سم‌زدایی بدن)

۳. تقویت قدرت ایمنی و حفظ مقاومت در برابر بیماری‌ها

۴. تقویت سیستم عصبی

تقویت ایمنی و پیشگیری از بیماری‌ها

یکی از عوامل مهمی که در به هم خوردن تعادل بدن و ناتوانی در مقابله با میکروب‌ها و عفونت‌ها نقش دارد و درنتیجه باعث بروز اختلال و امراض مختلف در انسان می‌شود، ضعف سیستم ایمنی بدن است. با افزایش سن و رسیدن به دوران کهولت، معمولا قدرت سیستم ایمنی بدن کاهش می‌یابد و شخص در معرض عوارض و بیماری‌های گوناگون قرار می‌گیرد. در واقع یکی از پدیده‌های بارز پیری، ناتوانی قدرت ایمنی در مقابله با بیماری‌هاست اما ترفندهایی وجود دارد که می‌توان با بهره گرفتن از آنها خود را در برابر اختلال‌های مختلف ایمن نگه داشت و به‌وسیله آنها با پیری به مقابله برخاست. موادمغذی‌ای که در تقویت قدرت ایمنی و مقاومت در برابر بیماری‌ها نقش مهمی دارند عبارتند از: پروتئین، ویتامین‌های A، C، E و املاحی مانند روی و آهن. پروتئین به علت اینکه از مواد اصلی سازنده گلبول‌های سفید،‌ آنتی‌بادی و فاکتورهایی است که وظیفه دفاع از بدن را برعهده دارند، برای حفظ مقاومت در برابر بیماری‌ها عاملی بسیار موثر است. کاروتنوییدها و ویتامین‌های C و E، آنتی‌اکسیدان‌هایی قوی هستند که با انواع عوامل مخرب که بر سیستم ایمنی تاثیر منفی دارند، مبارزه می‌کنند. مثلا ویتامین E در تبدیل رادیکال‌های آزاد (که عامل موثر در بروز بسیاری از بیماری‌هاست) به مواد بی‌خطر موثر است. ویتامین C نیز در تحریک فعالیت ایمنی گلبول‌های سفید، تولید اینترفرون (ماده مهم دفاعی بدن) و حفظ غشای سلول‌های مخاطی تاثیر مهمی دارد. روی نیز در عملکرد سیستم ایمنی موثر است و باعث حفظ قدرت مقاومت آن در برابر بیماری‌ها می‌شود. آهن از املاحی است که در تنفس سلولی دخالت دارد و همراه برخی آنزیم‌ها در واکنش‌های بیولوژیکی داخلی بدن وظایف مهمی برعهده دارد بنابراین کمبود این ماده معدنی به علت اختلال‌هایی که در تنفس سلولی و عملکرد واکنش‌های حیاتی ایجاد می‌کند، در سیستم ایمنی موثر است.

تقویت سیستم سم‌زدایی بدن

عوامل سمی و ترکیب‌های مضری که داخل بدن تولید یا از محیط خارج وارد بدن انسان می‌شوند، در بروز بیماری‌ها، رنجورتر و ناتوان کردن انسان و فرسودگی و کوتاه شدن عمر شخص نقش مهمی دارند. پیری چیزی نیست جز فرسوده شدن ارگان‌ها و ناتوانی دستگاه‌ها و سلول‌‌های بدن در انجام وظایف و واکنش‌های طبیعی خود. در بدن هر فردی دو مسیر مهم برای پاکسازی بدن از سموم وجود دارد؛ بافت ایمنی روده و سیستم آنزیم‌های سم‌زدا در کبد. وضعیت تغذیه شخص تاثیر مهمی بر این دو دستگاه سم‌زدا دارد. موادغذایی‌ای که می‌توانند باعث تقویت سیستم سم‌زدایی بدن و درنتیجه حفظ سلامت، جوانی و شادابی شوند، عبارتند از: سبزی‌هایی از قبیل انواع کلم، گل‌کلم، سیر، پیاز، تره‌فرنگی و پیازچه. این موادغذایی در دفع سموم از بدن و کمک به عملکرد طبیعی دستگاه‌ها و

تقویت قدرت ایمنی تاثیر مهمی دارند.

تقویت سیستم عصبی

در دوران کهولت معمولا، شرایط نامساعد زندگی از قبیل بیماری، تنهایی، کنار ماندن از فعالیت‌های اجتماعی و... باعث بروز احساسات و افکار ناخوشایند در افراد سالمند می‌شود. به این دلیل لازم است با تغذیه صحیح، کافی و متنوع، سیستم ایمنی را تقویت و به کاهش استرس و احساسات ناخوشایند کمک کرد.

موادمغذی و فاکتورهای غذایی که در سلامت و عملکرد سیستم عصبی موثرند عبارتند از: پروتئین، ویتامین‌های گروه B، ویتامین C، ید. مکانیسم‌های عمل ویتامین‌های گروه B در عملکرد سیستم عصبی به این ترتیب است که برخی از انواع این گروه ویتامین، در تکامل غشای میلین (از فاکتورهای اساسی موجود در سلول‌های عصبی) نقش دارند. گروهی دیگر از این ویتامین‌ها نیز در تولید انتقال‌دهنده‌های عصبی که باعث انتقال پیام‌های عصبی از یک سلول به سلول عصبی دیگر می‌شوند، دخالت دارند. کمبود این گروه ویتامین باعث اختلال‌های عصبی از قبیل بی‌خوابی، افسردگی، خستگی و سایر عوارض عصبی می‌شود.

ویتامین C نیز در تولید انتقال‌دهنده‌های عصبی از قبیل سروتونین، اپی‌نفرین و نوراپی‌نفرین دخالت دارد. پروتئین نقش ساختمانی مهمی در سلول‌ها، هورمون‌ها و ترشحات داخلی دارد و مصرف مقدار مناسب آن به سلامت سیستم عصبی کمک می‌کند. ید از املاحی است که در تکامل سیستم عصبی در دوران جنینی و نیز در عملکرد این سیستم نقشی مهم دارد.

مواد مغذی پوست و عضلات

یکی از تظاهرات مهم پیری، شل شدن و افتادگی پوست و عضلات به‌خصوص در صورت است. چروک شدن پوست هم از نشانه‌های دیگر پیری است. از بین مواد مغذی، پروتئین، پیش‌سازهای ویتامین A، ویتامین‌های گروه B، ویتامین C، ویتامین E و روی، در استحکام و طراوت و شادابی پوست موثرند.

• پروتئین: ماده‌ اصلی سلول‌ها را تشکیل می‌دهد. مصرف ناکافی پروتئین باعث آسیب ساختمان سلول‌ها و بافت‌ها از جمله پوست و عضلات می‌شود و این امر منجر به شل شدن پوست و عضلات خواهد شد. رژیم‌های لاغری غلط هم یکی از عوامل بسیار مهم پیری زودرس است زیرا به علت ناکافی بودن کالری دریافتی در آنها، پروتئین برای تامین انرژی متابولیزه می‌شود و نمی‌تواند به مصارف اصلی خود از جمله حفظ استحکام و سلامت پوست برسد.

• ویتامین A: از ویتامین‌های موثر در فعالیت و سلامت سلول‌های پوستی و مخاطی است و کمبود آن، سلامت پوست را دچار اختلال می‌کند.

• ویتامین C: به علت اینکه در ساختن کلاژن که یکی از پروتئین‌های مهم عضلات و پوست است نقش اساسی دارد، در استحکام و سلامت پوست بسیار موثر است. درضمن این ویتامین در متابولیسم سلولی از جمله سلول‌های پوست و عضلات نقش دارد و از این طریق به حفظ طراوت و شادابی پوست کمک می‌کند.

• ویتامین‌های گروه B: این گروه ویتامین‌ها، در واکنش‌های مربوط به متابولیسم پروتئین‌ها دخالت دارند. همچنین باعث ساخته شدن برخی اسیدهای آمینه می‌شوند. به این ترتیب وظیفه استحکام و سلامت پوست را برعهده دارند و کمبود آنها باعث از بین رفتن شادابی پوست می‌شود.

• ویتامین E: از ویتامین‌های بسیار موثر در استحکام و سلامت غشاهای سلولی است و مانع تخریب این غشاها می‌شود بنابراین نقش‌ مهمی در پیشگیری از شل شدن و افتادگی پوست و عضلات دارد.

• روی: این ماده معدنی در استحکام ساختمان پروتئین موثر است، درساخته شدن کلاژن نقش دارد و به این ترتیب در استحکام و جوان ماندن پوست و عضلات تاثیرگذار است.

برلیانت بزرگمهر

دبیر انجمن تغذیه ایران، مشاور تغذیه و رژیم درمانی