شنبه, ۴ اسفند, ۱۴۰۳ / 22 February, 2025
مجله ویستا

ثمر محبت به اهل بیت ع


ثمر محبت به اهل بیت ع

محبت به اهل بیت علیهم السلام و اولیاء الله یکی از ویژگی های بارز شیعیان است مهری که خداوند متعال از این بزرگان در دل ما جای داده است بی حکمت نبوده و در آخِر, موجبات سعادت فرد را فراهم خواهد نمود روایات فراوانی در این باب موجود است که خواندن آن خالی از لطف نیست

محبت به اهل بیت علیهم‌السلام و اولیاء الله یکی از ویژگی های بارز شیعیان است. مهری که خداوند متعال از این بزرگان در دل ما جای داده است بی حکمت نبوده و در آخِر، موجبات سعادت فرد را فراهم خواهد نمود. روایات فراوانی در این باب موجود است که خواندن آن خالی از لطف نیست.

● دین جز محبّت نیست

سعید بن یسار گفت: امام صادق علیه‌السّلام به من فرمود: مگر دین بجز محبت و دوستی است؟ خدای عزّ و جلّ می‏فرماید: بگو اگر شما دوستدار خدائید، پیرو من باشید تا خداوند شما را دوست بدارد ( آل عمران ۳۱ ) (الخصال/ترجمه فهری/ ج‏۱) خداوند متعال می‏فرماید: قُلْ لا أَسْئَلُکُمْ عَلَیْهِ أَجْراً إِلَّا الْمَوَدَّةَ فِی الْقُرْبی‏ (شوری ۲۳) و امیرالمومنین سرور ذوی القربی است. (کشف الیقین/ ترجمه آژیر) و دین جز دوستی خدا و محبت اهل بیت، چیز دیگری نیست و این دوست داشتن امری فراتر از یک احساس است. رسول خدا صلّی اللَّه علیه و آله فرمودند: خدا را دوست دارید به خاطر نعمت‏هایی که به شما داده و مرا هم دوست بدارید چون خدا مرا دوست دارد و اهل بیت مرا نیز دوست بدارید چون من آنها را دوست دارم.(علل الشرائع/ترجمه ذهنی تهرانی ج‏۱ ) رسول خدا صلّی اللَّه علیه و آله و سلّم فرمودند: کسی که می‏خواهد به ریسمان محکم خدا که حضرتش در قرآن از آن یاد کرده چنگ بزند باید علی بن ابی طالب علیه السّلام و حسن و حسین علیهماالسّلام را دوست بدارد، چه آنکه خداوند متعال از فوق عرش این دو را دوست دارد.(کامل الزیارات/ترجمه ذهنی تهرانی)

● محبت به اهل بیت به چه معناست؟

امام صادق علیه السّلام فرمود: دوستان ما سه گروهند: گروهی که ما را در ظاهر دوست دارند ولی در باطن دوستمان ندارند و گروهی که ما را در باطن دوست دارند ولی در ظاهر اظهار دوستی نمی‏کنند و گروهی که هم در ظاهر دوست دارند و هم در باطن. و اینان دوستان درجه یک ما هستند، اینان آب زلال و گوارا نوشیدند و به تأویل قرآن پی بردند و از فصل خطاب و سبب اسباب اطلاع حاصل کردند. و اینان گروه طراز اول هستند. فقر و نیازمندی و بلاهای گوناگون سریعتر از تاختن اسب بر سر ایشان بتازد، سختی و تنگدستی آنان را فراگیرد و لرزان شوند و دچار فتنه گردند و زخمی و به خون خود غلطان در هر سرزمین دوری پراکنده شوند. به برکت وجود آنان خداوند بیمار را شفا دهد و فقیر را توانگر کند و به برکت آنان شما یاری شوید و باران بر شما ببارد و روزی نصیبتان گردد، آنان از نظر تعداد کم هستند ولی به منزلت و اهمیّت نزد خدا، بزرگ باشند. گروه دوم که مرتبه پایین‏اند، ما را در عیان دوست دارند و شیوه پادشاهان را در پیش گرفته‏ اند.

زبانشان با ماست و شمشیرشان علیه ماست. گروه سوم که مرتبه میانه به شمار می‏آیند، ما را در باطن دوست دارند ولی در ظاهر اظهار دوستی نمی‏نمایند. به جان خودم سوگند! اگر ما را [صادقانه‏] در باطن دوست می‏داشتند بدون اینکه آن را آشکارا اظهار نمایند، در شمار روزه داران روز و نمازگزاران شب بودند و اثر عبادت را در رخسارشان می‏دیدی و آنان اهل مسالمت و فرمانبرداری‏اند. آن مرد عرض کرد: [با این توضیحات‏] من در شمار دوستداران شما در عیان و نهان هستم. امام صادق علیه السّلام فرمود: دوستداران ما که هم در نهان ما را دوست دارند و هم در عیان ویژگی هایی دارند که به وسیله آنها شناسایی می‏شوند. آن مرد عرض کرد: آن نشانه‏ها چیست؟ امام علیه السّلام فرمود: چند نشانه است: نخست آن که یکتاپرستی را به خوبی فهمیده‏اند و به دانش یکتاپرستی به طور کامل دست یافته‏اند و پس از آن به ذات و صفات او ایمان دارند، سپس حدود ایمان و حقایق و شروط و تأویل آن را به دست آورده‏اند. (تحف العقول/ترجمه حسن زاده) و این است محبت حقیقی و راستین به اهل بیت نبی اکرم (صلی الله علیه و آله) نه صرف احساسی زودگذر و ناپایدار.

● محبت به اهل بیت(ع)

مردی خدمت پیامبر صلی اللَّه علیه و آله آمد و عرض کرد: آیا محبّت علی برای من نفعی دارد؟! فرمود: وای بر تو! هر کس او را دوست بدارد مرا دوست داشته، و هر کس مرا دوست بدارد خدا را دوست داشته، و هر کس خدا را دوست بدارد خدا او را عذاب نمی‏کند. (أسرار آل محمد علیهم‌السلام / ترجمه کتاب سلیم).اسحاق بن عمّار نقل کرده می‏گوید: از امام صادق علیه السّلام پرسیدم: معنی آیه شریفه (آیه ۲۴۵ از سوره بقره) «کیست آنکه به خدا وام دهد، وام نیکوئی، پس خداوند آن را برای او چندین برابر کند» چیست؟ فرمود: اظهار محبّت و نیکی کردن به امام است. (پاداش نیکی‌ها و کیفر گناهان/ترجمه ثواب الأعمال) .حضرت علی بن الحسین(علیه‌السلام) از پیامبر خدا (صلی الله علیه و آله) نقل می‏کند که فرمود: محبت من و خاندانم در هفت جا که هراس آنها بزرگ است، سود می‏دهد: موقع مردن و در قبر و در هنگام برخاستن از قبر و هنگام گرفتن نامه اعمال و نزد حساب و نزد میزان و نزد صراط. (الخصال/ترجمه جعفری/ج‏۲).

رسول خدا صلّی اللَّه علیه و آله روزی به یکی از اصحابشان فرمودند: ای بنده خدا حب و بغض در راه خدا داشته باش و برای خدا محبّت و دشمنی نما چه آن که به ولایت حقّ تعالی نخواهی رسید مگر به همین و اساسا احدی طعم و مزه ایمان را نمی‏چشد مگر چنین باشد اگر چه نماز و روزه‏اش بسیار باشد و اکثر دوستی‏های مردم با هم دنیایی است، به خاطر دنیا و شئون آن با هم مودّت ورزیده و یک دیگر را مبغوض می‏دارند و به طور قطع چنین حبّ و بغضی آنها را از محبّت و دوستی در راه خدا بی‏نیاز نمی‏کند. مخاطب به حضرت عرض کرد: چگونه بدانم که دوستی و دشمنی من در راه خدای عزّ و جلّ می‏باشد و اساسا ولیّ خدا کیست تا دوستش داشته و دشمن خدا کیست تا دشمنش بدارم؟ پیامبر صلّی اللَّه علیه و آله اشاره به علی علیه السّلام نموده و فرمودند: آیا او را می‏بینی؟ مخاطب عرض کرد: آری. حضرت فرمودند: او ولی خدا است، پس دوستش بدار و دشمنش دشمن خدا است پس او را دشمن بدار. این‌گونه است که می‌بایست مهر و محبتی را در دل راه داد تا ارزش این ودیعه بزرگ الهی را نزد انسان داشته باشد و چه محبتی بالاتر از محبت خدا و دوستدارانش.

مریم پناهنده