انتظار در دامان مادران شیعه

در فرهنگ شیعه امامت از جایگاه ویژه ای برخوردار است و فرهنگ سازی در این زمینه هم در اعتقاد و هم در اعمال شیعه اثرات زیادی دارد در این میان آنچه ویژگی منحصر به فردی به شیعه می بخشد اعتقاد به ظهور منجی و انتظار برای به پایان رسیدن دوران غیبت امام زمان ع است

در فرهنگ شیعه امامت از جایگاه ویژه‌ای برخوردار است و فرهنگ‌سازی در این زمینه هم در اعتقاد و هم در اعمال شیعه اثرات زیادی دارد.

در این میان آنچه ویژگی منحصر به فردی به شیعه می‌بخشد اعتقاد به ظهور منجی و انتظار برای به پایان رسیدن دوران غیبت امام زمان(ع) است. زنان به عنوان مادران و تربیت‌کنندگان و پرورش‌دهندگان نسل آینده نقش مهم و ارزنده‌ای در انتقال فرهنگ شیعه دارند.

به‌خصوص زنان ایرانی که عشق به ولایت را از کودکی به فرزندان خود می‌آموزند. در حقیقت زمینه‌سازی و آمادگی برای ظهور حضرت مهدی عجل‌الله تعالی فرجه الشریف در روایات، بیان‌گر اهمیت نقش مردان و زنان مومن است. رسول خدا می‌فرماید: «گروهی از مردم مشرق، بیرون آمده برای ظهور حضرت مهدی عجل‌الله تعالی فرجه الشریف زمینه‌سازی می‌کنند، یعنی زمینه امامت ایشان را فراهم می‌سازند».

به گواه دیگر روایات، ایرانیان نقش بزرگی در زمینه‌سازی ظهور حضرت دارند و این روایات، ضمن بشارت، هشداری به وظیفه سنگین ایران اسلامی نیز هست. زمینه‌سازان انقلاب جهانی حضرت مهدی عجل الله تعالی فرجه الشریف، منتظران راستینی هستند که در انتظار حضرت حجت عجل‌الله تعالی فرجه الشریف روز شماری می‌کنند و در این زمینه، جنسیت معنایی ندارد؛ تنها تفاوت، به چگونگی کارآیی هر یک از مردان و زنان برمی‌گردد.

مواردی که برای فرد منتظر برشمرده می‌شود، برای زن و مرد یکسان است ولی آنجا که بحث چگونگی زمینه‌سازی پیش‌ می‌آید، زنان در زیر ساخت‌ها قرار می‌گیرند. نگاهی به تاریخ کشور و نحوه برخورد بزرگان با این موضوع می‌تواند بسیار‌آموزنده و راهگشا باشد.امام خمینی رحمه‌الله علیه درباره زن می‌فرمایند: «زن، مربی‌جامعه است. از دامن زن انسان پیدا می‌شود. مرحله اول مرد و زن صحیح، از دامن زن است. مربی‌انسان‌ها، زن است».

نقش زیربنایی زن در تولد و رشد صاحب‌الامر عجل‌الله تعالی فرجه الشریف، مشهود است که از هنگام تکوین و تولد ایشان آغاز، و سپس با طی مراحل رشد، زمینه‌های امامت ایشان فراهم می‌شود.

آمادگی نرجس خاتون برای همسری با امام حسن عسگری علیه السلام از آن جمله است که با تحمل سختی‌ها همراه بود. در حالی که نرجس خاتون در قصر پدر به عنوان ملکه، امکانات بسیاری در اختیار داشت. ولی دل‌بستگی او به امام حسن عسگری علیه السلام ـ که قطعاً از صفای دل او نشأت می‌گرفت ـ موجب شد تا رنج اسارت را بپذیرد و نزد آن امام بزرگوار و خواهر گرامی‌اش با مسائل عقیدتی و عملی اسلام به خوبی ‌آشنا شده و مدارج کمال را بپیماید.

● زمینه‌سازی زنان در خانواده

زن به منزله محور اساسی خانواده است و شالوده خانواده را بنیان‌ می‌گذارد. تأثیر زن را در خانواده می‌توان از جنبه‌های مختلف و به صورت مشهود، در نقش مادر و همسر در نظر گرفت. با توجه به اهمیت این دو نقش اساسی که در قرآن نیز به آن اشاره شده است به بررسی نقش زنان در زمینه‌سازی ظهور می‌پردازیم.

● مادران، مربیان نسل آینده

اسلام، اهمیت ویژه‌ای برای مادران قائل شده است و در قرآن کریم، ضمن سفارش نیکی به پدر و مادر، برای مادر جایگاه ویژه‌ای قرار می‌دهد.

حضرت امام(ره)، شغل مادری را شریف‌ترین شغل می‌شمارند: «این مادر که بچه در دامن او بزرگ می‌شود، بزرگ‌ترین مسوولیت را دارد... شریف‌ترین شغل در عالم، بزرگ کردن یک بچه است و تحویل دادن یک انسان است به جامعه».

مادر می‌تواند با اعمال و رفتار خود، کیفیت بندگی و حمایت از امام را به فرزندان بیاموزد؛ هم‌چنان‌که امام حسن مجتبی‌علیه‌السلام، شبانگاه تا صبح‌گاه، نظاره‌گر مادر خویش، حضرت زهرا علیها‌السلام است که از شب تا صبح به عبادت خدا مشغول است و در حق همسایگان دعا می‌کند.مادر که جلوه‌گاه عشق به خدا و امام زمان عجل‌الله تعالی فرجه الشریف است و هر صبح‌گاه خود را با دعای عهد، آغاز می‌کند و لقمه‌ای بدون نام خدا بر نمی‌دارد، گامی جز برای رضای خدا بلند نمی‌کند، ساعات شب و روز خود را با یاد خدا و امام زمانش درخدمت همسر و فرزندانش قرار می‌دهد، به‌طور مسلم جلوه‌گاه تعلیمات نوربخش اسلام است و تأثیرات عمیق باطنی روی خانواده خود خواهد گذاشت.

دعوتی که بر پایه مهر و محبت باشد، همواره پذیرفته می‌شود و مادر به دلیل جایگاه عاطفی که در خانواده دارد، همواره می‌تواند جلوه‌گاه جمال الهی و بهترین انتقال دهنده علوم و معارف اهل‌بیت علیهم السلام باشد. مادران می‌توانند با استفاده از شیوه‌های جدید تربیتی، ضمن تعالی خود، تربیت فرزندان را نیز دوچندان نمایند. جایگاه ارزشی مادران در اسلام چنان بالاست که فردی نزد پیامبر صل‌الله‌علیه‌و‌آله و سلم آمده و از ایشان پرسید: به چه کسی نیکی کنیم؟

پیامبر صل الله علیه و آله و سلم فرمودند: به مادرت و مرتبه چهارم که مرد پرسید، پیامبر فرمودند به پدرت[۶۰] تربیت فرزندان صالح در دامان مادران موجب مباهات و افتخار پیامبر اعظم صل الله علیه و آله و سلم در روز قیامت به زیادی امت خود خواهد بود.

ط همسران، همراهان منتظر

ازدواج، از سنت‌های پسندیده اسلام است که زن و مرد را در کنار هم قرار می‌دهد. خداوند، وجود زن را در کنار مرد، مایه آرامش قرار داده است: «و از نشانه‌های او اینکه از [نوع] خودتان همسرانی برای شما آفرید تا به وسیله آنها آرام گیرید و میان‌تان دوستی و رحمت نهاد».

طبیعت زن به دلیل ظرافت، متقاضی محیط آرام و امن است و طبع پرتوان مرد، تاب و تحمل محیط‌های سخت کاری را دارد. بر همین اساس پیامبر اعظم صل الله علیه و آله و سلم در ابتدای زندگی حضرت فاطمه زهرا علیها السلام و حضرت علی علیه السلام، کارهای داخل منزل را به حضرت فاطمه علیها السلام و کارهای بیرون را به حضرت علی علیه السلام واگذار کرد که موجب خرسندی حضرت فاطمه علیها السلام شد؛ چرا که از برخورد و معاشرت با مردان معاف شده بود.

مردان به لحاظ قوت بدنی و شرایط خاص، مسوولیت جهاد و دفاع را بر عهده دارند، اما زنان به دلیل ظرافت طبع و توانایی کم بدنی از جهاد در میدان جنگ معاف شده‌اند، اما در مقابل، مسوولیت دیگری برای آنان به منزله جهاد معین شده است و آن «خوب شوهرداری کردن» است.

چنانچه زنی به وظایف اولیه خود خوب عمل کند و در شرایط عادی از همسر خود اطاعت کند و در بیرون از منزل نیز با رعایت حجاب و عفاف در وظایف اجتماعی مشارکت نماید، همسر نیز می‌تواند به خوبی‌به وظایف اسلامی خود عمل کند.

نقش دیگر زنان، در شرایط بحرانی، جنگ و دفاع است که مردان، وظیفه دفاع از دین و سرزمین خود را بر عهده دارند. در این زمان، زنان باید نقش خود را در پشت صحنه به خوبی ‌ایفا کنند. زنانی که خود را منتظران حضرت می‌دانند، باید در تمامی صحنه‌ها در کنار همسر خود باشند و ضمن یاری او، در تربیت فرزندان صالح و رشد و تعالی دینی همسر خود بکوشند و هم پای ایشان در یاری حضرت حجت عجل الله تعالی فرجه الشریف کوشا باشند.

پایداری زنان در صحنه‌های پشت جبهه و در سنگر خانه‌داری و همسرداری، مایه پشت گرمی مردان است و بنیان خانواده را محکم می‌کند و به واسطه استحکام خانواده که جامعه کوچک به شمار می‌رود، اجتماع انسانی نیز مستحکم می‌شود و امکان اجرای احکام اسلامی و عدالت منتظر (مورد انتظار) فراهم می‌آید.

● رابطه نقش‌های اجتماعی و وظایف زنان

حضور زنان در اجتماع، برای زمینه‌سازی ظهور، در صورتی مورد قبول امام زمان عجل الله تعالی فرجه الشریف است که مطابق با موازین اسلامی باشد.

مهم‌ترین وظیفه زنان در این زمینه، رعایت تقوا و گسترش عفاف و تقوا در جامعه است.

حفظ حجاب و ارزش انسانی زن از مهم‌ترین عوامل موفقیت زن در اجتماع به مثابه انسان است که می‌تواند حضور او را در کنار مردان، یکسان قرار دهد و موفقیت او را در عرصه‌های مختلف تضمین کند. وگرنه زن همچون کالایی بی‌ارزش در کنار سایر کالاها قرار خواهد گرفت.

یکی از نمونه‌های تدبیر اجتماعی زنان در قرآن، ملکه سبا است که هنگام مشورت با فرماندهان خود وقتی که با نظر آنان مبنی بر توان زیاد بر جنگ مواجه شد، با تدبیری زیرکانه گفت: پادشاهان چون به شهری درآیند، آن را تباه و عزیزانش را خوار می‌گردانند و در مقابل، با فرستادن هدیه‌ای به سلیمان و با تأمل در عملکرد او، به دین الهی گروید.

حضور زن در عرصه‌های مختلف اجرایی، به جز در مواردی که اسلام به دلایل خاص برای حفظ جایگاه زن ممنوع کرده است، نه تنها اشکالی ندارد، بلکه واجب است . زنان با حضور خود در اجتماع می‌توانند، سایر افراد را راهنمایی کنند. در مرحله اول با گفتار، سخنرانی و مقالات علمی، افراد را با مقام و منزلت زن در فرهنگ مهدوی آشنا کنند و جامعه عظیم زنان را با رسالت بزرگ خود آشنا سازند.

در مرحله بعد با امر به معروف، افراد را به انجام واجبات و کارهای نیکو دعوت کنند و ارزش زن و رابطه معنوی با امام زمان عجل الله تعالی فرجه الشریف را گوشزد کنند و با نهی از منکر از انجام اعمالی که قلب امام زمان عجل الله تعالی فرجه الشریف را می‌آزارد، نهی کنند.

عملکرد صحیح زنان نه تنها تأثیر مثبت بر سایرین دارد، حتی می‌تواند آنها را در زمره یاران خاص و ویژه امام زمان عجل الله تعالی فرجه الشریف قرار دهد.

در روایات به این مهم اشاره شده است؛ مبنی بر اینکه تعدادی از زنان در میان یاران حضرت حضور دارند ضمن اینکه تعدادی نیز برای مداوای زخمی‌ها به یاری حضرت می‌شتابند. براساس روایتی از امام صادق علیه السلام برخی از زنان در هنگام ظهور امام زمان عجل الله تعالی فرجه الشریف زنده می‌شوند و با حضرت رجعت خواهند کرد، که نام تعدادی از آنها در روایات بیان شده و نام برخی به میان نیامده است علاوه بر این زنانی پیش‌گام در این زمینه وجود دارندکه به دلیل صلاحیت و آمادگی‌های قبلی، همراه حضرت عیسی علیه السلام به زمین فرود می‌آیند، که تعداد آنها ۴۰۰ نفر بیان شده است.

زنان برای ایفای نقش مؤثر برای ظهور امام زمان عجل الله تعالی فرجه الشریف باید با وظایف عمومی منتظران آشنا شوند و پس از آن، برای عملکرد بهتر، با نقش‌های عمومی و همچنین ویژه زنان آشنایی بیشتر پیدا کنند. علاوه بر این، زنان می‌توانند برای حضور در رکاب امام زمان عجل الله تعالی فرجه الشریف، ضمن رعایت تقوای الهی با خواندن دعای عهد در چهل صبح، خود را در زمره یاران حضرت قرار دهند و در صورت وفات می‌توانند به دنیا رجعت کنند و در رکاب حضرت قرار گیرند .

آرزو پرتو