تغییر نام تیم های فوتبال در ایران

همچون چند سال آخر در فصل جدید لیگ فوتبال برخی از تیم ها تغییر هویت داده یا نام خود را تغییر داده اند بسیاری از این تغییر نام ها در نتیجه خرید و فروش تیم ها و واگذاری امتیاز آنها صورت گرفته است

همچون چند سال آخر در فصل جدید لیگ فوتبال برخی از تیم ها تغییر هویت داده یا نام خود را تغییر داده اند. بسیاری از این تغییر نام ها در نتیجه خرید و فروش تیم ها و واگذاری امتیاز آنها صورت گرفته است. در لیگ برتر فجر سپاسی به مقاومت سپاسی و پاس تهران به الوند همدان، در لیگ دسته اول اكباتان به استیل آذین تغییر نام داده و در لیگ دسته دوم نیز با انحلال برق تهران، استقلال جنوب به وجود آمده است. این تغییرات حكایت از بی ثباتی در فوتبال و اهداف خاص برخی از مالكان این تیم ها دارد و در كمتر كشوری با این وسعت دیده می شود.

در كشوری مثل انگلستان حتی اگر باشگاه های بزرگ فوتبال خرید و فروش هم می شوند، اما نام آنها و هویتشان تغییر نمی كند یا از شهری به شهر دیگر منتقل نمی شوند. در ایران پدیده خرید و فروش تیم های فوتبال از اواخر دهه ۶۰ رواج یافت.

اواخر روزهای سال ۶۶ بود كه آگهی چاپ شده در یكی از نشریات ورزشی به شدت جلب توجه كرد:«باشگاه كیان از ۲۲ بهمن ۶۶ فعالیت خود را با نام جدید پورا آغاز می كند.» عبدالله صوفیانی با خرید كیان و تغییر نام آن به پورا اولین جرقه را زد. بدین ترتیب كیان، تیم قدیمی فوتبال تهران كه روزگاری علی پروین، پرویز قلیچ خانی، منصور امیرآصفی و ... را پرورش داده بود، از بین رفت و پورایی به وجود آمد كه عمر آن به یك دهه هم نرسید.

در سال های بعد تیم های جدید بانك سپه، كشاورز، بانك تجارت و … با خرید امتیاز تیم هایی مثل اكباتان، سازمان گوشت و … تشكیل شدند و بلافاصله پس از جابجایی مدیران ارشد این سازمان ها، به خاطر عدم علاقه مدیران جدید به تیمداری منحل یا واگذار«شدند. عدم وجود پایگاه مردمی و هوادار هم باعث می شد كه رفت و آمد این تیم های خلق الساعه! خیلی مورد توجه قرار نگیرد.

»بهمن» كه با سرمایه گذاری شخصی تشكیل شده بود با خرید امتیاز تیم بانك سپه وارد عرصه فوتبال شد اما بهمنی ها به خاطر عجله ای كه داشتند امتیاز تیم وحدت را خریدند و با آن در دسته اول تهران حضور یافتند.

این تیم در عرض ۲ سال و با جذب ستارگان سرشناس فوتبال ایران خود را به سطح اول فوتبال كشور رساند و چنین تصور می شد كه آنها پیشگامان خصوصی سازی در فوتبال ایران خواهند بود، اما عدم تحقق پیش بینی های مدیران این تیم و هزینه های زیاد تیمداری باعث شد تا آنها امتیاز تیمشان را به پیكان واگذار كنند.

پدیده خرید و فروش تیم های فوتبال تا سال قبل فقط در دسته های اول و پایین تر رواج داشت. خریداران تیم ها پس از خرید امتیاز آن را به شهر خود انتقال و نام تیم ها را نیز تغییر می دادند. تیم كاوه تهران در فصل ۸۳ به استقلال كیش و در فصل گذشته به شهرداری بندرعباس واگذار شد. استقلال رشت پس از سقوط به دسته اول به پگاه واگذار شد. عقاب تهران به شیرین فراز كرمانشاه واگذار و این تیم در دومین سال حیات خود لیگ برتر را تجربه می كند كه پدیده كم سابقه ای در فوتبال جهان است.

اما در فصل جدید تیم های لیگ برتر نیز به معرض فروش گذاشته شدند. اگرچه پگاه گیلان و استقلال اهواز از خطر فروش و انحلال و از دست رفتن بخشی از هویت این فوتبال نجات یافتند، اما پاس تهران كه با آن پیشینه درخشان و تاریخ ۵۰ ساله اش یكی از قطب های برتر فوتبال ایران بود، به دلیل عدم تمایل مدیران ارشد این باشگاه به ادامه فعالیت در لیگ برتر به همدان واگذار شد. عدم وجود قوانین سفت و سخت در این زمینه انتقال تیم ها را راحت و آسان كرده است.

برخی از تغییر نام های صورت گرفته به دلیل تغییرحامی مالی این تیم ها می باشد كه در این زمینه نام اسپانسر به صورت پیشوند یا پسوند به نام اصلی باشگاه یا تیم اضافه می شود. در این صورت تیم ها هویت خود را از دست نمی دهند و همچنان پایگاه مردمی خود را حفظ می كنند.

در یك دوره ای كه لیگ كره جنوبی و ژاپن حرفه ای شد، تمامی تیم های این ۲ كشور نام خود را تغییر دادند و اكنون با نام اسپانسرشان شناخته می شوند، در ایران نیز ابومسلم طی ۳ فصل اخیر، ۳ پسوند متفاوت در نام خود داشته است: ابومسلم ناجا، ابومسلم ایران خودرو و اكنون ابومسلم آیدانه . حتی پس از اینكه در دهه ۵۰ شاهین مجدداً اجازه فعالیت گرفت، با نام شهباز به میدان آمد. تاج پس از پیروزی انقلاب به استقلال تغییر یافت.

اما حكایت تغییر نام پرسپولیس جالب توجه است و پرسپولیس به خاطر همین تغییر نام قهرمانی باشگاه های تهران در سال ۱۳۶۰ را از دست داد! قرار بود نام این تیم به شهید چمران تغییر یابد، اما بازیكنان پرسپولیس اعلام كردند كه با این نام در میدان حاضر نخواهند شد و اتفاقاً در دیدار با رقیب اصلی یعنی هما به میدان نیامدند و بازنده شدند و همین امتیاز هما را قهرمان كرد. در سال ،۶۵ داستان تغییر نام تكرار شد و این بار آزادی انتخاب شد، اما با مخالفت بازیكنان و هواداران بالاخره پیروزی به عنوان نام جدید پرسپولیس انتخاب شد، هر چند كه این نام بیشتر رسانه ای باقی ماند و هواداران همچنان تیم خود را با نام پرسپولیس یاد می كنند.

تغییر نام های انجام شده به دلایل سیاسی در كشورهای شرق اروپا بیشتر دیده می شود به طوری كه پس از فروپاشی كمونیسم نام های دینامو، زسكا و اسپارتاك كه از مظاهر كمونیسم به شمار می آمد، در بسیاری از كشورها تغییر یافت و حتی در دوره ای ۲ تیم مطرح بلغارستان یعنی زسكاصوفیه و لفسكی منحل شدند. البته این تغییرات موقتی بود و تیم ها دوباره به نام های اصلی خود بازگشتند.