فاصله با استانداردهای جهانی

در ایران, بخش مخابرات طی یك دهه اخیر رشد چشمگیری یافته, حال آنكه فناوری اطلاعات در كشورمان نسبت به متوسط جهانی از شرایط مطلوبی برخوردار نیست بی گمان تحقق اهداف چشم انداز ۲۰ ساله كشور مستلزم توسعه فراوان زیرساخت های مخابراتی و ارتباطی كشور است

فناوری اطلاعات و ارتباطات و زیرساخت های مخابراتی در اقتصاد كنونی جهان و كشورهای مختلف، اهمیت دوچندانی یافته اند.

در ایران، بخش مخابرات طی یك دهه اخیر رشد چشمگیری یافته، حال آنكه فناوری اطلاعات در كشورمان نسبت به متوسط جهانی از شرایط مطلوبی برخوردار نیست. بی گمان تحقق اهداف چشم انداز ۲۰ ساله كشور مستلزم توسعه فراوان زیرساخت های مخابراتی و ارتباطی كشور است. طی سالهای گذشته سرمایه گذاری قابل توجهی در بخش زیرساخت های مخابراتی كشور شده است و به منظور توسعه همگام بخش های مختلف اقتصادی، افزایش سرمایه گذاری در این بخش، ضروری به نظر می رسد. با این وجود، بخش مخابرات كشور همچنان با مشكلات و نواقص مهمی روبه رو است و در برخی موارد، این بخش با عقب ماندگی فاحشی نسبت به استانداردهای جهانی روبه رو است.

به منظور اطلاع از آخرین وضعیت صنعت مخابرات ایران و چالش ها و محدودیت های آن با وفا غفاریان رئیس هیات مدیره شركت مخابرات گفت وگو كرده ایم.

▪ ارزیابی شما از شرایط امروز مخابرات در ایران چیست و چه چشم اندازی از آینده دارید؟

- هر یك از برنامه های كلان كشور در بخش مخابرات شاخص های كمی و كیفی خاص خود را داشته و دارد.

براین اساس دولت گذشته معطوف به توسعه زیرساخت ها بود. به همین دلیل زیرساخت نسبتاً گسترده ای امروز در كشور وجود دارد و بالغ بر ۵۰ كیلومتر فیبر نوری در كشور وجود دارد. این شبكه زیرساخت بسیار خوبی است. امروز اغلب فعالیت ها براساس این زیرساخت ها انجام می شود. در عین حال توسعه همین زیرساخت نیز در برنامه های دولت نهم است. بسیاری از اقداماتی كه امروز به راحتی انجام می شود ناشی از وجود یك زیرساخت مناسب است. اگر امروز امكان واگذاری تلفن همراه به راحتی ممكن است به دلیل همین زیرساخت است.

اگر امروز امكان تقویت ارتباطات بین شهری وجود دارد به اتكای این زیرساخت است. اگر می توانیم رومینگ های بیشتری با كشورهای دیگر برای ارتباطات تلفن همراه داشته باشیم به دلیل وجود زیرساخت های مناسب است. ما نخستین كاری كه در بخش مخابرات انجام دادیم یك برنامه ریزی بود. شاخص هایی در برنامه ۵ ساله چهارم دیده شده بود كه باید به برنامه عملیاتی تبدیل می شد تا هر سال به سوی آن پیش برویم.

محورهای اصلی را انتخاب كردیم. محورها را با ساز و كارهای اجرایی هماهنگ كردیم و از آبان ماه اجرای آن را شروع كرده ایم. محورها به طور عمده متوجه كاربردی بودن برای مردم است. برای مثال یكی از محورها به روزرسانی تلفن ثابت در كشور است. امروز برای دریافت یك خط تلفن در كشور باید ثبت نام كرد و برای یك تا دو سال در نوبت ماند.

در بدو شروع كار ۵ استان را به روز واگذار می كردیم و برنامه ای برای به روز شدن ۳۰ استان در كشور را ارائه كردیم تا پایان برنامه عملی شود. این برنامه با دستور رئیس جمهوری به سال ۸۵ محدود شده است و باید در ۳۰ استان واگذاری تلفن به روز شود.

▪به نظر شما این كار در مدت باقی مانده سال جاری عملی است؟

- امروز در ماه پنجم سال هستیم و از كل استان های كشور ۱۵ استان به روز است و طبق برنامه ای كه ماهانه كنترل می شود امیدواریم كه درهمه استان ها از جمله استان تهران كه از پرتراكم ترین شهرهاست واگذاری تلفن به روز شود.

▪ آیا این به روزرسانی مداوم و طولانی است یا در یك محدوده زمانی كوتاه رخ خواهد داد و سقف ظرفیت سازی برای واگذاری به میزانی هست كه از میزان تقاضا بالاتر و در طولانی مدت تداوم داشته باشد؟

- هدف ما همین است، همه مسئولان استان ها و مسئولان مناطق در تهران براساس مكانیسمی كه تهیه شده است وظیفه دارند كه برای منطقه خود آگهی واگذاری منتشر كنند و متقاضی جذب كنند و هر سه ماه یك بار گزارش قدیمی ترین فیش واگذار شده را بدهند كه نباید بیشتر از یكی دو هفته باشد. امروز در ۱۵ استان و برخی مناطق تهران به همین ترتیب عمل می شود.

در فاز اول، عقب ماندگی ها را جبران می كنیم و رشد عرضه را به میزانی می رسانیم كه متقاضی هایی كه در صف هستند را از شرایط جاری خارج كنیم و ۱۰ درصد ظرفیت نیز برای متقاضیان جدید ایجاد كنیم كه در سال ۸۵ عملیاتی می شود و از سال ۸۶ برنامه تداوم و حفظ این شرایط را دنبال می كنیم.

مشابه همین هدف گذاری ها در تلفن همراه دنبال می شود. طبق برنامه ۵ ساله ضریب نفوذ تلفن همراه ۳۵ درصد پیش بینی شده و تا پایان برنامه باید از هر ده نفر ۵/۳ نفر داشته باشند. یعنی تا پایان برنامه چهارم باید ۵/۲۴ میلیون نفر تلفن همراه داشته باشند. البته هدف ما این است كه تا پایان برنامه همه كسانی كه متقاضی تلفن همراه هستند از این خدمات بهره مند شوند.

به همین دلیل فشار برای راه اندازی اپراتور دوم و اپراتور سوم و توسعه فعالیت تلفن اعتباری تالیا را تشدید كرده ایم و اپراتور اول را به سوی واگذاری سیم كارت های بیشتر تشویق می كنیم. در حال حاضر ضریب نفوذ در تهران ۵۰درصد است، یعنی از هر دو نفر یك نفر تلفن همراه دارد. به همین دلیل پیش فروش سیم كارت در سال ۸۴ در تهران حدود ۵۰ درصد كاهش داشت. قصد داریم كه تا پایان برنامه، واگذاری تلفن همراه نیز به روز شود.

▪در این بخش نیز احتمال تجدیدنظر و كاهش زمان به دستور رئیس جمهوری را پیش بینی می كنید؟

- در بحث ارتباطات سیار كار از نظر فنی پیچیده تر است و از بازار آن نیز برآورد صحیحی نداریم. در تلفن ثابت تا حدی بازار مشخص تر است، ولی در مورد تلفن همراه هر وقت ثبت نام می كنیم، می فهمیم كه وضع چگونه است و در طول دو قرعه كشی راه های شناخت بازار به روی ما بسته است.

▪ بررسی هایی از نظر بازارسنجی و نظرسنجی انجام نمی دهید؟

- این كارها را كرده ایم، ولی اطلاعات به دست آمده با تقاضای واقعی همخوانی ندارد و بعد از ثبت نام، این اطلاعات باطل می شود.

▪وضع این بازار در حال حاضر چگونه است؟

- ما در وقت مقرر ثبت نام كردیم و قرعه كشی برای نوبت واگذاری انجام شده و كار طبق برنامه دنبال می شود. توزیع سیم كارت ها به موقع آغاز شده است و امروز كه ماه چهارم توزیع سیم كارت ها است، تقریباً دو برابر اولویت و نوبت قرعه كشی ها، سیم كارت توزیع كرده ایم. در اردیبهشت طبق برنامه، واگذاری نباید شروع می شد، ولی ۲۳۵ شهر را واگذار كردیم. در خرداد ماه كه دو اولویت بود یعنی ۱۶۰ هزار سیم كارت واگذار كردیم و ۱۵۵ شهر دیگر را خاتمه دادیم.

كار واگذاری سریع تر شده و هدف ما تسریع اجرای برنامه است و حتی جلوتر از برنامه تا تقاضای موجود را پاسخ دهیم.

▪ اولویت دیگر برنامه شما چیست؟

- توسعه مخابرات روستایی از دیگر اولویت های ماست. ۴۸ هزار شهر ما امروز مخابرات روستایی دارند. سال گذشته سه هزار روستا دارای ارتباطات مخابراتی شد. جمع این روستاها و آبادی ها ۶۸ هزار تاست و ۲۰ هزار تا باقی مانده كه روند آن با سرعت ادامه می یابد و در طول چهار سال این اهداف كلی در تلفن ثابت، تلفن همراه و مخابرات روستایی پیگیری می شود.

▪ در مورد كیفیت ارتباطات همراه كار ویژه ای دنبال نمی شود؟

- یكی از محورهای مهم، مسئله كیفیت تلفن همراه است كه در قالب توسعه كمی تلفن همراه دیده شده و در طول برنامه این مسئله نیز دنبال می شود و باید حتماً آن را به حد استاندارد برسانیم.

▪ در مورد كیفیت و استاندارد خیلی بحث شده، توضیحی در مورد اینكه استاندارد ما و استانداردهای جهانی ؛ چیست ، داده نشده است. متاسفانه در این زمینه اطلاع رسانی درستی انجام نمی شود و عدم اطلاع استفاده كنندگان از این خدمات برای آنان سوءتفاهم ایجاد می كند.

- كیفیت شبكه تلفن همراه دو بعد دارد؛ یكی بعد اعداد و ارقام و آمار است و بعد دیگر عملكردی است كه مردم شاهد آن هستند. میان این دو فاصله است. در بعد اعداد و ارقام یك شاخص این است كه چند درصد از مكالمات ما به طور ناخواسته قطع می شود. این باید زیر ۲درصد باشد، یعنی از صد تماس، دو تماس قطع شود. در حال حاضر در ایران این ۴درصد است.

دوم این است كه از هر صد شماره گیری باید ۵ مورد ناموفق باشد كه ما در این مورد هم ۴ الی ۵ درصد عقب هستیم. شاخص های ما به طور عمومی به لحاظ فنی ۴ الی ۵ درصد با استانداردها متفاوت است، ولی آنچه كه مردم احساس می كنند بالاتر است، چرا كه شبكه همراه یك شبكه پویاست و مثل تلفن ثابت نیست كه خراب و یا سالم است. وقتی یك منطقه خراب است همه در آن نقطه با مشكل روبه رو هستند. بنابراین اگر مشكل به طور متوسط ۴ درصد است در این منطقه صددرصد است و هر كس كه با این منطقه تماس می گیرد ارتباط برقرار نمی شود. بنابراین ۴ درصد اختلاف ما با معیارهای جهانی بسیار زیاد است و این اختلاف باید كاهش یابد و به نزدیك دهم درصد برسد تا مشكل برطرف شود و همزمان با توسعه مشكلات نیز رفع شود.

▪در زمینه فناوری اطلاعات چه برنامه هایی دارید؟

- در این زمینه به دنبال ارتباطات پرسرعت هستیم. ارتباطات از طریق شماره گیری تقریباً گسترده شده است، ولی مطلوب نیست و باید سریع تر شود. در حال حاضر از دانشگاه ها شروع كرده ایم و دانشگاه ها را به شبكه فیبر نوری متصل می كنیم و پهنای باند اینترنت پرسرعت در اختیار آنان قرار می دهیم.

▪كار را شما دنبال می كنید یا بخش خصوصی؟

- كارهای علمی و آموزشی را خودمان انجام می دهیم، ولی خدمات مربوط به دیگر بخش ها را به عهده شركت های خصوصی گذاشته ایم. این كار را برنامه ریزی كرده ایم كه علاوه بر ارائه خدمات اینترنتی خدمات ارزش افزوده ای را نیز ارائه كنیم؛ مثل آموزش راه دور و یا خدمات مورد نیاز سرگرمی و نمایش فیلم و غیره.

مخاطب می تواند انتخاب كند و از طریق دستگاه تلویزیون از آن استفاده كند. كار آزمایشی آن انجام شده و زمستان امسال در محدوده ای از تهران مرحله دوم آن انجام می شود و از اول سال آینده فراخوان عمومی برای اشتراك و ارائه خدمات را آغاز می كنیم. ما زیرساخت را آماده می كنیم و خدمات عمومی را شركت های خصوصی ارائه می كنند.

▪ نحوه استفاده از آن چگونه است؟ در واقع یك شبكه ارائه خدمات و سرگرمی است؟

- یك اتصال به متقاضیان داده می شود و با استفاده از شبكه موجود هم امكان استفاده از تلفن هست، هم خط اینترنت سریع و هم خدمات پیشرفته ارتباطی را ارائه می كند.

با توجه به اینكه تلویزیون در همه خانه ها وجود دارد و افراد می توانند همه كارهایی را كه روی اینترنت انجام می دهند از طریق دستگاه تلویزیون نیز انجام دهند، كار قابل توجهی است. این ارتباط از طریق سیم موجود تلفن برقرار می شود و تجهیزاتی نیز در دو سوی این خط نصب می شود كه افراد می توانند از خدمات مختلفی استفاده كنند. این كار بعد اقتصادی و فرهنگی دارد و در ایجاد شغل نقش خواهد داشت. در فازهای بعدی در تبریز، اصفهان، شیراز و مشهد پس از تهران آغاز می شود و به تدریج كمیت آن اضافه می شود. البته هزینه كمی دارد كه برای همه خانواده ها قابل استفاده است.

محمد علی توحید

---