پیامدهای فاجعه بار نئولیبرالیسم

در حالیکه اکثر تمرکز رسانه های جهان بر کشورهایی نظیر یونان همچنین اسپانیا, ایرلند و پرتغال به عنوان متشنج ترین کشور منطقه از نظر اقتصادی است, به نظر می رسد اقتصاد دیگری از کشورهای شوروی سابق و حوزه دریای بالتیک نیز به دلیل تبعیت از سیستم نئو لیبرالیسم فلج شده است

در حالیکه اکثر تمرکز رسانه های جهان بر کشورهایی نظیر یونان (همچنین اسپانیا، ایرلند و پرتغال) به عنوان متشنج ترین کشور منطقه از نظر اقتصادی است، به نظر می رسد اقتصاد دیگری از کشورهای شوروی سابق و حوزه دریای بالتیک نیز به دلیل تبعیت از سیستم نئو لیبرالیسم فلج شده است.

شکی وجود ندارد که فلج شدن اقتصاد برخی کشورها در اروپا به خاطر تجربه استفاده از سیستم مخربی همچون " نئولیبرالیسم" است. اجرای اصول سیستم نئو لیبرالیسم در اروپا نه تنها به توسعه کشورهای این قاره کمک نکرده بلکه اقتصاد بیمارگونه براساس بساز و بفروشی و زمین خواری که اثر مثبتی در زیر ساخت های اجتماعی ندارد، بنا شده است.

لتونی یکی از بدترین بحران های اقتصادی جهان را تجربه کرده است. این بحران نه تنها اقتصادی بلکه بحران مربوط به امور جمعیت شناختی بوده است. لتونی طی دو سال گذشته با کاهش ۲۵.۵ درصدی تولید ناخالص داخلی روبرو شده است. همچنین براساس پیش بینی صندوق بین المللی پول تولید ناخالص داخلی لتونی چهار درصد دیگر کاهش خواهد یافت که با این وجود لتونی پس از آمریکا با شدیدترین رکود اقتصادی روبرو می شود. به علاوه اینکه دولت لتونی به سرعت در حال مواجه با کسری بودجه و افزایش بدهی است. بدهی های لتونی در سال ۲۰۰۷، ۷.۹ درصد تولید ناخالص داخلی این کشور بود، این در حالی است که این آمار در سال جاری به ۷۹ درصد تولید ناخالص داخلی رسیده است و در خوشبینانه ترین حالت تا سال ۲۰۱۴ به ۸۹ درصد تولید ناخالص داخلی خواهد رسید که این برای لتونی یک فاجعه تمام عیار به حساب می آید.

هنوز هیچ کس در غرب این سوال را مطرح نکرده که چرا لتونی با این سرنوشت فاجعه بار اقتصادی رو به رو شده است. تقریبا ۲۰ سال پس از فروپاشی شوروی سابق در سال ۱۹۹۱ و استقلال لتونی به سختی می توان سیستم دوران شوروی سابق را تنها عامل مشکلات لتونی معرفی کرد.

با اندکی بررسی مشخص شده که این سیستم نئو لیبرالیسم غرب بوده که درون اقتصادهای کشورهایی همچون لتونی نفوذ کرده و عامل اصلاحات اقتصادی در این کشورها بوده که از سوی بانک جهانی، واشنگتن و بروکسل مورد تقدیر قرار گرفته است.

داستان فروپاشی نظام اقتصادی غرب که به دلیل انباشته خارق العاده سرمایه در آن به آهستگی انجام می گیرد، هر روز در دید تحلیل گران اقتصادی بیشتر و بیشتر عیان می شود و ریشه های آن شکافته می شود.

در لتونی امروز بیکاری ۲۲ درصد اعلام شده ، فرار مغزها در سطح بالایی قرار دارد و زاد و ولد به دلیل شرایط اقتصادی در سطح پایینی قرار دارد. قوانین ضد کارگری و مالیاتهای غیرمستقیم که بر فقیرترین اقشار جامعه اثر دارد، در این کشور بیداد می کند .

کشورهای حوزه بالتیک به دلیل تبعیت از اصول سرمایه داری و سیستم نئو لیبرالیسم با نرخ بیکاری بالا، رشد اقتصادی کم، کاهش استانداردهای امور بهداشتی و مهاجرت شهروندان به کشورهای اسکاندیناوی رو به رو بوده اند.

جوزف استیگلینتر، جیمز توبین و دیگر اقتصاددانان برجسته جهان شروع به تشریح این موضوع کرده اند: خطایی در سیستم اقتصادی و مالی غرب که در برخی کشورهای شوروی سابق نفوذ داشته، وجود دارد.

حتی پیوستن برخی از این کشورها به منطق یورو نیز نتوانسته در اقتصاد آنها تاثیر چشمگیری داشته باشد. این کشورها از جمله لتونی امیدوار بودند که با پیوستن به منطق یورو از سیاستهای با ثبات در امور اقتصادی بهره ببرند.

به عکس غرب، این کشورها از درآمد و یا سرمایه چشمگیر از مالیات ها بهره مند نبوده اند. اگر دهه نود قرن پیش دهه فروپاشی دیوار برلین و نظام کمونیسم بود، دهه حاضر فروپاشی سیاستهای سرمایه جهانی یا به اصطلاح نو لیبرال است. نئو لیبرالیسم در عرض دو دهه به بار نشست ولی اکنون رو به افول حرکت می کند. دقیقا مشخص نیست که پیامد سقوط سیستم نئو لیبرالی چه خواهد بود اما یکی از پیامدهای آن دوری کردن بسیاری از کشورهای دنیا از کنترل اقتصادی توسط دلار و تضعیف یورو خواهد بود.

کلمه اصلاحات امروز در کشورهای حوزه بالتیک تعبیر منفی دارد چون پیامدهای این نوع اصلاحات که بر گرفته از نظام سرمایه داری و نئو لیبرالیستی غرب بوده، فاجعه بار بوده است. دو دهه از ظهور سیستم نئو لیبرالیسم می گذرد اما نتایج آن فاجعه بار بوده است .

نمی توان گفت که جنایت علیه بشریت بوده اما فاجعه علیه بشریت به بار آمده است. تحت این سیستم رشد اقتصادی به بار نیامده و دارایی های کشورهای شوروی سابق که از سیستم نئو لیبرالیستی تبعیت می کردند، به بدهی های سنگین برای آنها تبدیل شده است.

مایکل هادسون و جف سامرز - کانترپانچ

مایکل هادسون تحلیل گر سابق روزنامه وال استریت ژورنال و پرفسور دانشگاه میسوری در کانزاس آمریکا است.

جفری سامرز یکی از اعضای گروه تحقیقاتی امور بالتیک در مرکز "ISLET" است.