سرهای جنگی موجزا

بسیاری از موشک‌های هدایت شونده به‌منظور رساندن یک سرجنگی به هدف و انهدام آن ساخته شده. گاهی برخورد خود موشک به هدف نیز می‌تواند خسارت‌های چشمگیری به آن وارد سازد.
● سرجنگی …

بسیاری از موشک‌های هدایت شونده به‌منظور رساندن یک سرجنگی به هدف و انهدام آن ساخته شده. گاهی برخورد خود موشک به هدف نیز می‌تواند خسارت‌های چشمگیری به آن وارد سازد.

سرجنگی موجزا (blst warhead) ساده‌ترین گونه از سرهای جنگی انفجاری (warhead explosive) می‌باشد این گونه شامل مقداری ماده منفجره و نیرومند می‌باشد که در یک غلاف و پوسته فلزی جاسازی شده است. در سرهای جنگی موج‌زا آسیب اصلی را، موج انفجار ناشی از منفجر شدن خرج اصلی، به‌هدف وارد می‌سازد. این ماده منفجره نیرومند در هنگام انفجار در کسری از ثانیه به حجم بزرگی از گاز با دما و فشار بالا تبدیل می‌شود. این گاز، منبسط شده، غلاف و پوسته سرجنگی را می‌شکند و یک موج ضربه‌ای در محیط اطراف سرجنگی ایجاد می‌کند. این انفجار به‌طور معمول فشاری برابر ۲۰۰ کیلوبار و دمایی حدود ۵۰۰۰ درجه سلسیوس تولید می‌کند. موج ضربه‌ای در کسری از یک هزارم ثانیه به فشار بیشینه خود می‌رسد و سپس در مدت چند صدم ثانیه فشار آن تا حد فشار جو کاهش می‌یابد. سپس، پیش از بازگشت به حالت عادی، فشار آن به کمتر از فشار جو کاهش می‌یابد. ترکیب این دو فشار مثبت و سپس فشار منفی، هدف را در میان می‌گیرد، فشار خرد کننده‌ای به همه سوی آن وارد می‌کند. مرحله منفی همراه با یک اثر ویرانگر روی هدفی که هم‌اکنون ضعیف و سست شده، آغاز می‌گردد.

اگر سر جنگی در بالای سطح زمین منفجر شود، موج ضربه‌ای ناشی از آن به‌وسیله زمین برگشت داده خواهد شد. هنگامی که موج برگشتی با موج ضربه‌ای نخستین یا به بیانی موج برخورد کننده، تداخل پیدا کند، نتیجه آن تشکیل موج سومی خواهد بود که موج ماخ یا جبهه ماخ نامیده می‌شود. جبهه ماخ دارای یک پیشانی تقریباً عمود بر سطح زمین می‌باشد و همچنان که به‌طور جانبی منتشر می‌شود، در ارتفاع نیز رشد می‌کند. موج برخورد کننده و موج برگشتی، یکدیگر را در جبهه ماخ تقویت می‌کنند، به‌طوری که در مسافتی برابر با مسافتی که موج ضربه‌ای نخستین در آن به وجود می‌آید، فشار بیشینه به مقادیر بسیار بالا سوق می‌یابد. با گزینش دقیق ارتفاع انفجار، شعاع تخریب را می‌توان تا حدود ۵۰ درصد افزایش داد.

سرهای جنگی موجزا به ویژه بر ضد اهداف زیر دریایی کارآمد هستند، زیرا چگالی آب از چگالی هوا بیشتر است. این گونه سرهای جنگی بر ضد هدف‌های زمینی نیز به‌کار می‌روند، اما برای حمله به هدف‌ای هوایی چندان مناسب نیستند، چرا که چگالی هوا با افزایش ارتفاع کاهش می‌یابد.

مواد منفجره هوا سوخت، تنها یک غلاف و پوسته بسیار سبک و نازک دارند، بنابراین نزدیکترین حالت به یک جنگ افزار موجزای ناب هستند. این‌گونه را می‌توان بر ضد ساختمان‌ها، خودروها، نیروها و هدف‌های زمینی دیگر به‌کار برد، همچنین با توجه به موج انفجار نیرومندش می‌توان آن را در امور مهندسی رزمی، همانند پاکسازی میدان‌های مین و هموارسازی محل فرود هیلیکوپترها به‌کار گرفت.

برای ساخت یک سرجنگی ترکش شونده کار آمد، باید اندازه و چگونگی پخش شدن ترکش‌ها، کنترل شده باشد. این کار را می‌توان به آسانی و با خرد کردن پوسته با روشی از پیش تعیین شده انجام داد. رایج‌ترین روش، ایجاد شکاف یا فرورفتگی روی پوسته و یا علامت‌گذاری آن می‌باشد. بدین ترتیب پوسته فلزی در نقاط ویژه‌ای سست می‌گردد و هنگامی که سرجنگی منفجر می‌شود، نخستین شکست‌ها در این نقاط به‌وجود می‌آید. در سال ۱۹۹۴، نیروی دریایی ایالات متحده روشی بهبود یافته برای تولید (سرهای جنگی ترکش شونده کنترل شده) نوآوری کرد و آن را به نام خود ثبت نمود. در این روش با جا دادن یک لایه فلزی گسترده روی سطح درونی پوسته سرجنگی، یک شبکه ترکش شونده کنترل شده روی آن سطح ایجاد می‌شود. این روش وین به‌ویژه برای سرهای جنگی غیر خوشه‌ای بزرگ مناسب است. یکی دیگر از راه‌های جلوگیری از ایجاد و پراکنش تصادفی و اتفاقی ترکش‌ها، ساختن آنها را از پیش و سپس جا دادن آنها در درون سرجنگی است. ترکش‌های از پیش ساخته شده با شکل‌های کروی، مکعبی و میلهظای را می‌توان به گونه‌ای در درون سرجنگی چید که هنگام یکه خرج منفجر می‌شود و به آنها شتاب می‌دهد یک الگوی بهینه ایجاد گردد.

در یک سر جنگی ترکش شونده، حدود ۳۰ درصد انرژی آزاد شده ماده منفجره برای ترکش کردن پوسته و دادن انرژی جنبشی به ترکش‌ها به کار می‌رود. انرژی جنبشی به ترکش‌ها به کار می‌رود. انرژی باقیمانده نیز موجب پیدایش موج‌هایی همانند انفجار یک سرجنگی موجزا می‌شود. سرعت آغازین ترکش‌های یک سرجنگی استوانه‌ای به نسبت خرج به فلز سرجنگی در واحد طول و ویژگی‌های ماده منفجره، به ویژه انفجار و توانایی خرد کنندگی آن بستگی دارد.

خرج‌های شکل گیرنده

سرهای جنگی با خرج شکل‌گیرنده شامل یک پوسته توخالی مخروطی، نیم کروی و یا شکل‌های دیگر می‌شوند. به همین دلیل به آنها (خرج‌های گود) نیز می‌گویند. روی بخش گوژ (محدب) این سرجنگی یک خرج منفجره جا دارد. پوسته به‌طور معمول از جنس مس یا آلومینیوم ساخته می‌شود. هنگامی که خرج منفجر می‌شود، موج انفجاررو به جلو حرکت می‌کند و سپس از هم گسیختگی پوسته مخروطی فلزی از نوک مخروط آغاز می‌شود و در پایان به‌طور کامل گسیخته می‌شود و در پی آن یک جت از ماده تشکیل دهنده لایه ساخته می‌شود.

ترکش‌های سوزنی پره‌دار

سرهای جنگی نیزه‌ای پره‌دار برای آزادسازی تعداد زیادی پیکان طراحی شده‌اند. این پیکان‌ها دارای پره‌هایی برای حفظ پایداری خود می‌باشند و می‌توانند ضد سربازانی که در محیطی باز یا زیر شاخ و برگ‌های فراوان پناه گرفته‌اند کار آمد باشند. سرجنگی M۲۲۵ که بی‌یی آی‌دیفنس سیستمز آن را برای راکت‌های هدایت ناپذیر ۷۰ میلیمتری هایدرا تکمیل کرده است، از جمله این سرهای جنگی می‌باشد. این سرجنگی می‌تواند ۵۸۵ بسته ۱۲۰ تایی یا ۱۲۰۰ بسته ۶ تایی از ترکش‌های سوزنی پره‌دار (پیکان) از جنس فولاد سخت شده را در خود جا دهد، که با انفجار یک خرج جا داده شده در قاعده، تخلیه می‌شوند. این ترکش‌های سوزنی پره‌دار (پیکان) تا شعاع ۳۵ متری پخش می‌شوند.