آموزش مهارت های ارتباطی زوج ها

معمولاً روان شناسان و مشاوران خانواده برای بهبود روابط زوج ها , مهارت هایی را آموزش می دهند که معطوف به اصلاح و بهبود یک یا چند مورد از این ۴ حوزه کلی است آموزش مهارت های ارتباطی گفتگوها

معمولاً روان شناسان و مشاوران خانواده برای بهبود روابط زوج ها ، مهارت هایی را آموزش می دهند که معطوف به اصلاح و بهبود یک یا چند مورد از این ۴ حوزه کلی است : آموزش مهارت های ارتباطی (گفتگوها).

آموزش مهارت های رفتاری.

آموزش مهارت های فکری.

آموزش مهارت های جنسی.

در این بروشور به نکاتی پیرامون « مهارت های ارتباطی » اشاره می شود.

طبیعتاً از مسائل رایج در هر خانواده ، تعارضاتی است که به علت سوء تفاهیم ، اختلاف سلیقه ، برآورده نشدن نیازها و انتظارات و ... پیش می آید. بنابراین ، تعارض و اختلاف نظر یک امر عادی است. اما اگر ما نتوانیم آن را مدیریت نماییم موجب می شود خانه به میدان جنگ تبدیل شود و روابط سرد و آزار دهنده شود.

در این جا به برخی ویژگی های گفتگوی نا کار آمد و کار آمد اشاره می نماییم :

● ویژگی های گفتگوی نا کار آمد و نا کار ساز:

زمانی که یکی از زوجین ، از دیگری دلخور می شود ، سکوت می کند و اصطلاحاً در دلش می ریزد تا این که این موارد روی هم جمع می شود و سرانجام به حالت انفجاری برون ریزی می شود و یا به بهانه گیری ، بدخلقی و عصبی شدن ، پرخاش ، افسردگی ، تنفر و ... تبدیل می شود.

زمانی که یکی از زوجین می خواهند دلخوری خود را مطرح کنند تا مسئله حل شود ، احتمالاً آن را با شکایت مطرح می کنند ، با پرخاش حرف می زنند ، طعنه و کنایه می زنند ، به جای گوش دادن به حرف یکدیگر در فکر حاضر کردن جواب مخاطب ، دفاع از خود ، سرکوب طرف مقابل و ... هستند و برای این کار ، لیستی از اشتباهات همسر را که از اول ازدواج مرتکب شده است ، را مطرح می نمایند و در کل ، به جای این که دنبال « حل مسئله » باشند ، دنبال اثبات حقانیت خود و محکومیت مخاطب هستند.

● ویژگی های گفتگوی کار آمد :

- هنگامی که زوجین از موضوعی دلخور می شوند ، سر فرصت مناسب ( که همسرشان خسته و عصبی و ... نیست ) ، در مورد آن ، صحبت می کنند.

- هدف آن ها از این گفتگو ، رفع سوء تفاهم ، آگاه شدن مخاطب از احساس آن ها ، رسیدن به توافق و در کل ، با کمک به « حل مسئله » و التیام احساس دلخوری است و به دنبال جنگ و دعوا ، مقصر قلمداد کردن و ناراحت کردن یکدیگر نیستند.

- با ملایمت صحبت می کنند و مراقب هستند به عواطف هم آسیب نرسانند. پس توهین ، تحقیر ، سرکوب ، سرزنش و ... نمی کنند و ناسزا نمی گویند ، دنبال ایجاد احساس گناه در مخاطب نیستند.

- آشکار و مستقیم صحبت می کنند. یعنی حاشیه نمی روند ، طعنه و کنایه نمی زنند و از مقدمه چینی های کسل کننده استفاده نمی کنند.

- به صحبت های هم خوب گوش می دهند و چند لحظه مکث می نمایند و هرجا که لازم باشد سکوت می کنند و با آرامش صحبت می کنند.

- با دقت به حرف هم گوش می دهند و سعی می کنند بفهمند که منظور اصلی مخاطب چیست و در صورت نیاز، برداشت خود را با وی در میان می گذارند و از وی می پرسند : « منظورت اینه که ... ؟ » یا « متوجه نشدم منظورت چیه » .

- در طول جریان گفتگو ، مسئله اصلی را فراموش نمی کنند و از مسیر اصلی بحث خارج نمی شوند و به موضوعات فرعی و حاشیه ای که موجب انحراف از مسئله اصلی می شود ، توجه نمی کنند. یعنی در نظر می گیرند که « الان ما داریم در مورد فلان موضوع صحبت می کنیم و نباید مسائل دیگر را قاطی این بحث کنیم . درسته که الان خیلی چیزهای دیگر هم به ذهنم خطور کرده ، ولی لزومی ندارد همه چیزهای منفی که به ذهنم می آید را الان مطرح کنم ».

● ۴ پیشنهاد برای ۱ گفتگوی مسالمت آمیز:

صحبت خود را با « من » آغاز کنید. مثلا « من می گم که ... » ، « به نظر من ... » ، « من فکر می کنم » ، « من احساس می کنم » ، « من دیدم که ... » و ... . زمانی که گفتگو را با « تو » آغاز می کنیم ، احتمال دارد واکنش دفاعی در مخاطب ایجاد شود.

مسئله مورد نظر را به صورت جزئی و دقیق مطرح کنید. مثلا « من دیدم که پس از استحمام ، کف ها روی کاشی مانده بود » ، نه این که بگوییم « تو آدم کثیفی هستی و تمیزی سرت نمیشه ».

احساس خود را مطرح کنید تا مخاطب از احساس شما مطلع شود. مثلا « ناراحت شدم » یا « احساس کردم مورد بی توجهی واقع شدم » و ... .

نیازها ، انتظارات و راه حل پیشنهادی خود را مطرح کنید . مثلا « من انتظار دارم وقتی استحمامت تمام می شود ، روی کاشی ها آب بریزی » یا « من دوست دارم حمام تمیز باشد » و ... .

به یک مثال توجه فرمایید:

کدام یک از دو گزینه ی زیر بهتر است:

o هیچ معلومه تو دیشب کجا بودی ؟ ... .

o من دیدم دیشب دیر کردی ، نمی دانستم کجایی ؛ خیلی نگران شدم ؛ انتظار دارم وقتی دیر می کنی قبلش به من اطلاع بدهی.

آیا ممکن است طرز گفتگوی اول ، آغازگر یک بحث و بگو مگو شود؟

تلخیص: مریم ولد خانی

ویرایش: زهراحاجی حیدری

منابع:

- کتاب زمینه ی زوج درمانی، نوشته ی بیتا حسینی.