یکشنبه, ۵ اسفند, ۱۴۰۳ / 23 February, 2025
بـرای سلامـت زنـان چـه کـرده ایـم
محور فعالیت‌های دفتر سلامت جمعیت، خانواده و مدارس وزارت بهداشت، نگاه همه‌جانبه به سلامت تمام اعضای خانواده است و بی‌تردید زنان در همه گروه‌های سنی (به‌عنوان فرزند، خواهر، همسر، مادر یا مادربزرگ) در برنامه‌های دفتر سلامت جمعیت، خانواده و مدارس، اولویت خاصی داشته‌اند. ۳ دلیل مهم، این اولویت را حمایت می‌کند:
▪ اول اینکه، زنان آسیب‌پذیر‌ترند و در نتیجه بیشتر از مردان در جست‌وجوی خدمات سلامت برمی‌آیند و پاسخگویی به این نیاز وظیفه اصلی دفتر سلامت جمعیت، خانواده و مدارس است.
▪ دوم اینکه، زنان محور سلامت خانواده و یار و همکار ارایه‌دهندگان خدمات در سیستم سلامت هستند و بخش مهمی از فعالیت‌های مربوط به خودمراقبتی و مراقبت در منزل به آنها مربوط است.
▪ سوم اینکه، اکثر ارایه‌دهندگان خدمات بهداشتی درمانی در سراسر کشور را زنان تشکیل می‌دهند و بنابراین پتانسیل بیشتری برای ارایه خدمات به زنان وجود دارد. بنابراین سلامت زنان یکی از اجزای مهم برنامه‌ها، اقدامات و فعالیت‌های دفتر سلامت جمعیت، خانواده و مدارس بوده و هست. جلب مشارکت مردان و همکاری آنها در تامین سلامت زنان نیز همیشه مد نظر این دفتر بوده و سلامت زنان، بدون این مشارکت، عملی نیست. برنامه‌های اداره‌های مختلف این دفتر برای سلامت زنان شامل موارد زیر است:
۱) اقدامات اداره سلامت میانسالان
▪ تولید برنامه جامع سلامت بزرگسالان؛ که نیمی از جمعیت آنها را زنان تشکیل می‌دهند. این برنامه بر پیشگیری از بیماری‌های غیرواگیر دارای اولویت در زنان و مردان بر اساس گزارش بار بیماری‌ها متمرکز شده و محور آن، ترویج شیوه زندگی سالم در این گروه است و امید می‌رود که به لطف خداوند، امکان اجرای هرچه سریع‌تر این برنامه در اقصی نقاط کشور فراهم شود.
▪ طراحی، تولید و اجرای فاز اول پایلوت خدمات زنان میانسال (برنامه یائسگی)؛ که خدمات جامع سلامت زنان ۴۵ تا ۶۰ سال را با تاکید بر علایم و عوارض یائسگی مدنظر قرار داده و برای اولین‌بار در کشورهای منطقه طراحی و اجرا میشود. با توجه به اینکه این برنامه، مشابه برنامه خارجی یا پیشنهادشده از جانب سازمان‌های بین‌المللی نیست و فقط بر اساس اولویت‌های بار بیماری‌ها در ایران تهیه و اجرا میشود، از افتخارات نظام سلامت کشور محسوب شده و قابل ارایه به سایر کشورهاست و امید می‌رود که بتوانیم در سال جاری، این برنامه را در سایر دانشگاه‌های کشور گسترش دهیم.
▪ بررسی آگاهی، نگرش و عملکرد زنان ۴۵ تا ۶۰ سال پیرامون یائسگی در ۵ استان کشور؛ که با هدف طراحی برنامه‌های مداخله در جهت ارتقای دانش و نگرش و بهبود عملکرد زنان در استان‌های قزوین، همدان، زنجان، مازندران و سمنان اجرا شد.
▪ بررسی کیفیت زندگی زنان ۴۵ تا ۶۰ سال در ۵ دانشگاه؛ که برای تعیین وضعیت زنان از نظر کیفیت زندگی آنها با هدف ارزشیابی برنامه‌های مداخله‌ای انجام شده است.
▪ طراحی و اجرای برنامه روز ملی سلامت زنان؛ که از ۴ سال قبل با هدف اطلاع‌رسانی عمومی برای ارتقای سلامت زنان طراحی و اجرا شده و در جهت ایجاد حساسیت نسبت به اولی‌ترین مسایل سلامت زنان و ترویج خودمراقبتی عمل کرده است.
▪ بررسی عوارض باروری در زنان ایرانی و بررسی این عوارض در زنان یائسه برای اولین بار در کشور؛ که برای تعیین مهم‌ترین موارد قابل مداخله انجام شده و نتایج آن برای انجام مداخلات اثربخش قابل استفاده است.
▪ تهیه مجموعه‌های آموزشی سرطان پستان، یائسگی، پوکی استخوان، استئوآرتریت، تغذیه سالم، فعالیت فیزیکی در زنان سالم و بیمار، شلی عضلات کف لگن، سرطان دهانه رحم و... برای زنان گروه هدف و توزیع آن در دانشگاه‌های سراسر کشور.
▪ تهیه برنامه‌های آموزشی معاینه پستان برای ارایه‌دهندگان خدمات در مراکز بهداشتی و درمانی.
▪ تهیه و چاپ مجموعه آموزشی یائسگی برای رابطان بهداشتی و ارایه‌دهندگان خدمات در مراکز بهداشتی و درمانی.
▪ برگزاری کارگاه آموزشی تازه‌های سرطان دهانه رحم برای مدیران برنامه سلامت زنان در دانشگاه‌های کشور.
۲) اقدامات اداره سلامت مادران
▪ برنامه‌های خارج بیمارستانی از قبیل مراقبت‌های قبل از بارداری و حین بارداری.
▪ برنامه‌های داخل بیمارستانی از قبیل بیمارستان دوستدار مادر برای ارتقای سلامت مادر و کودک.
▪ افزایش پوشش خدمات زایمانی توسط افراد دوره‌دیده.
▪ استقرار نظام مراقبت مرگ مادری که دیده‌بانی موارد مرگ مادر را به عهده داشته و هر یک از موارد مرگ را با حساسیتی بسیار بالا بررسی و موشکافی می‌کند تا از تکرار موارد مشابه پیشگیری شود.
۳) برنامه‌ها و اقدامات اداره تنظیم خانواده
فعالیت‌های این اداره در این راستا بر ۳ محوراستوار است:
▪ فعالیت‌های قبل از ازدواج: ارائه مواد آموزشی در کتب درسی کلیه مقاطع در مورد جمعیت و تنطیم خانواده برای دانش‌آموزان و تدریس ۲ واحد درسی تنظیم خانواده و جمعیت برای گروه پزشکی و ۱ واحد برای برای دانشجویان گروه غیرپزشکی.
▪ فعالیت‌های حین ازدواج: ارائه آموزش و مشاوره به زوجین در آستانه ازدواج حول محور روابط عاطفی، جنسی و تنظیم خانواده.
▪ فعالیت‌های بعد از ازدواج: آموزش عمومی از طریق وسایل ارتباط جمعی، آموزش نسل جوان، مردان و ترویج مشارکت در برنامه تنظیم خانواده، آموزش کارگران درمورد اهمیت تنظیم خانواده، جلب مشارکت سایر وزارتخانه‌ها و نهادهای انقلابی در مورد برنامه‌های تنظیم خانواده، آموزش و مشاوره چهره به چهره مراجعان مراکز بهداشتی درمانی و ارایه خدمات تنظیم خانواده رایگان به داوطلبان (روش‌های پیشگیری از بارداری).
۴) برنامه‌ها و اقدامات اداره سلامت نوجوانان
▪ انجام معاینه‌های دوره‌ای سالانه برای ورودی‌های پایه اول ابتدایی، اول راهنمایی و اول دبیرستان در خصوص یافتن اختلالات رفتاری، بینایی، شنوایی، پوست و مو و معاینه پزشکی عمومی و نمایه توده بدنی.
▪ پیشگیری از رفتارهای مخاطره‌آمیز مانند سوءمصرف مواد مخدر، سیگار، چاقی و کاهش فعالیت بدنی.
▪ انجام نظام مراقبت و پیشگیری از رفتارهای مخاطره‌آمیز، هر ۲ سال یک‌بار، با اندازه‌گیری نمایه‌های LDL (کلسترول بد)، HDL (کلسترول خوب)، قند خون و تری‌گلیسیرید برای بررسی نشانگان متابولیک و کبد چرب.
▪ اجرایی کردن برنامه مدارس مروج سلامت در ۶۵۸ مدرسه کشور از سال ۸۹.
▪ ادغام بسته خدمات سلامت نوجوانان و جوانان در دانشگاه‌های ایران، تهران، شهید بهشتی، آذربایجان شرقی، فارس و خوزستان با رویکرد فرآیند نگری و پیگیری ارجاعات.
▪ ادغام برنامه آموزش جامع بهداشت در کتاب‌های درسی معلمان طی هماهنگی با دفتر تالیف کتب درسی.
۵) برنامه‌های پزشک خانواده در خصوص سلامت زنان و مادران باردار
در برنامه پزشک خانواده برای حدود ۳۰ میلیون پرونده خانوار که جمعیت زنان و دختران را نیز در برمی‌گیرد، فضایی فراهم شده است تا مشاوره و مراقبت قبل از بارداری، حین بارداری و... توسط پزشک خانواده و تیم سلامت ارایه شود.
دکتر محمداسماعیل مطلق
مدیرکل دفتر سلامت جمعیت، خانواده و مدارس وزارت بهداشت
ایران مسعود پزشکیان دولت چهاردهم پزشکیان مجلس شورای اسلامی محمدرضا عارف دولت مجلس کابینه دولت چهاردهم اسماعیل هنیه کابینه پزشکیان محمدجواد ظریف
پیاده روی اربعین تهران عراق پلیس تصادف هواشناسی شهرداری تهران سرقت بازنشستگان قتل آموزش و پرورش دستگیری
ایران خودرو خودرو وام قیمت طلا قیمت دلار قیمت خودرو بانک مرکزی برق بازار خودرو بورس بازار سرمایه قیمت سکه
میراث فرهنگی میدان آزادی سینما رهبر انقلاب بیتا فرهی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی سینمای ایران تلویزیون کتاب تئاتر موسیقی
وزارت علوم تحقیقات و فناوری آزمون
رژیم صهیونیستی غزه روسیه حماس آمریکا فلسطین جنگ غزه اوکراین حزب الله لبنان دونالد ترامپ طوفان الاقصی ترکیه
پرسپولیس فوتبال ذوب آهن لیگ برتر استقلال لیگ برتر ایران المپیک المپیک 2024 پاریس رئال مادرید لیگ برتر فوتبال ایران مهدی تاج باشگاه پرسپولیس
هوش مصنوعی فناوری سامسونگ ایلان ماسک گوگل تلگرام گوشی ستار هاشمی مریخ روزنامه
فشار خون آلزایمر رژیم غذایی مغز دیابت چاقی افسردگی سلامت پوست