جسارت یک ویژگی زنانه است یا مردانه

شاید شما هم از مادربزرگ های تان شنیده باشید که «فلانی زن سر به راه و حرف گوش کنیه, رو حرف بقیه حرف نمی زنه, هر چی بهش می گی گوش می کنه و » شاید سالیان قبل اگر زنان چنین ویژگی هایی داشتند بیشتر تحسین می شدند اما امروزه معیارها کمی فرق کرده است

شاید شما هم از مادربزرگ‌های‌تان شنیده باشید که «فلانی زن سر به راه و حرف‌گوش کنیه، رو حرف بقیه حرف نمی‌زنه، هر چی بهش می‌گی گوش می‌کنه و. . . » شاید سالیان قبل اگر زنان چنین ویژگی‌هایی داشتند بیشتر تحسین می‌شدند اما امروزه معیارها کمی فرق کرده است.

درواقع جرات‌ورزی و جسارت داشتن ویژگی مثبتی است که اگر در حد متعادل وجود داشته باشد تاثیرات خوبی همراه دارد. دکتر سیما قدرتی، مشاور خانواده و مدرس دانشگاه معتقد است جرأت‌ورزی و جسارت یک ویژگی شخصیتی مثبت است اما به شرطی که افراد جسور بتوانند با رعایت اعتدال و داشتن مهارت‌‌های لازم، درست و بجا آن را به کار گیرند. در ادامه از چند و چون جسارت آن هم از نوع زنانه‌اش برای‌تان می‌گوییم.

سختکوش و باانگیزه‌اند

جسارت در زبان فارسی به معنای بی‌باکی و بی‌پروایی است. شاید عده‌ای آن را با پررویی، گستاخی و پرخاشگری اشتباه بگیرند اما جسارت به معنی جرأت‌ورزی و ابراز وجود است. جسارت یا جرأت‌ورزی یعنی دفاع از حقوق خود و بیان افکار و احساسات خویش به شیوه‌ای مستقیم، صادقانه و مناسب.

افراد جسور پشتکار زیادی دارند و باانگیزه‌ هستند. اگر حین انجام کار با مانعی برخورد کنند به این راحتی‌ها کوتاه نمی‌آیند و دست از تلاش برنمی‌دارند. این دسته متوجه اشتباهات‌شان می‌شوند و مسوولیت آن را می‌پذیرند و در عین اینکه می‌دانند شاید در مواردی اشتباه کنند آن را برابر با تمام شخصیت و وجودشان نمی‌دانند و در کل احساس مثبتی نسبت به خودشان دارند.

جسور‌ها ابراز احساسات می‌کنند

افراد جسور در ابراز احساسات‌شان هم جسارت دارند. آنها احساسات خودشان را می‌شناسند و هیجانات را حل و فصل می‌کنند؛ مثلا یک فرد جسور هم ممکن است اگر حرف زور بشنود عصبانی و ناراحت شود اما این قدرت را دارد که در آن لحظه عواطف و احساسات خودش را مدیریت کند و بهترین و مناسب‌ترین رفتار را از خودش نشان دهد. افراد جسور علاوه بر اینکه احساسات خود را به خوبی می‌شناسند، احساسات طرف مقابل‌شان را هم به خوبی درک می‌کنند از این رو در برقراری ارتباطات میان‌فردی سالم و بهنجار توانایی و مهارت بالایی دارند.

افراد جسور تمایل دارند روابط‌شان با دیگران حسنه باشند بنابراین کمتر در ارتباطات‌شان با دیگران دچار تنش می‌شوند. همین ایجاد و حفظ روابط حسنه و مسالمت‌آمیز با دیگران آنها را در رسیدن به اهداف‌شان یاری می‌کند.

جسارت با پرخاشگری چه فرقی دارد؟

یک فرد جسور در موقعیت‌های خاص می‌تواند احساساتش را به خوبی کنترل کند اما افراد پرخاشگر این توانایی را ندارند و در موقعیت یکسان رفتارهای هیجانی و نامناسب از خود نشان می‌دهند. فرد جسور اکثرا در روابط با دیگران موضع برنده – برنده دارد؛ یعنی هم تلاش می‌کند به خواسته خود برسد و هم حقی از طرف مقابل ضایع نشود.

درواقع در راه رسیدن به خواسته‌هایش به احساسات و خواسته‌های دیگران هم احترام می‌گذارد اما یک فرد پرخاشگر در روابط با دیگران در موضع برنده – بازنده قرار می‌گیرد؛ یعنی جنگی راه می‌اندازد و حتی به قیمت صدمه زدن و توهین کردن به طرف مقابل و دیگران تلاش می‌کند به خواسته خود برسد. افراد جسور با اطرافیان‌شان ارتباطات خوبی دارند اما افراد پرخاشگر این‌طور نیستند.

رابطه جسارت و تک‌روی

گاهی دیده می‌شود که افراد جسور برای انجام امور کمتر از دیگران کمک می‌گیرند. افرادی که خود را قوی‌تر از آنچه واقعا هستند تصور می‌کنند با کمک خواستن از دیگران دچار نوعی احساس خودکم‌بینی می‌شوند. احساس می‌کنند اگر از دیگران کمک بگیرند توانایی‌های‌شان زیر سوال می‌رود و اعتماد به نفس‌شان افت می‌کند. یک فرد جسور باید واقع‌بین باشد و بپذیرد که او هم مانند هر انسان دیگری ضعف‌هایی داشته و به کمک دیگران نیاز دارد. از این رو هر جا که احساس می‌کند لازم است، باید از دیگران کمک بگیرد و با این کار دچار احساس حقارت و خودکم‌بینی نشود.

جسارت یک ویژگی زنانه است یا مردانه؟

خانواده مهم‌ترین کانونی است که سبب می‌شود یک ویژگی در فرد به وجود بیاید، رشد کند و نهادینه شود و برعکس یک ویژگی در یک نفر از بین برود. هنگامی که درباره یک فرد جسور صحبت می‌شود نخستین کانونی که احتمال داده می‌شود زمینه شکل‌گیری این ویژگی را در فرد ایجاد کرده خانواده و بعد از آن جامعه است.

ویژگی جسارت بیشتر در افرادی وجود دارد که در محیط، زمینه ابراز وجود برای آنها فراهم بوده است یا به عبارتی به آنها اجازه داده شده که درباره خواسته‌های‌شان صحبت کرده و برای رسیدن به آنها تلاش کنند. از این رو کمتر پیش می‌آید در خانواده‌هایی با شیوه تربیتی سختگیرانه – که بیشتر نظرات والدین اعمال می‌شود و کمتر به خواسته‌ها و نظرات فرزندان بها داده می‌شود- فرزندان جسوری پرورش یابد. بالعکس در خانواده‌هایی با شیوه تربیتی مقتدرانه – نه سختگیرانه و نه سهل‌گیرانه- از آنجا که به فرزندان این فضا داده می‌شود که خواسته‌های‌شان را ابراز کنند، ویژگی جسارت بیشتر در فرزندان دیده می‌شود.

اگر والدین تفاوت جنسیتی زیادی بین فرزندان قائل شوند؛ مثلا به فرزند دختر بیشتر از پسر اهمیت دهند یا اینکه فرهنگ حاکم بر جامعه به‌گونه‌ای باشد که مردان فضای بیشتری برای ابراز وجود و رسیدن به خواسته‌های‌شان داشته باشند، این ویژگی در آن جنس بیشتر رشد می‌کند و پرورش می‌یابد بنابراین بسته به سبک تربیتی خانواده و فرهنگ حاکم بر جامعه جسارت می‌تواند در زنان هم رشد کند.

دو فرد جسور در یک اقلیم می‌گنجند؟

هنگامی که دو فرد جسور با یکدیگر در ارتباط هستند اگر هر دو نفر یا یکی از آنها نتوانند تعادل را در این خصیصه رعایت کنند امکان اینکه رابطه‌شان به شکلی ناسالم پیش برود و جنگ قدرت بین آنها ایجاد شود بسیار زیاد است. اگر جنگ قدرت بین دو فرد جسور که هیچ‌کدام از آنها حاضر نیست در برابر دیگری کمی ملایمت به خرج دهد و از موضعش کوتاه بیاید در بگیرد به احتمال زیاد این روند تا طولانی‌مدت ادامه پیدا می‌کند و رابطه هر روز ناسالم‌تر می‌شود. اما اگر هر دو نفر بتوانند تعادل را رعایت کنند رابطه به شکل سالم پیش خواهد رفت و نیازهای دو فرد در این ارتباط به‌طور کامل برآورده می‌شود و هردو احساس رضایت می‌کنند.

مرزها را بشناسید

مرز بین پرخاشگری و جسارت و ابراز وجود خیلی باریک است. افراد در برابر واکنش‌های نامناسب دیگران سه عکس‌العمل ممکن است از خودشان نشان دهند:

منفعلانه برخورد ‌کنند: در این حالت فرد به دلایل مختلفی مثل ترس از عواقب بعدی، نداشتن اعتماد به نفس کافی و. . . در برابر واکنش‌های نامناسب دیگران سکوت می‌کند و واکنشی از خود نشان نمی‌دهد اما از درون احساس ناخوشایندی را تجربه می‌کند.

دست به پرخاشگری بزنند: در این حالت فرد احساس خشم ناشی از رفتار طرف مقابل را نمی‌تواند به خوبی کنترل کند، دست به توهین، فحاشی و پرخاشگری می‌زند. درواقع این افراد روش‌های کنترل خشم را نیاموخته‌اند و چون قادر نیستند آن را به شیوه صحیحی مدیریت و کنترل کنند برای تخلیه هیجانات خود دست به پرخاشگری زده و اعمال خشونت می‌کنند.

ابراز وجود ‌کنند: وقتی که فرد بتواند حد فاصل بین برخورد منفعلانه و پرخاشگرانه را به خوبی در رفتارش کنترل و مدیریت کند یعنی نه برخورد منفعلانه از خود نشان دهد و دچار خشم فروخورده شود و نه کنترلش را از دست بدهد و دست به پرخاشگری بزند توانسته ابراز وجود کند. در این حالت فرد نسبت به احساسات و هیجانات خود کاملا آگاهی دارد، می‌تواند آنها را به خوبی و با استفاده از کلمات مناسب بیان کند و واکنش عجولانه و نامناسبی هم از خود نشان ندهد. در عین حال خواسته‌های طرف مقابل را هم می‌شنود و از دید او هم به مساله نگاه می‌کند و به همین دلیل بهتر می‌تواند احساسات او را درک کند.

اصلا جسارت خوب است یا بد؟

جسارت یک ویژگی شخصیتی مثبت و سازنده محسوب می‌شود؛ البته اگر آگاهانه، بجا و در حد تعادل استفاده شود. مرز بین جسارت و پرخاشگری بسیار باریک است و اگر فرد زیاده‌روی کند و شدت آن از تعادل خارج شود به پرخاشگری تبدیل می‌شود که یک رفتار منفی و نامناسب به شمار می‌رود. یک فرد جسور باید موقعیت‌شناس باشد؛ یعنی گاهی لازم است فرد بسته به شرایط، موقعیت و ویژگی‌های شخصیتی اطرافیان آگاهانه و هوشمندانه از اعلام خواسته و نیازها و ابراز وجود چشم‌پوشی کند یا آن را به تعویق بیندازد.

زینب رئوفی