بیمه

روزبه روز ریسک در زندگی انسانها بیشتر میشود، چراکه پیشرفت تکنولوژی همانقدر که به رفاه و آسایش عمومی منجر شده است، سبب افزایش خطرات برای بشر نیز می شود.

روزبه روز ریسک در زندگی انسانها بیشتر میشود، چراکه پیشرفت تکنولوژی همانقدر که به رفاه و آسایش عمومی منجر شده است، سبب افزایش خطرات برای بشر نیز می شود. فلسفه ی وجودی عقد بیمه نیز ریسک است. در حقیقت بیمه گر براساس عقد بیمه قبول میکند که مسئولیت ناشی از فعالیت های بیمه گذار را بر طبق قرارداد فی مابین بپذیرد.

بیمه ها اصولا اختیاری هستند مگر برخی بیمه ها مانند بیمه بیمه ی شخص ثالث و یا بیمه ی اجتماعی کارگران که دارای جنبه های گوناگونی چون بازنشستگی، مستمری فوت یا بیمه ی درمانی و حوادث میباشد که براساس قانون اجباری هستند. غیر از این موارد غالبا سایر بیمه ها جنبه ی تجاری دارند و بالتبع اختیاری می باشند و هر روز با گسترش فعالیتها و ایجاد مشاغل و کارهای جدید، مصداقی به مصادیق آن افزوده میشود.

البته بیمه ها هر خطری را بیمه نمی کنند، بلکه موردی که شخص قصد بیمه کردن آنرا دارد باید واجد ویژگی هایی باشد، از آنجمله پراکندگی خطر می باشد، یعنی احتمال خطر در میان واحدهای بیمه شده که در کنار هم هستند، خیلی بالا نباشد، برای مثال اگر در یک پاساژ بزرگ که دهها مغازه وجود دارد که در هیچ یک اصول ایمنی رعایت نشده است، بیمه بخواهد همه ی آن مجموعه را بیمه کند، باتوجه به اینکه ریسک خطراتی مثل آتش سوزی بسیار بالاست، برای بیمه صرفه ی اقتصادی نخواهد داشت؛ دیگر اینکه خطر باید قابل پیش بینی و طبقه بندی باشد، یعنی خطر به گونه ای نباشد که میزان خسارت ناشی از آن قابل تخمین نباشد. مثلا خسارت ناشی از برخورد شهاب سنگ قابل بیمه کردن نیست!

نکته ی دیگری که باید مدنظر داشت، احتمالی بودن خطر است، به این معنا که وقوع خسارت نباید حتمی باشد، به همین سبب است که امکان بیمه کردن پس از ورود خسارت وجود ندارد. باید توجه داشت که عقد بیمه عقدی است مبتنی بر حسن نیت، به این معنا که بیمه گذار باید همه ی حقیقت را در مورد آنچه که قصد بیمه کردنش را دارد، بیان کند، برای مثال اینکه خانه ای با چوب و کاهگل ساخته شده باشد یا تیر آهن و بتن، برای بیمه گر به جهت تعیین حق بیمه از اهمیت برخوردار است و باید به درستی بیان شود؛ لذا چنانچه بعد از انعقاد عقد بیمه، معلوم شود بیمه گذار حقایق را عمدا نگفته است یا دروغ گفته است، عقد بیمه باطل است و حق بیمه های پرداخت شده نیز قابل استرداد نخواهد بود. اما اگر عدم بیان همه ی حقیقت عمدی نباشد و بیمه گذار سهوا سکوت کرده باشد، عقد باطل نیست، اما برای طرف بیمه گر این حق ایجاد میشود که یا تعدیل قرارداد را بخواهد، یعنی مثلا مبلغی بیشتر برای حق بیمه مطالبه کند و یا قرارداد را فسخ نماید.

نویسنده: خدایار سعیدوزیری ـ روزنامه آفرینش