سالمندان و اینترنت

استفاده از ایمیل می تواند روش خوبی برای ارتباط افراد مسن با دوستان و فرزندان شان باشد

هروقت که صحبت از سالمندان و مشکلات‌شان می‌شود، همه فقط به فکر حل مشکلات پزشکی آنها هستند یا در خوش‌بینانه‌ترین حالت به ورزش در دوران سالمندی اشاره می‌کنند ولی کمتر کسی هست که در مورد مسایل اجتماعی و ارتباطی سالمندان صحبت کند؛ مسایلی مانند استفاده از اینترنت! تعجب نکنید چون اینترنت فقط مختص جوانان و نوجوانان نیست و در سراسر دنیا کم نیستند سالمندانی که از طریق اینترنت با فرزندان، نوه‌ها یا دوستان خود ارتباط برقرار می‌کنند و به این ‌ترتیب فاصله‌ها را از میان ببرند و به همان چیزی می‌رسند که از ته دل خواهانش هستند؛ ارتباط اجتماعی!

در نوامبر ۲۰۰۴ حدود ۱۱ میلیون سالمند در سراسر دنیا از اینترنت استفاده می‌کردند که نسبت به ۴ سال قبل از آن رشدی ۵۵ درصدی داشته و در نوامبر ۲۰۰۸ این رقم به ۱۸میلیون نفر سالمند رسیده است. زمانی که این کاربران مسن در اینترنت می‌گذرانند هم نسبت به قبل افزایش یافته است: ۳۰ ساعت در سال ۲۰۰۰ و ۶۰ ساعت در سال ۲۰۰۹.

این آمار نشان می‌دهد که سالمندان هم در زمینه استفاده از تکنولوژی‌های نوین چیزی از بقیه کم ندارند و به خوبی می‌توانند با دنیای مجازی ارتباط برقرار کنند. البته باید در ابتدا سالمندان را با ویژگی‌‌های مختلف اینترنت آشنا کرد و آنها را از خطرات احتمالی مانند حملات سایبری و سرقت اطلاعات شخصی آگاه کرد. تحقیقات نشان می‌دهد ناآشنایی سالمندان با نحوه کاربرد کامپیوتر و اینترنت، ترس آنها از خطرات احتمالی، دسترسی ‌نداشتن به کامپیوتر یا اینترنت و ناآشنایی با مهارت‌های استفاده از این پدیده، عواملی هستند که مانع گسترش استفاده از وب میان سالمندان می‌شود. در حالی که می‌توان با کلاس‌هایی ساده و ابتدایی آنها را با این پدیده آشنا کرد و راه‌های مقابله با خطرات سایبری را به خوبی آموزش داد: استفاده از برنامه‌های آنتی‌ویروس و ‌افزارآنتی‌جاسوس، حفظ اطلاعات شخصی و احتیاط در استفاده از اینترنت در امور بانکی!

به عنوان نمونه کشور انگلستان کارگروهی ویژه به نام «اتحاد آنلاین» تشکیل داده تا جوانان علاقه‌مند، مهارت‌های اولیه استفاده از اینترنت را به سالمندان آموزش دهند. البته اقدامات دیگری هم برای آسایش بیشتر مادربزرگ‌ها و پدربزرگ‌های اینترنت باز انجام شده مانند: استفاده از گزینه‌های مختلف بزرگ‌نمایی متن و عکس در سایت‌های مختلف و ایجاد وب‌سایت‌های خبری و اجتماعی مخصوص سالمندان!

● وابستگی به اینترنت

البته گروهی از کارشناسان هم با این موضوع یعنی استفاده سالمندان از اینترنت مخالف‌اند! آنها معتقدند استفاده از اینترنت تنها مسکنی است برای مشکلات روحی سالمندان که هرگز نمی‌تواند جایگزین درمان اصلی شود! به عنوان نمونه جامعه‌شناسان مرکز تحقیقاتی واشنگتن، اینترنت و فضای مجازی را یک سراب خوش‌رنگ‌ و لعاب می‌دانند که تنها تا مدتی می‌تواند تنهایی‌ سالمندان را پر کند و با گذشت زمان مشکلات بیشتری برای آنها ایجاد خواهد کرد. چون ممکن است سالمندان هم مانند جوانان معتاد استفاده از اینترنت شوند و زندگی واقعی را به طور کامل رها کنند. آنگاه آنها زندگی در دنیای مجازی و ارتباط با دوستان و کاربران مختلف را به زندگی در دنیای واقعی و تنهایی ترجیح خواهند داد و کم‌کم دچار اختلالات روحی می‌شوند.

● اینترنت بیشتر ، افسردگی کمتر

پژوهش‌های میدانی محققان مرکز پومپئو فابرا شهر بارسلونا، نشان می‌دهد اصلی‌ترین دلیل استقبال سالمندان از اینترنت و وب احساس حضور در جمع مجازی کاربران اینترنت است. سالمندان با تمام وجود می‌خواهند زندگی را نفس بکشند و حس کنند بخشی از این دهکده جهانی هستند و به همین دلیل مشتاق‌اند با ویژگی‌های جدید ارتباطات مجازی آشنا شوند. به علاوه، گزارش سالانه مرکز تحقیقات رسانه‌‌ فدرال آمریکا نشان می‌دهد سالمندانی که از اینترنت و ارتباطات مجازی استفاده می‌کنند ۲۰ درصد کمتر از سالمندانی که با اینترنت بیگانه‌اند مبتلا به افسردگی می‌شوند.

جالب است بدانید حتی پزشکان هم استفاده اصولی از اینترنت را به سالمندان توصیه می‌کنند: محققان دانشگاه لوییزیانا اعلام کرد‌ه‌اند سالمندانی که با کامپیوتر سروکار دارند و بخشی از روز در اینترنت مشغول وب‌گردی (البته اصولی نه بی‌هدف) هستند، عملکرد مغزی بهتری دارند و کمتر دچار بیماری‌هایی مانند آلزایمر می‌شوند. درواقع حضور در جامعه مجازی و سروکله‌زدن با پروتکل‌ها و قواعد مختلف دنیای وب مانند یک باشگاه پرورش ذهن است برای سالمندانی که نیاز دارند پویا و پرتحرک باقی بمانند!

● سالمندان به ایمیل علاقه دارند!

اما سالمندان به چه جنبه‌هایی از دنیای وب علاقه‌مندند؟ تحقیقات محققان استرالیایی نشان می‌دهد استفاده از ایمیل محبوب‌ترین کاربرد اینترنت برای سالمندان است. آنها از طریق ایمیل با دوستان و افراد خانواده خود در شهرهای دور و نزدیک ارتباط برقرار می‌کنند یا اخبار روز را به صورت خبرنامه از سایت‌های خبری مختلف دریافت می‌کنند. دومین کاربرد محبوب اینترنت برای سالمندان استفاده از وب‌سایت‌های نقشه‌های طبیعی و عکس‌های هوایی است! این‌طور که نتایج تحقیق نشان می‌دهد سالمندان علاقه‌مندند به کمک نقشه‌های دقیق هواشناسی و وب‌سایت‌های حرفه‌ای عکس با آب‌و‌هوا و مناظر طبیعی نقاط مختلف جهان آشنا شوند؛ مناطقی که شاید هرگز فرصت و امکان سفر به آنها را نداشته‌اند! مورد سوم لیست، فعالیت‌های بانکی است.

این نشانه خوبی است که ثابت می‌کند کم‌کم سالمندان جوامع پیشرفته نیز به سهولت انجام امور بانکی از طریق اینترنت پی برده‌اند و خرید اینترنتی را هم به گزینه‌های خرید خود اضافه کرده‌اند! و مورد آخر بازدید از وب‌سایت‌های تحلیلی اخبار سیاسی و اقتصادی است که نشان می‌‌دهد کم‌کم اینترنت توانسته این قشر از جامعه را هم به سوی خود جلب کند و گوی سبقت را از رسانه‌هایی مانند روزنامه، رادیو و تلویزیون برباید.

منبع:businessofageing.com

ترجمه:مهیار میرزاپور