فضلیت علم تعبیر خواب

ابن عباس گوید اول چیزی از نبوت که ایزد تعالی به حضرت محمد ص عطا نمود, این بود که فرشته مقرب او را در خواب گفتی «بشارت باد تو را که حق تعالی از جمله انبیاء, تو را برگزید و خاتم انبیاء گردانید » چون حضرت از خواب بیدار شد, این خواب را با خدیجه ع گفت و خدیجه گفت «دل خوش دار که از این خواب خیر و اقبال یابی »

● علم تعبیر خواب :

بدان که علم تعبیر علمی شریف و بزرگ است و حق تعالی، این علم را به یوسف صدیق آموخت.

ابن عباس گوید: اول چیزی از نبوت که ایزد تعالی به حضرت محمد (ص) عطا نمود، این بود که فرشته مقرب او را در خواب گفتی: «بشارت باد تو را که حق تعالی از جمله انبیاء، تو را برگزید و خاتم انبیاء گردانید.» چون حضرت از خواب بیدار شد، این خواب را با خدیجه (ع) گفت و خدیجه گفت: «دل خوش دار که از این خواب خیر و اقبال یابی.»

در خبر آمده است: این علم معجزه حضرت یوسف (ع) بود و علمی که معجزه پیامبران است، به یقین علم شریف و بزرگی است. بعضی از انبیاء را، نبوت به خواب کرامت گشته. هشام بن عروة از پدر خویش نقل می کند: «خواب بشارت است از خداوند، مردم صالح را». و در خبر است از ابوذر که پیامبر (ص) فرمود: «خوابِ مردم صالح جزئی است از چهل و شش جزء پیغمبری». همینطور از عبدالله عباس و او از سلیمان که فرمود: «خواب وحی است از خدای تعالی بر بنده مومن که او را از خیر و شری که به او خواهد رسید آگاهی دهد، پیش از آن که آن خیر و شر به او رسد.» ابوذر رحمه الله گوید: گروهی از یاران پیامبر، پیش او آمدند غمناک و گفتند: یا رسول الله، بر تو از آسمان، وحی آمدی و تو ما را از کارها خبر دادی، امّا (عَیاذاً بِاللهِ) اگر اجل تو را فرا رسد، چه کسی ما را خبر دهد و بی اخبار، کارهای دین چگونه دانیم. پیامبر (ص) فرمودند: «بعد از وفات من، وحی منقطع می شود، ولی مبشّرات منقطع نگردد.» یاران عرض کردند: «مبشّرات چه باشد»؟

پیامبر (ص) فرمودند: «مبشرات خواب های پسندیده بود که انسان صالح بیند و یا کسی از برای او بیند». و از سلمان مروی است که گفت: از رسول خدا شنیدم که با یاران خود گفت: «چون کسی از شما خواب های پسندیده بیند، باید که خدای تعالی را سپاس گوید و با دوستان و مؤمنان همی گوید. ولی اگر خواب ناپسند بیند، باید چند مرتبه بگوید: «اَعُوذُ بِاللهِ مِنَ الشّیْطانِ الرّجیم»، و از شرّ شیطان پناه به حق تعالی برد و آن خواب را با هیچ کس نگوید، تا از آن هیچ ضرر و گزندی به او نرسد.» درخبر است از امیرالمومنین (ع) که فرمود: «چون مؤمنی خوابی بیند، باید تعبیر آن را بداند، تا از خواب خوب بهره نیکو گیرد و از خواب بد حذر کند، به دعا و عبادت و صدقه دادن.

● حالات و زمان خواب

چون طعام بر مغز اثر می گذارد و خواب، فعلی از افعال مغز است، پس خوردن طعام بر مغز اثر می گذارد؛ هر چه غذا زود هضم تر باشد، اندام ها و مغز و روح در هنگام خواب آرامش می یابند. چنین خوابی خوابِ طبیعی گویند، ولی اگر غذا زیاد و سنگین باشد اندام ها و مغز آرامش ندارد، و این خواب را غیرطبیعی گویند. حضرت دانیال (ع) گوید: «خواب در اصل دو چیز است، یکی آگاه کند بیننده را از حقیقت حال و دیگر آگاه کند از سرانجام کارها؛ و این ها بر چهار قسم است: ۱- خواب امر کننده. ۲- خواب بازدارنده. ۳- خواب پند دهنده. ۴- خواب بشارت دهنده.

رسول خدا (ص) فرماید: «خواب بر سه قسم است؛ یک قسم از خدای تعالی است بشارت مومنان را در زندگانی. قسم دوم وسوسه شیطان است که انسان را اندوهگین گرداند. و قسم سوم خواب های آشفته و مختلف.

حضرت امام جعفر صادق فرماید: «خواب بر سه قسم است؛ اول خواب محکم، دوم: خواب متشابه و سوم احکام و اضغاث. خواب اضغاث و احلام را چهار گروه از مردم بینند: اول: کسانی که طبعشان به فساد رفته باشد. دوم: مستان. سوم: کسانی که طعام غلیظ خورده باشند و چهارم: کودکان نابالغ. ابراهیم کرمانی گوید: خواب بر سه قسم است: اول: بشارت بوَد از خدای عزّ و جل. دوم: آن بوَد که دیو وسوسه کند مردم را و سوم: آن بوَد که مردم با نفس خویش سخنی گویند که از هوس، آن را در خواب بینند.» اما آن خواب که راست است، فرشته ای از فرشتگان مقرّب و او از لوح محفوظ، آن را به انسان نماید، برای بشارت به چیزی که مردم کرده باشند، یا خواهند کرد، یا برای ترساندن از گناهی که کرده یا خواهند کرد، تا بنده پناه بَرد به خدای عزوجل تا شر آن خواب از وی رفع شود و خیر آن زود به او رسد. اگر کسی خوابی بیند و فراموش کند، باید توبه کند، که فراموش کردن خواب معصیت است.

جابرمغربی گوید:خواب بر دو قسم است؛ یک قسم خواب راست و یک قسم خواب دروغ. خواب راست بر سه وجه است؛ اول: بیشیر، که خدای تعالی فرشته ای را موکل کرده است، تا آن چه خواهد گذشت بر سر فرزند آدم از نیک و بد به او بنمایاند و آن فرشته «ملک الرّویا» خوانند و چون کسی را بشارت باید رسید، اندر کارهای دنیا و آخرت از پند دادن مسلمانان و حجّت گرفتن از کافران، در روز قیامت به آن ها می نمایاند. دوم: تحذیر، که پروردگار همان فرشته را توفیق دهد تا بنده را از آن چیزها که وی را از اطاعت حق دور خواهند کرد و به معصیت نزدیک، برحذر دارد. سوم: الهام، که خداوند همان فرشته را گوید تا به بندگان بنمایاند که اطاعت باید کردن و نیکویی باید نمودن. از حج و نماز شب و صدقه دادن و دوری از گناهان و معاصی باید کردن و توبه باید نمودن. و خواب دروغ بر سه قسم است: اول همت بود، یعنی کسی در بیداری چیزی می اندیشد و در خواب هما اندیشه را می بیند و این خواب را، اصلی نباشد. دوم علت بود، که از بسیاریِ رنج و درد اعضا حاصل می شود، یا مثلا کسی در خواب بیند که در برف و یخ و سرما گرفتار شده و چون بیدار گردد، جامه از وی دور شده باشد و آن سرما سببش برهنگی بود، یا به عکس مثلا بیند درگرمابه و یا در زیر آفتاب داغ است و چون بیدار شود، جامه بر خود پیچیده بیند، یا مثلا بیند در جایی بول همی کرد و چون بیدار شود بول بر وی چیره گشته باشد. سوم خواب دیوان است، یعنی خوابهای آشفته.

محمدبن سیرین گوید: از عجایب خواب یکی آن است که کسی در خواب خیر و راحتی بیند، یا شرّ و آفتی و به عینه آن خیر و شر به او رسد، یا ممکن است به فرزند و یا برادرش برسد. چنانکه کسی در خواب دید ابوجهل مسلمان شد و آن خواب به فرزند ابوجهل رسید. برای دیدن خوابهای نیکو و پسندیده، باید با طهارت و بر پهلوی راست خوابید و به هنگام خواب خدای تعالی را یاد کرد و طعام بسیار نخورد، زیرا بر مغز اثر می گذارد و سبب دیدن خوایهای آشفته می گردد، و هم نباید گرسنه بود. روایت است از سلمان (ع): مردی اعرابی خدمت پیامبر (ص) رسید و عرض کرد: «یا رسول الله، دوش چنین خوابی دیدم». و خوابی آشفته آغاز کرد. رسول خدا (ص) فرمود: «دیشب چه خورده بودی» عرض کرد: «خرمای پخته و بسیار خورده بودم، و نیز مانده بود.» رسول خدا (ص) فرمود: «این خواب را تعبیر نیست و درست نباشد.»

حضرت امام جعفر صادق(ع) فرماید: «بسیار خواب ها است که بیننده را صعب و سهمگین نماید و تاویلش به خلاف این بود، چنانکه غم و اندوه و ترس و بیم درخواب، شادی و خرمی و امن و راحت بود و گریختن از بیم پادشاهان، دلیل که صاحب خواب، در امان و زنهار حق تعلی بود.»

اندر درستی خواب ها ابراهیم کرمانی گوید: خواب مسلمان بهتر و راست تر است، از کافر و خواب دانا از جاهل و خواب صالح از فاسق و خواب پیر از جوان و خواب جوان از کودک. حکایت کرده اند: روزی مردی از محمدبن سیرین سوال کرد: «به خواب دیدم که بانگ نماز می گفتم.» محمدبن سیرین گفت: «حج کنی» و همان وقت مردی دیگر پیش او آمد و گفت: «بانگ نماز می گفتم». محمدبن سیرین گفت: «تو را به دزدی متهم کنند.» شاگردان گفتند: «یا استاد، اندر یک ساعت یکی را تعبیر به حج کردی و دیگری را متهم به دزدی، در صورتی که هر دو خواب یکی بود.» گفت:‌«زیرا اندرون یکی خیر دیدم و بر آن دیگری سیمای بد دیدم.»

● زمانِ خواب

حضرت امام جعفر صادق (ع) فرماید: «خوابی را که به روز بیند، حکم و تاویل آن در چند روز می شود و خوابی را که درشب بیند، تاویل آن شش ماه تا یک سال و شاید تا بیست سال، چنانکه خواب یوسف (ع) بعد از بیست سال تعبیر شد و باشد تا چهل سال. چنانکه خواب پیامبر (ص) در کشتن امام حسین (ع). جابرمغربی گوید: خواب شب قوی تر از خواب روز بود و خوابی که اول شب و نیمه شب بیند، درست نباشد و بهتر درست تر خوابها، آن است که هنگام سحرگاه بیند، به وقت صبح، یا بعد از صبح

محمدبن سیرین گوید: خواب اول شب، تاویلش به چهل سال تمام گردد و خواب نیمه شب به پنج سال و خواب سحرگاه به ده روز ظاهر گردد. و هرچه خواب به روز نزدیکتر باشد تاثیرش زودتر و درست تر بود. حضرت امام جعفر صادق فرماید: اگر کسی به نیتی بخوابد و بخواهد که نیک و بد آن نیت را بداند، اگر درخواب، گوسفند یا بره یا اسب و مانند این ها بیند، جمله نیک بود و علامت آن بود که مراد او حاصل گردد. و اگر در خواب، مار و کژدم و سگ و موش بیند، بد بود. و اگر دید دری بسته از بهر وی گشاده گردید، و یا طعام شیرین یافت و از آن بخورد، دلیل که مراد وی حاصل شود. و نیز تعبیر خواب ها در اوقات مختلف گوناگون است. مثلا اگر کسی در شب خواب بیند که بر فیل نشسته، دلیل که شغل بزرگ یابد، ولی اگر این خواب را در روز بیند، دلیل کند که زن را طلاق دهد. و در فصول مختلف هم، تعابیر گوناگون است. گویند: مردی به محمدبن سیرین گفت: «به خواب دیدم که هفتاد برگ از درختی شمرده به من دادند.» محمدبن سیرین گفت: «هفتاد چوب بر تو زنند.» در همان هفته، هفتاد چوب او را زدند. و وقتی دیگر آن مرد همین خواب را دید، محمدبن سیرین گفت: «در این سال، هفتاد هزار درم به تو رسد.» مرد گفت: «همین خواب را پارسال دیدم، گفتی هفتاد چوب بر تو زنند، و حالا این گونه تعبیر می کنی؟ گفت: «آن هنگام وقت حزان بود، درخت ها خشک بودند و برگهای درخت فرو ریخته، و حالا بهار است و درختان روی به اقبال دارند. و حکم همین است.» پس در آن سال، هفتار هزار درم سیم، مرد را حاصل گردید. حابرمغربی گوید: درست ترین خواب ها وقت شکفتن درختان و وقت رسیدن میوه ها بود.

● تاویلِ دیدن فرشتگان (ع)

بدان که فرشتگان خلایق روحانی و نورانی اند، پس تاویل فرشته از دو وجه است؛ یکی پادشاهی بود کامکار با دین و دیانت. دوم کسی پرهیزکاری لطیف و زاهد و خوش طبع و مطیع و فرمانبردار. خدای عز و جل، چنانکه در قرآن مجید فرموده است: «لایَعْصُونَ اللهَ ما اَمَرَهُمْ وَ یَفْعَلُونَ ما یُؤْمَروُنَ» (تحریم ۶). بدان که از جمله فرشتگان چهار فرشته اند و نیکوتر وبهتر از همه فرشته ها، اول: جبرئیل، دوم: میکائیل. سوم: اسرافیل، چهارم: عزرائیل و به تاویل هر یکی را بیان کنیم، اِنْ شآءالله.

▪ جبرائیل (ع)

محمدبن سیرین گوید: اگر جبرئیل را به خواب، خوش طبع و گشاده روی بیند. چنانکه صورت اصلی اوست، دلیل کند که بر دشمن ظفر یابد و به همه مرادها برسد و از غم فرج یابد و اگر وی را به خلاف این دید، دلیل اندوه کند و اگر بیند که جبرئیل او را وعده نیکو داد یا مژده داد یا از کاری بازداشت، تاویل خواب آن همان بود و اگر بیند که جبرئیل او را چیزی داد، دلیل کند که از پادشاه، جاه و قدر و منزلت و بزرگی یابد. و بعضی از معبران گقتند: اگر بیند که جبرئیل یا میکائیل چیزی به وی داد، دلیل کند بر ترس و بیم عظیم و اگر بیند که جبرئیل شد و مردمان وی را گفتند که او جبرئیل است، دلیل کند که امانت گذارد و سخندان گردد و مراد وی حاصل گردد.

▪ میکائیل (ع)

محمدبن سیرین گوید: اگر کسی میکائیل را در خواب بیند، چنانکه صورت اوست، دلیل کند که بر دشمنان ظفر یابد و به همه مرادها برسد و اگر وی را به خلاف این بیند، دلیل کند اندوهی بدو رسد و اگر بیند که میکائیل چیزی به او عطا داد، از کسی بزرگوار چیزی به او رسد. اگر بیند که میکائیل شده بود یا گفتند تو میکائیلی، دلیل کند که از او به مردمان خیر و نعمت و بشارت رسد و نزد مردمان وی را جاه و قدر عظیم بود.

▪ اسرافیل (ع)

محمدبن سیرین گوید: اگر اسرافیل را به خواب بیند چنانکه صورت اوست، دلیل کند که قوت و بزرگی یابد و عالم و دانا گردد و در آن دیار ایمنی بود. اگر بیند که اسرافیل صور در دست داشت، دلیل بر محنت و بلا و فتنه بود، زیرا که او را امر است از خدای تعالی به دمیدن صور. هرجا که دمیدن صور پیدا گردد، در آنجا فتنه و ترس و مرگ بود، چنانکه حق تعالی یاد کرده است: «وَنُفِخَ فِی الصُّورِ فَصَعِقَ مَنْ فِی السّمواتِ وَ مَنْ الاَرْضِ». (زمر، ۹۸). اگر که اسرافیل صور را در دست داشت و در شهری بود و نمی دید، دلیل کند که در آن شهر بیم و ترس افتد. اگر بیند که اسرافیل به خشم در وی نگاه کرد، دلیل کند پادشاه آن دیار بر وی خشم گیرد. ابراهیم کرمانی گوید: اگر اسرافیل را اندوهگین بیند، که در صور همی دمید، چنانکه او را صور همی شنود، دلیل که در آن زمین مرگ بسیار بود. اگر بیند اسرافیل صور همی دمید چنانکه او را صور همی شنود، دلیل که در آن زمین مرگ بسیار بود. اگر بیند اسرافیل صور همی داشت، دلیل کند که در آن زمین عدل و داد و ایمنی و ظالمان هلاک گردند. اگر که اسرافیل گشاده روی بود و شادمان و در وی نگاه کرد، دلیل کند که از جانب پادشاه خیر و ایمنی بود. اگر بیند که اسرافیل او را نامه مهر کرده داد، دلیل که اجل وی نزدیک گردد. اگر بیند که اسرافیل او را بانگ می زد و ناپدید گردید، دلیل که او را از پادشاه زیان و مضرّت رسد.

▪ عزرائیل (ع)

محمدبن سیرین گوید: اگر کسی ملک الموت را به خواب بیند، چنانکه در آسمان او را بیند و خودش را در زمین، دلیل که هر کاری دارد از آن معزول گردد و اگر ملک الموت را در زمین نزدیک خویش دید، دلیل کند که اجل او فرا رسد. اگر ملک الموت را شادمان بیند، دلیل که شهید گردد. اگر بیند که با ملک الموت کُشتی گرفت و او را نینداخت، دلیل که زود از دنیا رحلت کند و توبه بایدش کرد. و اگر بیند که ملک الموت بیفکند، دلیل که بیمار گردد به حال مرگ، بعد از آن شفا یابد.

جابرمغربی گوید: اگر ملک الموت را شادمان بیند، دلیل که زندگانی او دراز گردد. اگر بیند که ملک الموت بر وی سلام کرد، دلیل که اجلش نزدیک بود و خاتمه او در شهادت بود. اگر بیند ملک الموت بر وی به خشم نگاه کرد، دلیل که حال وی پرمخاطره بود. اگر بیند که ملک الموت او را چیزی شیرین داد، دلیل که جان کندن بر وی آسان گردد. اگر بیند که به او چیز تلخ داد، دلیل که جان کندن بر وی دشوار گردد. اگر بیند که ملک الموت او را مژده نیکو داد، دلیل که تاویل همان بود. اگر بیند وی را با خبر کردند که ملک الموت در فلان جاست و او از دور در وی نگاه کرد، دلیل که او را با پادشاه با هیبت کار افتد. اگر بیند که ملک الموت را بکشت، دلیل کند که دشمن خلق گردد.

▪ حاملانِ عرش (ع)

آن فرشتگانند که عر را به امر ایزد تبارک و تعالی برداشته اند و اگر ایشان را خواب بیند، دلیل بود که با پادشاه بزرگوار پیوندد و از او انصاف یابد.

ابراهیم کرمانی گوید: با اهل دین وی را پیوستگی بود و طاعت و حج و خیرات کند. قوله تعالی: «وَ تَرَی الْمَلآئِکَةَ مِنْ حَوْلِ الْعَرْشِ یُسَبِّحُونَ بِحَمْدِ رَبِّهِمْ». (زمر، ۷۵) و اگر بیند که آن فرشتگان او را بنواختند، دلیل که اجل وی نزدیک آمده باشد.

▪ کِرامَ الْکاتِبینَ (ع)

بدان که کرام الکاتبین فرشتگانند، که بر مردمان مکلفند و کردار نیک و بد مردمان بنویسند. محمدبن سیرین گوید: اگر یکی از کرام الکاتبین را درخواب بیند، دلیل که اگر اهل صلاح بود، صلاح دو جهان یابد و اگر از اهل فساد بود، رنج و غم و اندوه بدو رسد. محمد بن سیرین گوید: اگر بیند که با فرشتگان جنگ و نبرد کند، دلیل که گناهکار و عاصی بود و مستوجب عذاب حق تعالی بود. اگر بیند که فرشتگان، غمناک و متفکر بودند، دلیل که رنج و محنت بدو رسد. اگر بیند که فرشتگان، وی را بشارت دادند دلیل بود که او فرزند صالح و پسندیده آید. قوله تعالی: «یا زَکَرِیّا اِنّا نُبَشِّرُکَ بِغُلامٍ اسْمُهُ یَحْیی». (مریم، ۷). اگر بیند که فرشتگان ایستاده بودند و طبق ها در دست منتظر آن بودند، دلیل که از آن جهان شهید بیرون رود. اگر بیند که فرشته چیزی از او بستُد، دلیل مال و نعمت او زوال گردد. اگر بیند که فرشتگان در موضعی ایستاده بودند و از ایشان همی ترسید، دلیل که در آن موضع جنگ و کارزار افتد. اگر بیند که فرشتگان به حرب مشغولند، دلیل که بر دشمن ظفر یابد. اگر بیند فرشتگان در رکوع و سجودند، دلیل که احوال او مستقیم گردد. اگر بیند که فرشتگان به صورت زنانند، دلیل که بیننده خواب دروغ گوید بر خدای عز و جل.

اگر بیند که با فرشتگان می پرید، دلیل که اجلش نزدیک آمده باشد و از دنیا با توبه بیرون شود و اگر بیند که از دور، به فرشتگان می نگریست و نزدیک ایشان نتوانست رفتن، دلیل که او را معصیت رسد. قوله تعالی: «یَوْمَ یَرَوْنَ الْمَلآئِکَةَ لابُشْری یَؤْمَئِذٍ لِلْمُجْرِمینَ».(فرقان، ۲۲).

اگر بیند که با فرشتگان بانگ و فریاد همی داشتند دلیل کند که خانه و مسکن او خراب گردد. اگر بیند که فرشتگان او را طاعت فرمودند، دلیل که اگر از اهل صلاح بود، شادی و خرمی بیند و اگر از اهل شر و فساد بود، او را رنج و غم رسد. چنانکه در کلام مجید یاد کرده شده: «اِقْرَأْ کِتابَکَ کَفی بِنَفْسِکَ الْیَوْمَ عَلَیْکَ حَسیباً».(بنی اسرائیل، ۱۴).

اگر بیند که فرشتگان بر وی سلام کردن و به چشم حرمت بر وی نگاه کردند، دلیل که حق تعالی او را بر دشمنان ظفر دهد و عاقبت کارش محمود بود، اگر بیند که فرشتگان به هم در مقامی فرود آمدند، دلیل که اهل آن دیار از غم ها فرج یابند و دشمن را قهر کنند، زیرا که فرشتگان، به نصرت پیغمبر آمدند به زمین.

ابراهیم کرمانی گوید: دیدن فرشتگان در خواب بشارت بود او از حق تعالی. اگر بیند که فرشته او را وصیت کرد یا پند داد، دلیل که از دنیا شهید بیرون رود و اگر فرشتگان مقرب را در جایگاهی بیند، دلیل که اهل سلام را با کافران جنگ و محاربه بود و حق تعالی اهل اسلام را بر ایشان ظفر و نصرت دهد و اگر در آنجا رنج و سختی و قحط بود، دلیل کند که خدای تعالی آن سختی را از اهل آن موضع زایل گرداند. اگر بیند که خود فرشته شد و با ایشان به آسمان شد، دلیل که در دنیا زهد و ورع اختیار کند و دست از این جهان بدارد و راه آخرت پیش گیرد. و اگر بیند که با ایشان به آسمان رفت و از آنجا به زمین آمد، دلیل کند که ازدنیا زود رحلت کند و نامش در جهان به خیر و نیکی منتشر گردد.

جابرمغربی گوید: اگر بیند که فرشته مقرب در او شادمان به چشم خرم نگاه کرد، دلیل که عدل و داد بیند و پس از بیماری، تندرستی یابد و از ترس و بیم ایمن گردد و نیز خیر فراوان ببیند و غزا کند، و اگر خویشتن را به صورت فرشته بیند، دلیل که اگر غمناک بود، فرج یابد و اگر وام دار بود، وامش گذارده گردد و اگر در بیم و خیر مژده داد دلیل کند که بزرگی، وی را از شغلی بازدارد. اگر بیند که فرشته او چیزهائی عطا داد، دلیل کند که وی را به قدر آن از بزرگی عطا یابد. اگر بیند که گروه فرشتگان به استقبال او آمدند، دلیل که دولت و اقبال دو جهانی یابد و اگر بیند که جمله فرشتگان به دیدن او آمدند، دلیل که اجل او نزدیک بود. اگر بیند که او را به آسمان بردند، همان دلیل کند. اگر بیند که از آسمان فرود آمدند و در دست چراغ و تیغه دارند، دلیل که او را فرزندی آید عالم و دانا.

اگر بیند که فرشتگان او را جامه سفید یاسبز دادند، دلیل کند که کسی از خویشان او بمیرد یا وی را اجل فرا رسد. اگر بیند که فرشتگان وی را جامه سیاه دادند، دلیل که کافر گردد. اگر بیند که جامه زرد دادند، دلیل کند که بیمار گردد و توبه کند. اگر بیند که فرشتگان در وی به شادی و خرمی نگاه کردند، دلیل که عاقبت کارش به هلاکت بود. اگر بیند که فرشتگان روی از او بگردانیدند، باید که توبه کند و به سوی خدا بازگردد. اگر بیند که فرشتگان او را جامع قرآن یا خطی نوشته دادند، دلیل که او را با کسی حکم و داوری افتد و او بر حق بود و خصم غلبه کند. حضرت دانیال (ع) گوید: دیدن فرشتگان درخواب اگر به صورت پیر بیند دلیل بر اشتغال وقت کند، اگر بر صورت حیوانات بیند دلیل کند به روزگار گذشته که اندر او است، اگر بر صورت کودکان بیند دلیل بر وقت آینده کند.

● تاویل دیدن پیغمبران (ع)

محمدبن سیرین گوید: مراتب پیغمبران بر سه وجه است: اول: اُولُوالْعَزْم. دوم: مرسل. سوم: نبی. اُولُوالْعَزْم: حضرت ابراهیم (ع) و حضرت موسی (ع) و حضرت عیسی (ع) و حضرت محمّد (ع) پیامبران اولوالعزم هستند و (مرسل) پیغمبرانی اند که برایشان جبرئیل آمده و ایشان سیصد و سیزده اند و (نبی) پیغمبرانی هستند که بر ایشان نیز جبرئیل آمده. پس هر که اولوالعزم به خواب بیند، دلیل که عز و جاه و بزرگی یابد و هر که مرسل به خواب بیند، بر دشمن ظفر یابد و هر که نبی به خواب بیند دلیل کند بر صلاح دین و دیانت. جابر مغربی گوید: هر که اولوالعزم بیند در جایگاهی، اگر اهل آن موضع را با دشمنان جنگ بود دلیل که حق تعالی ایشان را بر دشمنان ظفر دهد، اگر در غم و سختی گرفتار باشد، ایزد تعالی ایشان را از غم و سختی فرج دهد و اگر در آن موضع از این ها که گفتیم نباشد، دیدن آن پیغمبران ایشان را بشارت بود در خیر و صلاح دین. و اگر بیند که پیغمبری از جمله پیغمبران، در جایگاهی بود و بر اهل آن موضع دعای بد همی کرد، دلیل که حق تعالی محنت و بلای عظیم بر ایشان فرستد، چنانکه از ابتلا رهائی نیابند، مگر توبه کنند و به خدای تعالی بازگردد.

ابراهیم کرمانی گوید: هر بنده مومنی که پیغمبری را بر جای خود، تازه روی شادمانه بیند دلیل که بیننده خواب، عز و جاه و بزرگی یابد و او را بر دشمنان ظفر دهد و اگر از پیغمبری چیزی شنید، دلیل کند که از علم آن پیغمبر بهره یابد و شادمان گردد. اگر بیند که پیغمبری را بکشت دلیل بر شکستن عهد و امانت باشد.

حضرت امام جعفر صادق (ع) فرماید: «اگر آدم را به خواب بیند اگر از اهل صلاح بود، بزرگی و ولایتی عظیم یابد. قوله تعالی: «اِنّی جاعِلٌ فِی الاَرْضِ خَلیفَةً». (بقره، ۳۰). و اگر اهل آن نبود، از گناه توبه کند تا حق تعلی او را بیامرزد. قوله تعالی: «فَعَصی ادَمُ رَبَّهُ فَغَوی ثُمًّ اجْتَبیةُ رَبُّهُ فَتابَ عَلَیْهِ وَهَدی». (طه، ۱۲۲). و اگر بیند که با آدم سخن گفت دلیل کند که علم و دانش بیاموزد قوله تعالی: «وَ عَلّمَ ادَمَ الاَسْمآءَ کُلّها». (بقره، ۳۱).

اگر بیند که آدم دست او را بگرفت دلیل کند که بزرگی و مملکت یابد و اگر بیند که آدم را اطاعت نداشت دلیل بد بود و عاصی بود و اگر حوا را به خواب بیند، دلیل که اقبال و دولت این جهانی یابد و فرزندانش زیاد گردند و کام دل یابند و اگر شیث (ع) را بیند، دلیل که عیش خوش یابد و فرزندانش افزون شوند و اگر ادریس (ع) را درخواب بیند، دلیل که کارش نیکو و عاقبتش محمود بود و اگر نوح (ع) را بیند، دلیل که عمرش دراز گردد، ولیکن از دشمن رنج و سختی یابد. اگر هود (ع) را بیند، دلیل که دشمنان بر وی افسوس کنند و عاقبت بر ایشان ظفر و نصرت یابد. اگر لوط (ع) را بیند، دلیل که کارهای او به صلاح آید. اگر صالح (ع) را بیند، دلیل که از جای به جای نقل کند و سرانجام کارش نیک شود و درِ خیرات به روی او گشاده شود. اگر ابراهیم (ع) را بیند، دلیل که ایزد تعالی او را حج روزی کند.

بعضی ازمعبران گفته اند که از سلطان ظالم او را ستم رسد، بعضی گویند بدخوئی کند بامادر و پدر. اگر اسمعیل (ع) را بیند، دلیل که بزرگی یابد و حاجتش روا گردد. اگر اسحق (ع) را بیند، دلیل که از جهت فرزندان، وی را غم و اندوه رسد و سرانجام از غم فرج یابد و خرم شود. اگر یعقوب (ع) را بیند، دلیل کند که خویشان بر وی بهتان نهند و عاقبت، پادشاهی و بزرگی یابد و کارش بلند گردد. اگر شعیب (ع) را بیند، دلیل کند که مردمان بر او قهر کنند و بعد از آن ظفر و دولت یابد. اگر موسی (ع) را بیند، دلیل کند که مبتلا گردد به اهل و عیال و بعد از آن حالش نیکو گردد و بر دشمن ظفر یابد. اگر هارون (ع) را بیند، رحمت به او رو کند. اگر یسع (ع) را بیند، دلیل که کارهای بسته بر وی گشاده گردد. اگر داود (ع) را بیند دلیل بر رنج و محنت عیال کند و آشفته گردد. اگر یوسف (ع) را بیند، دلیل بزرگی و پادشاهی یابد و مال او زیاد و کارش به نظام آید. اگر زکریا (ع) را بیند، دلیل که ایزد تعالی او را توفیق بر خیر و عبادت و طاعت دهد. اگر یحیی (ع) را بیند، دلیل که دست از کار و کسب بدارد و به شغل آخرت مشغول گردد. اگر خضر (ع) را بیند، دلیل که دایم درایمنی بود و عمر دراز یابد. اگر دانیال (ع) را بیند، کار وی نیکو گردد. اگر ایوب (ع) را بیند، دلیل که از غم ها فرج یابد و از تاریکی به روشنی افتد. اگر عیسی (ع) را بیند، دلیل که کار مرده او زنده شود و بر خیر و عبادت توفیق یابد.

اگر حضرت محمّد (ص) را بیند، دلیل که کار دو جهان وی نیکو گرددو اگر غمگین و اگر وام دارد، وامش گذارده گردد و اگر محبوس بود خلاص شود، اگر در ترس بود ایمن گردد و اگر در تنگی بود نعمت یابد، اگر درویش بود توانگر گردد.

سلیمان گفت: از رسول خدا (ص) شنیدم که فرمود: «هر که مرا به خواب بیند، حق را دیده و اگر اندوهی و زیانی به وی رسد عجب مدار، که تاویل دیدن من، دلیل بر سعادت دنیا و عقبی است». اما اگر پیغمبر را زرد و لاغر بیند دلیل بر سستی دین و آشکار شدن بدعت در آن دیار بود و اگر رسول را بیند که در آنجا بانگ می کرد، دلیل هرچه در او خراب است آباد گردد، و اگر وی را دید که چیزی همی خورد، دلیل که فرمانی بود از او بر زکوة دادن مال، و اگر پیغمبر را در جائی بیند که در آنجا هیچ رنج و آفت نباشد، دلیل بر خیر و صلاح دینی است، خاصه که آن حضرت را در آن موضع در مسجد بیند، اگر وی را بیمار یا ضعیف یا غمگین دید دلیل که در آنجا دین اسلام ضعیف و خوار گردد.

ابراهیم کرمانی گوید: اگر رسول را در شهر یا کوچه بیند، دلیل که در آنجا نعمت فراخ بود و اهل آن موضع بر دشمن ظفر یابند و اگر بیند که اندامی از اندام پیغمبر کبود بود، مردم در آنجا در دین ضعیف و خوار باشند، زیرا که نقصان اندام پیغمبر، نقصان راه دین است. اگر بیند که پیغمبر چیزی از میوه های تر یا خشک به او داد، دلیل که به قدر آن علم و حکمت حاصل گردد. اگر بیند که چیزی از جامه ها به وی داد، وی را در دین و ورع و پارسائی و راه اسلام زیادتی بود خاصّه بیند که وی را جامه سبز یا سفید داد.

محمدبن سیرین گوید: اگر رسول را در خواب ناقص بیند، آن نقصان به بیننده خواب بازگردد، زیرا رسول را هم مردم نیک به خواب بیند و هم مردم بد. مردم نیک را مژده دهد به چیزهایی که بدو خواهد و مردم بد را حذر فرماید از معصیت و گناه، تا از عقوبت رسته گردد، زیرا که رسول هم بشیر بود و هم نذیر. بشیر مومنان را و نذیر کافران را. اگر پیغمبر را بیمار و خشمگین بیند، دلیل که اهل آن دیار، به حکم شریعت کار نکنند، و اگر تازه رو بیند، دلیل از اهل آن دیار راضی باشد و خیرات کنند و روان رسول از ایشان راضی باشد و اگر خواب دید که او پیغمبر شد، دلیل که او را رنج و سختی رسد، به مقدار مرتبه پیغمبری و پس از آن کارش نیکو شود.

عبدالله عباس گوید: اگر جمازه پیغمبر را کسی به خواب دید، دلیل کند در آن دیار رنج و مصیبت پدید آید. اگر بیند که از پس جمازه همی رفت، دلیل کند که با یهودان و اهل بدعت بود و اگر دید که پیغمبر (ص) را زیارت همی کرد، دلیل که مال و نعمت و ولایت و عزت یابد. چون بیند که رسول بر وی افسوس کرد دلیل که آن شخص کافر گردد: «قُلْ اَبِا للهِ وَ ایاتِهِ وَ رَسُولِهِ کُنْتُمْ تَسْتَهْزِؤْنَ. لاتَعْتَذِرُوا قَدْ کَفَرْتُمْ بَعْدَ ایمانِکُمْ.» (توبه، ۶۵)

حضرت امام جعفرصادق فرماید: «دیدن پیغمبر در خواب بر یازده وجه بود: اول: رحمت. دوم: نعمت. سوم: عزت. چهارم: بزرگی. پنجم: دولت. ششم: ظفر. هفتم: سعادت. هشتم: ریاست. نهم: قوت. دهم: خیر دو جهانی. یازدهم: نیکوئی مردمان آن موضع و مقامی که در آنجا خواب دیده بود.»

http://www.help۱۱۸.com