مدرنیته و یکسان‌سازی فرهنگی

امروزه جهان شاهد تغییرات و تحولات سریع در تمامی عرصه ها ی علمی ، فناوری ، سیاسی ، اجتماعی ، اقتصادی، و فرهنگی می باشد . در جوامع توسعه نیافته و درحال گذار از مرحله سنتی به مدرنیته …

امروزه جهان شاهد تغییرات و تحولات سریع در تمامی عرصه ها ی علمی ، فناوری ، سیاسی ، اجتماعی ، اقتصادی، و فرهنگی می باشد . در جوامع توسعه نیافته و درحال گذار از مرحله سنتی به مدرنیته و پست مدرن این تغییرات مشهودتر و ملموس تر است. (برخی از دانشمندان غربی مانند، نیچه ، میشل فوکو و لیوتار گفته اند: پست‌ مدرنیسم‌، به‌ معنای‌ گسست‌ از مدرنیته‌ است، و برخی‌ دیگر همانند "هابرماس‌" ‌: پست‌ مدرنیسم‌ به‌ معنای‌ مدرنیتهٔ‌ متأخر و یا ادامهٔ‌ منطقی‌ مدرنیسم‌ و تکمیل‌ پروژهٔ‌ ناتمام‌ آن‌ است. (۱) و هانتینگتون می نویسد:

(جهان در حال مدرن شدن است) و آلن دوبنوآ می گوید، بدون دستیابی به قدرت فرهنگی نمی توان قدرت سیاسی را به چنگ آورد. (۲) چهار ویژگی مدرنیسم عبارتند:

۱) گسترش و تاثیر علم و فناوری در زندگی انسان

۲) رشد چشمگیر روند شهر نشینی

۳) بوروکراتیک شدن حکو مت ها

۴) تاکید بر فرد و بسط مفهوم آزادی.

(۲) آنچه هم اکنون در نظام بین الملل توسط دول غربی در سایر کشور های جهان دنبال می شود، اشاعه تفکر مادی غربی با تکیه به مبانی اندیشه های مانند ، هابر ماس در رسانه ها ی جمعی به منظور از بین بردن فرهنگ های ملی و بومی ملل جهان و یکسان سازی فرهنگی در راستای سلطه همه جانبه و کسب منافع مادی است.فاصله زمانی ایجاد شده ما بین مرحله گذار و توسعه یافتگی فرصتی مناسب برای اثر گذاری و تهاجم فرهنگی در کشور ها و جوامع رو به پیشرفت برای قدر تهای سلطه گر غربی به وجود آورده است ، به همین دلیل در مسیر روند تغییرات مرحله گذار می بایست با بهره گیری از فرصت ایجاد شده ونخبگان در رسانه ها فرایند مدرنیته و جهانی سازی را به سوی بومی سازی هدایت کرد .البته هم اکنون در بعضی از جوامع پیشرفته صنعتی علی رغم استفاده از ابزار های مدرن در حاشیه مردمان محدودی وجود دارند، که در زمان گذشته سنتی مانند ،

( آمیش ها در آمریکا ) زندگی می کنند ویا در کشور های توسعه نیافته و عقب مانده ظواهر تمدنی و تکنولوژی آورده شده است ، اما بیشتر جنبه مصرفی دارد نه دلیلی بر توسعه و پیشرفت است، به کار می رود.تغییر ارزشها و هنجار های رفتاری به شدت از سوی رسانه های نظام سلطه با بیان مفاهیمی مانند آزادی ، دمو کراسی ، دفاع از حقوق بشر وتفکر و جهان‌ بینی‌( پسامدرنیسم‌ که عبارت‌ است‌ از: نفی‌ مواضع‌ استعلایی‌ در اندیشهٔ‌، نفی‌ نظریهٔ‌ بازتاب‌ در معرفت‌شناسی‌، نفی‌ تمایزهای‌ به‌ ظاهر بنیادی‌ در اندیشهٔ‌ انسان‌، نفی‌ او صاف‌ ذاتی‌ انسان‌ به‌ شیوه های عقل‌ گرایی‌ دکارتی‌، نقی‌ هرگونه‌ قطعیت‌ و به‌ طور کلی‌ انکار امکان‌ دستیابی‌ به‌ هرگونه‌ حقیقت‌، منکر امکان‌ نمایش‌ واقعیت‌، منکر قطعیت‌های‌ اخلاقی‌، تکثر گرایی‌ و عدم‌ امکان‌ دستیابی‌ به‌ تصویری‌ از جهان‌ واقع‌ با معیارهای‌ معتبر و جایگزین‌ کردن‌ آن‌ با آزادی‌ خودستایانهٔ‌ ناشی‌ از روابط‌ گسیخته‌؛ و...دنبال می شود.(۳) به همین منظور اهمیت فرهنگ و رسانه ها در انتقال و جریان سازی فرهنگی اهمیت بسزایی دار د ، به تعدادی از راهکار های زیر اشاره می گردد:

‏۱) بومی سازی و هماهنگ کردن فرایند مدرنیته با فرهنگ جامعه.

‏‏۲) به کارگیری از ابزارهای رسانه ای برای یکسان سازی فرهنگی در داخل .

‏‏۳) بهره گیری از نخبگان فرهنگی ،علمی و دانشگاهی و حوزه ای.

‏‏۴) ارائه تصویر ی آشکار از تفاوت ما بین جهانی شدن و جهانی سازی به مخاطبان.

‏‏۵) آینده نگری و آینده پژوهی در خصوص فرایند مدرنیته شدن وپسا مدرنیسم

جملگی می توانند آسیب های مدرنیته شدن و جهانی سازی به سبک غربی را کاهش و زمینه بومی شدن آن را فراهم آورد.

‏پی نوشتها

‏۱) فگوهی، صادقی امیر، مدرنیته و پست مدرنیسم.

‏‏۲) سلیمی حسین، فرهنگ گرایی جهانی شدن و حقوق بشر ، دفتر مطالعات سیاسی و بین المللی وزارت امور خارجه، ۱۳۸۷.

‏‏۳) تامپسون جان ب، رسانه و مدرنیته.

حسین محمدی فومنی ـ کارشناس ارشد روابط بین‌الملل