نسل جدید دانشجویان روزنامه نگاری

وقتی می گویند یک دانشجوی روزنامه نگاری اقیانوسی است به وسعت یک بند انگشت, چندان هم بی جهت نیست, یک دانشجوی روزنامه نگاری از تمامی علوم اندکی می آموزد ولی از هیچ کدام کامل نه باید خود عزمش را جزم کند به سراغ علوم مختلف برود, علمش را به روز سازد و تلاش و تکاپو را ضمیمه کارش سازد, اما صرف معلومات نیز با وجود اهمیت بسیار نمی تواند از او روزنامه نگار بسازد

وقتی می گویند یک دانشجوی روزنامه نگاری اقیانوسی است به وسعت یک بند انگشت، چندان هم بی جهت نیست، یک دانشجوی روزنامه نگاری از تمامی علوم اندکی می آموزد ولی از هیچ کدام کامل نه. باید خود عزمش را جزم کند به سراغ علوم مختلف برود، علمش را به روز سازد و تلاش و تکاپو را ضمیمه کارش سازد، اما صرف معلومات نیز با وجود اهمیت بسیار نمی تواند از او روزنامه نگار بسازد.

برای تبدیل شدن به روزنامه نگاری حرفه ای به ویژگی ها و روحیه ای خاص نیاز دارد. باید باهوش باشد و از طریق هوش و استعدادش موضوعات مهم پیرامونش را کشف کند. هوش تنها و بدون حواس متمرکز چندان کارساز و کارگشا نیست. باید سلامت ذهن و سلامت نفس داشته باشد، نوشته های بیمارگونه ای که به ذهنش خطور می کند به چاپ نرساند، تحریف در کارش وجود نداشته باشد، اهل سخن چینی های نوشتاری نباشد، دارای یک چارچوب منظم فکری و همچنین دارای اطلاعات تخصصی روزنامه نگاری باشد. البته نداشتن این خصوصیات مانعی برای دانشجوی روزنامه نگاری شدن نیست، بلکه مانعی است در جهت ورود به بازار کار.

بسیاری از دانشجویان روزنامه نگاری با نگاهی آرمانی و با امید به روزنامه نگار شدن به این رشته قدم می گذارند. اما بین ذهنیات و واقعیات دره ای است عمیق، در نتیجه از همان سال نخست طعم تلخ شکست را خواهند چشید و درخواهند یافت که ویژگی ها و روحیات خاص روزنامه نگار شدن را ندارند. البته همه تقصیر را هم نمی توان به دانشجو نسبت داد، بخشی از ایراد هم مربوط به سیستم گزینش تک مرحله ای و بدون مصاحبه و آزمون عملی است که مانعی است در جهت شناخته شدن استعدادهای متقاضیان ورود به رشته روزنامه نگاری.

بنابراین لزوم مصاحبه در سیستم گزینش دانشجو برای برخی رشته ها و از همه مهمتر روزنامه نگاری احساس می شود.

بیتا شاه منصوری یکی از اساتید رشته روزنامه نگاری در مورد لزوم مصاحبه و آزمون عملی می گوید: «در دهه ۶۰ اساتید متبحری از متقاضیان ورود به رشته روزنامه نگاری مصاحبه ای صورت می دادند و اگر فرد متقاضی برای ورود به رشته روزنامه نگاری در مصاحبه و آزمون عملی پذیرفته نمی شد، مشاورین دانشکده به آن فرد رشته های دیگر را پیشنهاد می کردند که البته آن رشته ها هم هر کدام گزینش های خاص خود را دارا بود.

اما اکنون به خاطر ساختار گزینش تک مرحله ای کنکور این امکان وجود ندارد. البته می توان همان تمهیداتی را که برای برخی رشته های خاص مثل هنر که شرایط گزینش شان دو یا سه مرحله ای است برای رشته روزنامه نگاری نیز در نظر گرفت.

چرا که در گذشته افرادی که با مصاحبه و آزمون عملی وارد این رشته می شدند بسیار با انگیزه بودند و با علاقه بیشتری به فعالیت در این رشته می پرداختند اما اکنون که متقاضیان بدون مصاحبه وارد این رشته شده اند این امر سبب ناهمگونی کلاس های روزنامه نگاری شده است و باعث می شود که ساختار آموزشی در حرکت لطمه فراوانی ببیند و کاهش انگیزه های افراد علاقه مند را در پی دارد.»

با وجود پیشرفت و گسترش امکانات نسبت به گذشته، اما به نظر می رسد دانشجویان نسبت به گذشته به عوض پیشرفت و افزایش انگیزه، انگیزه خود را از دست داده اند و نسبت به دانشجویان نسل گذشته بیشتر به سمت مدرک گرایی پیش رفته اند. نسل جدید دانشجویان روزنامه نگاری هم از این قاعده مستثنا نیستند.

دکتر غلامرضا آذری عضو هیات علمی دانشگاه آزاد اسلامی تفاوت های دو نسل قدیم و جدید دانشجویان رشته روزنامه نگاری را در سنخ فکری دو نسل می داند و می گوید: «دانشجویان نسل جدید این رشته چندان اهل فکر کردن یا خواندن یک نظریه و یا پیروی از یک مکتب نیستند، درحالی که دانشجویان نسل قدیم بیشتر به فلسفه ارتباطات و مبانی فلسفی می اندیشند و فلسفه و شالوده ذهنی و فکری برایشان از اهمیت زیادی برخوردار بود، اما این موضوع در میان دانشجویان نسل جدید بسیار کم رنگ و کم شکل شده است.

دکتر آذری همچنین تفاوت بین دو نسل دانشجویان روزنامه نگاری را در پایگاه های اجتماعی دو نسل می داند و معتقد است که دانشجویان نسل قدیم این رشته از افراد مشخص با پایگاه های اجتماعی متفاوت بودند. یعنی از خانواده هایی بودند که در آنها رسانه های پرقدرتی مثل رادیو و روزنامه و حتی تلویزیون از اهمیت بسیار زیادی برخوردار بود و بیشتر افرادی که به این رشته سوق می یافتند از خانواده هایی بودند که خواندن روزنامه و یا گوش کردن به رادیو برایشان یک ارزش محسوب می شد.»

اما یکی از دغدغه های مهمی که ذهن بسیاری از دانشجویان روزنامه نگاری را به خود مشغول کرده است، بازار کاری است که در آینده منتظر آنها است.

به عقیده شاه منصوری جذب شدن به بازار کار در بسیاری از رشته ها و از جمله روزنامه نگاری بیشتر براساس رابطه است نه براساس دانسته ها و دانش. وی می گوید: آموزش های کهنه و قدیمی سیستم آموزشی دانشگاه ها با نیازهای جامعه و بازار کار هیچ تناسبی ندارد.

http://montaghed.blogfa.com/

مهسا خدابخشی