جهانی سازی و دمکراسی

گات و به دنبال آن موافقتنامه های تجارت آزاد به شرکت های فراملیتی اجازه ی اعمال حق مالکیت انحصاری بر کشاورزی بومی و محلی را می دهد از این راه کشاورزی تجاری راحت تر می تواند بر روی جوامع بومی خودکفا چنگ بیندازد و منابع آن ها را به انحصار خود درآورد

هدف شرکت های فراملیتی، قرار گرفتن برفراز همه‌ی قدرت ها در سراسر جهان و به خدمت گرفتن دولت ها در جهت منافع خود است. سیریل سیوورت، مدیرمالی شرکت کلگیت ، زمانی که می‌گوید: " آمریکا برای استفاده از امکانات شرکت های ما، چک سفیدی در دست ندارد. دلیلی ندارد که منافع این کشور در اولویت کار ما قرار داشته باشد". در واقع از زبان تمامی شرکت های فراملیتی صحبت می کند.

موافقتنامه‌های بین‌المللی "تجارت آزاد" مانند نفتا[۳]، گات[۴]، و فتا[۵] شرکت‌های غول‌پیکر فراملیتی را حاکم بر کشورها کرده است. این موافقتنامه ها به کمیته های تجارت بین المللی غیر علنی خود قدرت عظیمی داده اند. آن ها مجازند در کشورهایی که می خواهند از امتیاز ویژه ی سرمایه گذاری و بازار شرکت های بین المللی استفاده برند، دخالت کرده، مانع اجرا، رد، و یا تضعیف قوانین شوند. کمیته های تجارت – که معروف ترین آن ها در سازمان تجارت جهانی (دبلیو تی او) سازمان یافته- هیئت هایی را از میان " متخصصین تجارت" برای نظارت بر مسایل‌ اقتصادی تشکیل داده است. وظیفه‌ی آن ها که خود را فرای قانون و کنترل جمعی هرملتی می‌دانند، آن است که از حاکم شدن سرمایه‌ی مالی بین المللی اطمینان حاصل کنند. این فرایند یعنی جهانی سازی مانعی است بر سر راه بهره‌مند شدن همگان از یک "رشد اقتصادی" طبیعی. این عمل را در واقع چیزی جز کودتایی جهانی برای تامین منافع غول های تجارت جهان نمی توان تلقی کرد.

این هیئت ها که نه منتخب مردمند بلکه منتخب شرکت ها هستند، جلساتی غیر علنی تشکیل می دهند و موضوع هایی را مورد بررسی و قضاوت قرار می دهند که اغلب در آن منافع شخصی دارند و هیچ مانعی هم برسر راه این هیئت ها برای رسیدن به منافعشان نیست. در قوانین و محدودیت های پنج هزار صفحه ای گات، حتی یک صفحه علیه شرکت های خصوصی نیست، بلکه تمامی آن علیه دولت هاست. دولت های امضاء کننده باید تعرفه ها را کاهش دهند، یارانه های کشاورزی را قطع کنند، با شرکت های خارجی و داخلی رفتار یکسانی داشته باشند و تمامی حقوق انحصاری ثبت اختراعات (پتنت) شرکت ها را محترم بشمارند، و حاکمیت دایمی بوروکراسی نخبگان جهان یعنی دبلیو تی او را قبول کنند. اگر کشوری در مقابل دستور دبلیو تی او مبنی برتغییر قانون مقاومت نشان دهد، دبلیو تی او می تواند آن کشور را جریمه کند و یا وی را در محاصره ی تجارت جهانی قراردهد، و آن را از بازار و مواد مورد نیازش محروم سازد.

دبلیو تی او هم چون قاضی برتر جهان است و علیه قوانینی که " موانع تجارت آزاد" هستند، قوانینی به تصویب می رساند. این سازمان ژاپن را وادار کرد که در غذاهای وارداتی خود، میزان سم باقی مانده ی بیشتری را قبول کند. و از گواتمالا در مقابل تبلیغ دروغین و غیرقانونی غذای کودکان حمایت کرد. این سازمان محدودیت استفاده از پنبه ی نسوز، کنترل میزان سوخت اتومبیل، و استاندارد دود اگزوز ماشین ها درکشورهای مختلف را لغو کرد و علیه قوانین حمایت از حیوانات آبزی و محدودیت بهره برداری از گونه های درمعرض انقراض، قانون صادر کرد. ممنوعیت اتحادیه ی اروپا در واردکردن گوشت های هورمونی آمریکا، که با پشتیبانی مردم همراه بود را سه عضو هیئت دبلیو تی او محدودیت غیرقانونی بر تجارت دانستند. این تصمیم دیگرقوانین واردات مواد غذایی درمورد گوشت گاو را که براساس ملاحظات بهداشتی تنظیم شده بود، درمعرض خطر قرارداد. دبلیو تی او قسمتی از قانون هوای سالم آمریکا[۶] ، که برخی افزودنی ها در گازوئیل را ممنوع اعلام کرده بود را تغییرداد زیرا بر مسئله ی واردات از پالایشگاه های خارجی تاثیر سوء می گذاشت و آن بخش از قانون گونه های در خطر آمریکا که واردات میگوی صید شده با تور را برای محافظت از لاک پشت های دریایی ممنوع کرده بود، تغییرداد.

تجارت آزاد، تجارت منصفانه ای نیست. این تجارت به هزینه ی کشورهای ضعیف، درخدمت کشورهای قوی، و تامین کننده ی منافع ثروتمندان به هزینه ی مردم کوچه و بازار است. جهانی سازی به معنی از دست دادن رفرم های بسیاری است که در طول قرن بیستم بدست آمده از جمله تحریم محصولات، ممنوعیت کار کودکان، تضمین حقوق و مزایا، خدمات عمومی که ممکن است در رقابت با خدمات بخش خصوصی باشد، مراقبت های بهداشتی و سلامتی ای که ممکن است سود شرکت ها را کاهش دهد، می باشد.

گات و به دنبال آن موافقتنامه های تجارت آزاد به شرکت های فراملیتی اجازه ی اعمال حق مالکیت انحصاری بر کشاورزی بومی و محلی را می دهد. از این راه کشاورزی تجاری راحت تر می تواند بر روی جوامع بومی خودکفا چنگ بیندازد و منابع آن ها را به انحصار خود درآورد. در این زمینه رالف نادر[۷] درخت نیم[۸] را مثال می زند که شیره ی آن دارای خواص حشره کش طبیعی و دارویی است. این درخت قرن ها در هند کشت می شده، توجه ی چندین شرکت بزرگ داروسازی را به خود جلب کرده است. اعلام پتنت انحصاری شرکت ها موجب اعتراض دسته جمعی زارعین هندی شدند. بر اساس تصمیم دبلیو تی او شرکت های داروسازی کنترل کامل بازار محصولات درخت نیم را به دست گرفته اند و این تصمیمی که علیرغم مخالفت مردم، در هند اعمال می شود. در نتیجه ده ها هزار کشاورزی که زمانی برای خود کار می کردند، اکنون باید برای شرکت های دارویی قدرتمند، و برای تامین منافع حریصانه ی آن ها کار کنند.

موافقنتامه ی تجاری بین هند و آمریکا( ک آی ا)[۹] که مونسانتو و سایر شرکت های فراملیتی در پشت آن جمع شده اند، اجازه می دهد که مونسانتو بر بخش دانه ها ، شرکت آرچر دانیل میدلند و کارگیل[۱۰] بربخش تجارت، و وال مارت بربخش خرده فروشی هند چنگ بیندازند. ( وال مارت اعلام کرده که از اوت ۲۰۰۷ برنامه تاسیس ۵۰۰ فروشگاه زنجیره ای را در هند دارد.) و این جنگی ست علیه زارعین و بازاریان و تهدیدی بر امنیت غذایی هند. کشاورزان با استفاده از دانه های سنتی و برقراری سیستم پشتیبانی کشاورزی گروهی در مقابل این هجوم اقتصادی از خود محافظت می کنند. یکی از زارعین می گفت:" ما از بازار دانه نمی خریم، زیرا می ترسیم که این دانه ها با مهندسی ژنتیکی و یا بذرهای ترمیناتور[۱۱] آلوده شده باشند.

به همین روش، دبلیو تی او حکم کرد که شرکت رایس تک[۱۲] آمریکایی از حق پتنت تمامی انواع برنج باسماتی که قرن ها در مزارع هند کشت می شد، برخور دار است. این سازمان همچنین حکم کرد که یک شرکت ژاپنی تنها شرکتی ست که حق به عمل آوردن و تولید پودر کاری را در دنیا دارد. همانطور که این مثال ها نشان می دهد، " تجارت آزاد" به معنی واقعی یعنی کنترل انحصاری شرکت های بین المللی بر همه چیز. این نوع توسعه باعث شد که نخست وزیر مالزی ماهاتیر محمد اعلام کند:

«ما در شرایطی هستیم که دزدان منابع ژنتیکی، یعنی شرکت های بیوتک فراملیتی غربی، با تولید پتنت ژن جهش داده شده از مواد، سودهای نجومی می برند. غرق شدن در ساز و کار بازار جهانی یعنی از نعمات مادی فقرا محافظت نشود، اما شکل اصلاح شده ی همین نعمات جزو دارایی ثروتمندان محسوب شود؟ "

با روش موجود کشورهای ثروتمند، جهانی سازی یعنی از بین بردن مرز کشورها و باز گذاشتن دست کشورهای دارای کالا و سرمایه برای تسلط یافتن بر بازارها.

تحت موافتنامه های تجارت آزاد مانند گات و فتا، تمامی خدمات عمومی درمعرض تهدید قرارمی گیرند. خدمات عمومی می توانند به دلایلی نظیر" از بین بردن فرصت بازار" و یا "ارایه یارانه ی غیرمنصفانه" مورد اتهام قرارگیرند. برای مثال برنامه ی بیمه ی اتومبیل تک پرداخت که ایالت انتاریوی کانادا آن را پیشنهاد کرده بود، " رقابت غیرمنصفانه" اعلام شد. انتاریو فقط زمانی می تواند بیمه ی اتومبیل عمومی خود را داشته باشد که ضرر تخمینی اکنون و آینده ی شرکت های بیمه ی آمریکایی را به آن ها پرداخت کند، هزینه ی فوق العاده ای که ایالت انتاریو توان تقبل آن را ندارد. بنابراین شهروندان انتاریو اجازه ندارند که از حق دمکراتیک خود برای تاسیس سیستم بیمه ی اتومبیل غیرانتفاعی بهره مند شوند[۱۳]. در موردی دیگر، سرویس پستی یو پی اس اداره ی پست کانادا را متهم به "از بین بردن فرصت بازار" کرده است. بدین معنی که تحت مقاوله نامه ی تجارت آزاد اداره ی پست کانادا بابت تمام کارهایی که اگر پست دولتی نبود، یو پی اس انجام می داد، باید به آن شرکت خسارت بپردازد. اما کارکنان اداره ی پست کانادا این مورد را به دادگاه کشاندند و مدعی شدند که این موافقتنامه برخلاف قانون اساسی کانادا است.

تحت موافقتنامه ی نفتا، شعبه ی شرکت اتیل[۱۴] در آمریکا ازدولت کانادا به علت "ازبین بردن فرصت کسب" و "مداخله در تجارت" درخواست ۲۵۰ میلیون دلار خسارت کرده است، زیرا کانادا استفاده از ام ام تی تولیدی این شرکت را که اداره بهداشت کانادا سرطان زا اعلام کرده، در گازوئیل ممنوع کرد. دولت کانادا از ترس محکوم شدن به پرداخت این جریمه، کوتاه آمد و با این که شواهد علمی چیز دیگری را نشان می داد، ام ام تی را " بی خطر" اعلام کرد و ممنوعیت استفاده از آن را لغو کرد و درضمن ۱۰ میلیون دلار هم به این شرکت غرامت داد. ایالت کالیفرنیا نیز استفاده غیر بهداشتی از این افزودنی را ممنوع اعلام کرد و این بار شعبه ی شرکت اتیل در کانادا تحت موافقتنامه ی نفتا به علت ایجاد مانع برسرراه تجارت آزاد، از کالیفرنیا درخواست غرامت کرد.

موافقتنامه های بین المللی تجارت آزاد مانند گات و نفتا به شرکت ها کمک کردند تا در بدست گرفتن بازارهای محلی، بیرون راندن تجارت های کوچک و از بین بردن تشکل های کارگری سریعتر عمل کنند. زمانی که کارخانه های آمریکا با تکیه با موافقتنامه ی نفتا بسته شدند و به بازارکار ارزان تر مکزیک نقل مکان یافتند، شغل های با دستمزد بالا درآمریکا از بین رفت. در همان زمان هزاران شرکت کوچک مکزیکی تعطیل شدند و بازار کار مکزیک پرشد از نیروی کار متخصص ارزان و محصولات لبنی و ذرتی شرکت های غول پیکر آمریکائی( که دولت آمریکا به آن ها یارانه می پردازد). این امر باعث شد زارعین و توزیع کنند گان خرده پای مکزیکی به ورشکستگی کشانده شوند و جمعیت عظیمی از دهقان در فقری مرگ آور دست و پا بزنند. پیشنهاد شرکت های آمریکائی تازه وارد به مکزیک چه بود؟ کارهایی با حقوق های بسیار اندک و شرایط کاری طاقت فرسا و خطرناک. تجارت آزاد در مجموع به میزان وحشتناکی به فقر مناطق جنوبی در قاره ی آمریکا افزوده است.

مایکل پارنتی [۱]

برگردان: احمد جواهریان[۲]

[۱] Michael Parenti ۲۷ May ۲۰۰۷ , www.michaelparenti.org

[۲] مدتی بود در صدد بودم در پاسخ به بحث های برخی دوستان در فرهنگ توسعه و دیگر نشریات که به ترویج دیدگاهی حاکی از حاکم شدن روند "نا جهانی شدن[۲]" بر دنیا پرداخته اند، نقدی بنویسم. مقاله ی درخشان مایکل پارانتی بسیار بیشتر از آن چیزی ست که تصورش را می‌توانستم داشته باشم و نه تنها مرا بی نیاز ساخت، بلکه بسیار به من آموخت.

[۳] NAFTA

[۴] GATT The General Agreement on Tariffs and Trade

[۵] FTAA The Free Trade Area of the

[۶] U.S. Clean Air Act

[۷] Ralph Nader

[۸] Neem

[۹] Knowledge Initiative on Agriculture (KIA)

[۱۰] Archer Daniels Midland and Cargill

[۱۱] terminator seeds

[۱۲] RiceTec

[۱۳] در این ایالت هر کس ممکن است از ۵ تا ۱۰ درصد حقوقش را بابت بیمه ی اتومبیل بپردازد که بهره برداری از مزایای آن نیز هزینه های بزرگ دیگری را به دنبال خواهد داشت.

[۱۴] Ethyl

[۱۵] Oxfam

---