علائم حیاتی بدن

همگی ما بیمار شده یا همراه با بیمار به پزشک مراجعه کرده‌ایم. اولین اقدامی که توسط پزشک یا پرستار انجام می‌شود، اندازه‌گیری علائم حیاتی است. این اقدام شامل سنجش فشار خون، ضربان …

همگی ما بیمار شده یا همراه با بیمار به پزشک مراجعه کرده‌ایم. اولین اقدامی که توسط پزشک یا پرستار انجام می‌شود، اندازه‌گیری علائم حیاتی است. این اقدام شامل سنجش فشار خون، ضربان قلب، دمای بدن و تعداد تنفس است.‌ این نشانه‌ها بیانگر سلامت و وضعیت عمومی بدن هستند. در اغلب افراد بیمار یکی از این موارد تغییر می‌کند و اگر پزشک معاینه را با این علائم همراه کند، گاهی بدون نیاز به انجام آزمایشات و عکسبرداری به تشخیص می‌رسد. در واقع بررسی علائم حیاتی از ارکان معاینه بیمار است.‌

در اورژانس این علائم حیاتی گاهی تنها سرنخ در شناسایی علت مولد شکایت بیمار است. در تعدادی از بیماران (کودکان، عقب‌ماندگان ذهنی و افراد غیرهوشیار) تنها یافته‌های قابل اعتماد، همین علائم حیاتی هستند. گروه‌های یاد شده توانایی بیان مشکل خود را نداشته و لازم است برای شناسایی مشکل آنها از شواهدی استفاده شود که حیاتی بوده و نشانگر وضعیت سلامت فرد است.

براساس همین علائم است که بیماران در اورژانس به دسته‌بندی‌های سرپایی، حاد و اورژانسی و بدحال تقسیم می‌شوند. در اورژانسی که براساس اورژانس‌های امروزی سازمان‌بندی شده باشد، در اتاقی به نام تریاژ (سطح‌بندی بیماران) اقدام به بررسی اولیه بیمار می‌شود که براساس شرایط بیمار، علائم حیاتی و معیارهای کمکی دیگر، بیمار را به واحد مربوطه راهنمایی می‌کنند. تعدادی از بیماران هستند که مشکل آنان جدی نبوده و نیاز به اقدامات سرپایی دارند. این بیماران توسط پزشک مقیمی که بیماران سرپایی را ویزیت می‌کند مورد معاینه قرار می‌گیرند.

دسته دوم بیمارانی هستند که شرایط آنها از وضعیت سرپایی وخیم‌تر است و مستقیما به بخش بستری اورژانس انتقال پیدا می‌کنند. این بیماران نیاز به بررسی و معاینه مکرر دارند تا احتمال خطر رفع شود. تعدادی از آنها در بخش بستری شده یا با بهبود نسبی مرخص می‌شوند.

دسته سوم و آخر، بیماران نیازمند درمان فوری بوده که اندکی تاخیر، آنها را در معرض خطر مرگ یا عوارض غیرقابل جبران قرار می‌دهد. این بیماران به اتاق احیا یا سی‌پی‌آر (CPR) منتقل می‌شوند.‌ اگر بیماران به درستی تقسیم‌بندی (تریاژ) نشوند، ممکن است بیماری که نیازمند بستری است به واحد سرپایی منتقل شده و تا ویزیت انجام شود دچار عوارض حاد شود. عکس این مطلب هم صادق است، بیماران سرپایی اگر به واحد بستری منتقل شوند با ازدحامی که ایجاد می‌کنند فرصت را برای درمان بیماران بدحال از بین برده و فردی را که نیازمند درمان است در معرض خطر و عوارض قرار می‌دهند. در واقع، تریاژ برای جلوگیری از بروز این تداخل‌ها و انجام بهترین اقدام در کمترین زمان در بیماران اورژانسی، ابداع شده است. بنا بر همین اصل در تمامی اورژانس‌های به روز شده کشورمان، شاهد سیستم تریاژ بیماران هستیم.

دکتر بهروز هاشمی

متخصص طب اورژانس