ناحیه محوری زمینه ساز توسعه پایدار مدیریت شهری

وقتی اندیشه های دموکراتیک بخواهد در مدیریت و برنامه ریزی دنبال شود تمرکز زدایی و محله گرایی یکی از وجوه آن خواهد بود.
تمرکززدایی در واقع سپردن امور محلی و کوچک به واحدهای خرد …

وقتی اندیشه های دموکراتیک بخواهد در مدیریت و برنامه ریزی دنبال شود تمرکز زدایی و محله گرایی یکی از وجوه آن خواهد بود.

تمرکززدایی در واقع سپردن امور محلی و کوچک به واحدهای خرد است این رویه به جای ساختن دستگاه های عریض و طویل بوروکراتیک که به دشواری و با صرف وقت و هزینه بسیار فعالیتی را به انجام می رسانند می کوشد تا با ایجاد واحدهای محلی، نظام مدیریتی را کارآمد تر کند.

شاید بتوان این امر را اولین گام در راه دستیابی به درآمدهای پایدار در شهرداری ها دانست چرا که در وهله اول مردم سالاری یعنی حذف فاصله بین دستگاه های دولتی و مردم را در پی دارد و در مرحله بعد واحدهای محلی با در دست گرفتن اختیارات بیشتر هم از لحاظ اقتصادی به منابع محلی متکی خواهند بود و هم از نظر اجتماعی ناگزیر از توجه به خواست و در نهایت به مشارکت مردم است.

به همین دلیل است که هر گونه نهاد سازی در راستای دموکراتیزه کردن فرایند مدیریت و برنامه ریزی ، تمرکز زدایی در این فرایند و محلی گرایی در هر بخش حداقل سه وجه مدیریتی اقتصادی و اجتماعی خواهد داشت.

به نظر می رسد که طرح ناحیه محوریبا چنین پشتوانه ای شکل گرفته باشد با فرض اینکه طراحان چنین ایده ای به وجود سه گانه مدیریتی اقتصادی و اجتماعی کاملا وقوف دارند و هدف آنها تفوق یکی بر دیگری نیست طرح ناحیه محوری یکی از هوشمندانه ترین نهاد سازی هایی است که می تواند در نظام مدیریت شهرداری اتفاق بیفتد.

به همین منظور دکتر محمد باقر قالیباف شهردار تهران طی حکمی که در آغاز سال جدید که به عنوان سال نوآوری و شکوفایی هم نامیده شده است طرح ناحیه محوری را به منظور ارتقای سطح خدمات شهری و بهره مندی هر چه بیشتر از توانمندی های بخش خصوصی لازم الاجرا دانست. بر این اساس تمامی فعالیت های قابل واگذاری به بخش خصوصی از طریق واحدهای نظیر دفاتر خدمات الکترونیک و شرکت های پیمان کاری و ... انجام شده و خواهد شد.

بدیهی است هر یک از فعالیت های مذکور پس از بررسی های لازم توسط شهرداری های مناطق و نواحی قابل انجام هستند و نظارت و کنترل و اعمال استاندارد انجام کارها بر عهده شهرداری مذکور است با این شیوه جدید مدیریتی ، تحولی عمیق در نواحی بر رویکرد مدیریت شهری به عنوان یک نهاد اجتماعی و با تحقق شهروندمداری ایجاد خواهد شد.

بر این اساس تعامل شهرداران نواحی با شورایاران، خانواده شهدا، نخبگان، فرهیختگان و پاسخگویی به شهروندان از مهمترین برنامه های شهرداران نواحی خواهد بود.

توجه به دقت، سرعت، صحت و کیفیت در ارایه خدمات به شهروندان یکی از اهداف مهم ناحیه محوری است که بی شک در ارتباط با شورایان و بازدیدهای میدانی محقق می شود. همچنین بر اساس طرح ناحیه محوری و از آنجا که شهرداری به عنوان مدیریت شخری به دنبال ایجاد بستری مناسب برای زندگی سالم توام با ارامش آنان است و در این راستا هم در زمینه ها تلاش می کند ارتباط با نهادهای محلی و استفاده از پتانسیل های آنان و تلاش برای حل مشکلات محلات از نتایج تعامل شهرداران محلات با نهادهای محلی خواهد بود.

از نظر طراحان ناحیه محوری در سطح ناحیه از سه طریق مشخص می توان مشارکت مالی مردم را جلب کرد ساکنان ناحیه ها یا هزینه های آن را می پردازند و با همکاری باعث کاهش هزینه های ناحیه می شوند و یا با انجام فعالیت های معین کوچک با قیمت کمتر باعث صرفه اقتصادی بیشتر عملیات در سطح ناحیه برای شهرداری هستند.

بر اساس طرح جدید جامع شهر تهران موضوع دریافت حق سارژ مطرح شده است به گونه ای که در کنار افزایش سطح خدمات رسانی شهرداری به شهروندان، مردم نیز هزینه خدمات دریافتی از سوی مدیریت شهری را بپردازند.

به طور کلی یکی از مهمترین چالش های شهرداری در بخش اقتصادی طرح ناحیه محوری تعریف ابعاد، نوع، چگونگی و میزان مشارکت مالی مردم در ناحیه است و در این زمینه باید عملیات احصای دقیق در سطح ناحیه باشد.

بخش احساس تعلق شهروندان به کوچه، خیابان محله و ناحیه ای که در آن زندگی می کنند به عنوان مبنای تمایل آنان به پرداخت هزینه ها نیاز به مطالعات دقیق و گسترده ای در زمینه امکان سنجی استقلال مالی نواحی دارد.

نویسنده : محمد پورزرندی