غیاث‌الدین‌‌بن همام‌‌الدین محمدبن جلال‌‌الدین محمدبن برهان‌‌الدین محمد حسینی شیرازی هروی خواندمیر

جنسیت: مرد
تولد و وفات: (۸۸۰-۸۸۱ -۹۳۷ - ۹۴۲) قمری
محل تولد: هرات
شهرت علمی و فرهنگی: مورخ
وی در شهر هرات ولادت یافت و در همان‌ شهر به‌ تحصیل علوم متداول زمان یعنی طب ، تفسیر ، شعر …

جنسیت: مرد
تولد و وفات: (۸۸۰-۸۸۱ -۹۳۷ - ۹۴۲) قمری
محل تولد: هرات
شهرت علمی و فرهنگی: مورخ
وی در شهر هرات ولادت یافت و در همان‌ شهر به‌ تحصیل علوم متداول زمان یعنی طب ، تفسیر ، شعر ، ادب ، لغت و تاریخ کمالات پرداخت. غیاث‌الدین نوادۀ دختری میرخواند ، صاحب "روضه‌الصفا" ست که در بیشتر آثار او از وی یاد می‌کند. خواندمیر در جوانی به ‌دربار سلطان‌حسین بایقرا راه یافت و موردتوجه و محبت امیرعلیشیر نوایی قرار گرفت و مدتی عهده‌دار وزارت بدیع‌الزمان پسر سلطان حسین بود. وی در سال ۹۳۵ق به ‌هندوستان سفر کرد و در آنجا مدتی خدمت بایرشاه و همایون‌شاه کرد. در هندوستان درگذشت و بنا به‌ وصیت او در دهلی نزدیک قبر نظام‌الدین اولیاء و امیرخسرو دفن شد. در تاریخ وفات وی اختلاف نظر است ، عده‌ای مثل خان‌بابا مشار و صاحب "تاریخ فرشته" سال مرگ وی را ۹۳۷ق و ۹۴۱ق دانسته‌اند ولی ، استاد سعید نفیسی نوشته که خواندمیر در سال ۹۴۲ق برای شاعری مادۀ تاریخ سروده ، پس سال فوت او باید اواخر سال ۹۴۲ق باشد. از آثار او: "دستورالوزراء" ، در ذکر احوال وزرای اسلام تا عهد مؤلف؛ "خلاصهٔ‌الاخبار فی بیان احوال اخبار" ، که محتوی است از تاریخ عمومی از زمان خلقت تا سال ۹۰۵ هجری نبوی؛ "مآثرالملوک" ، که متضمن کلام پادشاهان و پیشوایان دین و حکیمان و به ‌نام امیر علیشیر نوایی تألیف شده است؛ "نامۀ نامی" ، که مجموعه‌ای از منشات دیوانی وی است؛ "حبیب‌السیر فی اخبار افراد بشر" ، که مهم‌ترین کتاب وی است و شامل وقایع عمومی از خلقت تا سال ۹۳۰ق در سه جزء و یک مقدمه و یک خاتمه. این کتاب را در اوایل سال ۹۲۷ق برای غیاث‌الدین محمدبن یوسف حسینی ، از رجال معروف هرات آغاز کرد ولی ، مدتی آشفتگی در اوضاع روزگار به‌وجود آمد. در تألیف وقفه افتاد بعدها به‌دستور حبیب‌الله ساوجی آن‌را به‌نام وی به ‌پایان رسانید؛ "آثارالملوک والانبیاء" که خلاصۀ "حبیب‌السیر" است؛ آخرین کتاب ، کتابی است که در ذکر مناقب همایون‌شاه ، پسر بایرشاه ، است که در سال ۹۳۱ق تألیف کرد. صاحب "الذریعه" به‌ وی دیوانی نسبت داده است.