سکوت و سخن

بخشی از ارتباط‌های ما با سخن گفتن برقرار می‌شود.

بخشی از ارتباط‌های ما با سخن گفتن برقرار می‌شود. در این نوع ارتباط، به کمک واژه‌ها می‌توانیم پیام را به مخاطب انتقال دهیم. سخن?گفتن یک نیاز روانی است که باعث بروز احساسات مثبت و تخلیه احساسات منفی می‌شود...

سخن‌ گفتن مهارتی است که اجرای درست آن، به موفقیت‌های فردی، خانوادگی و اجتماعی منتهی می‌شود و ناکامی در آن به شکست و بروز مشکلات می‌انجامد. در آیین زندگی پیشنهادی اسلام، برای سکوت و سخن، فرمول‌هایی در نظر گرفته شده است:

قانون اول: لازم است زبان، پشتوانه‌ای به نام فکر داشته باشد. از ما خواسته‌شده پیش از گفتن، بیندیشیم و اگر برعکس این عمل کنیم، خسارت و پشیمانی به دنبال خواهد داشت. در روایتی می‌خوانیم: «تا نگفته‌ای، واژه در کمند است و زمانی که بگویی، تو اسیر سخن خواهی بود.» همچنین سخن گفتن به رها کردن تیر از کمان تشبیه شده است که بازگشتی برای آن نیست و چنانچه با دقت باشد، به هدف خواهد رسید اما اگر چنین اقدامی با شتابزدگی انجام شود، پیامدهای آن گریبان فرد را خواهد گرفت.

قانون دوم: خط قرمزهایی برای گفتار تعیین شده است. سخن نادرست، سخن در تخریب دیگران، برجسته‌سازی معایب دیگران و بازگویی آن، سخن‌های درشت، به کارگیری واژه‌های زشت و ناپسند، سوگندهای ناصحیح و... از این خطوط هستند؛ مثلا آموزه‌های دینی با انتقاد موافق‌اند ولی با غیبت نه. شخصی که انتقاد می‌کند، شخصیت سالمی دارد و با استدلال و شهامت چنین کاری را انجام می‌دهد اما اگر همین انتقاد شکل غیبت به خود بگیرد، نشانه ضعف شخصیتی است.

قانون سوم: استفاده بهینه و بهنگام از این مهارت و موهبت سخن گفتن است. پرگویی بی‌هدف، عادتی ناپسند و خاموشی نابهنگام ملامت‌شده است. در سخنی از معصوم می‌خوانیم که «سخن، آرامش روان و سکوت، آرامش خرد است.» زمانی که نیازمند تفکر و تصمیم‌گیری هستیم، سکوت همراه خوبی است و آنگاه که عرصه بروز احساسات است، از سخن بهره می‌گیریم. سخن نیکو، می‌تواند مانند جرقه‌ای، شعله‌های همت و تلاش برای بهتر زیستن را در دیگران برافروزد و آنها را به تعالی تشویق کند.

ابراهیم اخوی

روان‌شناس بالینی، پژوهشگر دینی