رعایت حقوق مصرف‌کننده در پرتو مسوولیت اجتماعی شرکت‌ها

مفهوم مسوولیت اجتماعی شرکتی، شهروندی شرکت‌ها عنوان سخنرانی دکتر بیژن خواجه‌پور بود که در نخستین کارگاه آموزشی «مسوولیت اجتماعی شرکت‌ها و نقش و جایگاه رسانه‌ها» ایراد کرد.
«مسوولیت …

مفهوم مسوولیت اجتماعی شرکتی، شهروندی شرکت‌ها عنوان سخنرانی دکتر بیژن خواجه‌پور بود که در نخستین کارگاه آموزشی «مسوولیت اجتماعی شرکت‌ها و نقش و جایگاه رسانه‌ها» ایراد کرد.

«مسوولیت اجتماعی شرکت‌ها و نقش و جایگاه رسانه‌ها» عنوان سمیناری است با ترکیبی از سه کارگاه آموزشی. نخستین کارگاه آموزشی آن روز ۱۳ آذرماه در دفتر سازمان ملل با حضور اصحاب مطبوعات و رسانه‌ها برگزار شد.

«مرکز ترویج مسوولیت اجتماعی شرکت‌ها» مجری برگزاری این سمینار در ایران است. این مرکز در نخستین کارگاه آموزشی کوشید نخست مفاهیم تئوریک و حوزه‌های مرتبط با بحث مزبور را با حضور سخنرانان مختلف از زوایای گوناگون برای اصحاب مطبوعات تشریح کند.

آنچه در پی می‌آید صرفا گزیده‌ای است از سخنان دکتر بیژن خواجه‌پور دربارهء تبیین مفهومی مسوولیت اجتماعی شرکتی و شهروندی شرکت‌ها.

تعاریفی از مسوولیت اجتماعی شرکت‌ها

بهترین تعریف از مسوولیت اجتماعی شرکت‌ها این است که شرکت در عین موفقیت تجاری، تمامی اصول اخلاقی، ارزش‌های اجتماعی و فردی، ارزش‌های زیست‌محیطی و منافع گروه‌های ذی‌نفع را رعایت کرده باشد.

به عبارت دیگر مسوولیت اجتماعی شرکت‌ها شامل پاسخگویی مدیریت شرکت‌ها به انتظارات حقوقی، اخلاقی، اجتماعی و زیست‌محیطی گروه‌های ذی‌نفع می‌شود.

مفاهیم مرتبط با مسوولیت اجتماعی شرکت‌ها

سه مفهوم مرتبط با مسوولیت اجتماعی شرکت‌ها وجود دارد:

۱) توسعهء پایدار و مسوولیت اجتماعی

۲) رعایت حقوق مصرف‌کننده

۳) رعایت حقوق بشر

توسعهء پایدار و مسوولیت اجتماعی

شرکت‌هایی که اصول توسعهء پایدار را رعایت می‌کنند شرکت‌هایی هستند که در حالی که از آسیب رساندن به سرمایه‌های طبیعی، اجتماعی و اقتصادی جلوگیری می‌کنند و یا خطرات آن را کاهش می‌دهند، به صورت همزمان ارزش اقتصادی، اجتماعی و زیست‌محیطی به وجود می‌آورند.

رعایت حقوق مصرف‌کننده

حقوق مصرف‌کننده در معنای عام خود تنها به حقوق مصرف‌کنندگان نهایی کالا و خدمات منحصر نمی‌شود بلکه شرکت‌ها در برابر تمامی افراد جامعه حتی افراد نسل‌های بعد مسوول هستند. به عنوان مثال آسیب رساندن به محیط زیست یا آلودگی آب‌ها ولو با تولید کالایی با کیفیت برای استفادهء نهایی گروه معدودی از افراد جامعه غیرقابل توجیه است.

رعایت حقوق بشر

از آن‌جایی که شرکت‌ها هنوز تابع اصلی حقوق بین‌الملل مربوط به دولت‌ها نیستند نمی‌توان مجازاتی یا الزامی برای آنان در نظر گرفت و توافق کشورها نیز به آسانی امکان‌پذیر نیست و فقط می‌توان از طریق اقدامات داوطلبانه و سیاست‌های تشویقی و آگاه‌سازی، شرکت‌ها را به رعایت حقوق بشر تشویق کرد.

مسوولیت شهروندی شرکت‌ها

شرکت‌ها همانند اعضای جامعه و شهروندان جامعه به این درک رسیده‌اند که آن‌ها توسط جامعه می‌آیند و قوانین خود را از جامعه‌ای می‌گیرند که در آن فعالیت می‌کنند.

آن‌ها باید نقش، محدوده و هدفشان را در کنار درک کامل تاثیرها و مسوولیت‌های اخلاقی، زیست محیطی و اجتماعی به هم مرتبط سازند.

شهروندی در هر چارچوب اجتماعی با مسوولیت‌هایی پیوند می‌خورد که رعایت آن مسوولیت‌ها موجب موفقیت کل جامعه و پایداری توسعه آن خواهد شد. مسوولیت اجتماعی شرکت‌ها در عمل انعکاس مسوولیت شهروندی آن در جامعه است.

احمد آخوندی- محسن جاوید مؤید