تاثیر بانكداری الكترونیك بر سیاست های پولی

گسترش فزاینده كاربرد سیستم های اینترنتی انتقال وجوه, حوزه سیاست های پولی را به خود جلب كرده است این سیستم ها مدعی اند كه می توانند سیستم های مالی بین المللی را بار دیگر به حالت آزاد و بدون هیچ كنترل و محدودیت خاصی, بازگردانند در چنین حالتی, بانك های خصوصی نیز می توانند مجوز انتشار پول دریافت كنند

گسترش فزاینده كاربرد سیستم‌های اینترنتی انتقال وجوه، حوزه سیاست‌های پولی را به خود جلب كرده است. این سیستم‌ها مدعی‌اند كه می‌توانند سیستم‌های مالی بین‌المللی را بار دیگر به حالت آزاد و بدون هیچ كنترل و محدودیت خاصی، بازگردانند. در چنین حالتی، بانك‌های خصوصی نیز می‌توانند مجوز انتشار پول دریافت كنند.

در مقاله حاضر، به این موضوع پرداخته می‌شود كه انتشار وجوه نقد اینترنتی، در مقابل ابزارهای سیاست پولی و اهداف تجاری، نیروهای تعیین كننده‌ای نخواهند بود. در اینجا، از سه الگو برای فهم چگونگی تناسب و سازگاری سیستم‌های وجوه نقد دیجیتال با سیستم‌های مالی استفاده می‌شود. الگوی بامول ـ توبین به این مساله می‌پردازد كه وجوه نقد دیجیتال چگونه می‌توانند باعث ایجاد تعادل سیستم مالی گردند.

مقدمه

بحث اغلب رسانه‌ها در گذشته این بوده است كه معرفی سیستم‌های اینترنتی انتقال وجوه، باعث تضعیف شدن یا از بین رفتن توانایی دولت‌ها در كنترل و هدایت سیاست‌های پولی می‌گردد. دلیل این امر، تاثیر سیستم دیجیتال بر سیستم مالی در جهت حركت به سمت شرایط حاكم در دوران بانكداری آزاد است. سیستم مالی اینترنتی، دنیایی جدید و محل تلاقی علوم مختلف است.

الگوهای سیستم‌های وجوه نقد اینترنتی

گروه‌های فراوانی در سر تا سر جهان در سیستم‌های مختلفی مشغول به كار هستند كه همگی به انتقال وجوه نقد و پول از طریق اینترنت می‌پردازند. در این سیستمها، فرض می‌شود حداقل دو طرف در این مساله حضور دارند: اولی تامین كننده و ارائه دهنده سیستم و دومی، استفاده كننده از سیستم. تامین كننده‌های سیستم، نقش واسطه‌های مالی را بر عهده دارند و به طور كلی شامل بانك ها می‌شوند. در اینجا فرضیه‌ای وجود دارد كه بانك‌ها به دلیل فراهم آوردن امكان جریان وجوه بین دو سیستم، با جهان غیر اینترنتی در ارتباط هستند. كاربران سیستم، معمولاً به دو قسمت تقسیم می‌شوند. در یك طرف، مشتری سبب حفظ تعادل در سپرده‌های بانك می‌شود. از سپرده‌های موجود در بانك برای خرید استفاده می كند و در طرف دیگر، فروشنده كه ارزش رسیده از سوی مشتری را دریافت و در بانك سپرده گذاری می‌كند. در اینجا، فقط به مساله ارزش و نه كالا ها و اجناس توجیه داریم.

۱-وجوه نقد

بر اساس این الگو، مشتری با انعقاد پروتكل پنهان، وجوه نقد دیجیتال را از بانك برداشت و بانك در مقابل، حساب مشتری را بدهكار می‌كند. در این بین، مشتری هیچ اطلاعی از این چرخه ندارد. این وجوه، بدون اینكه مبادله خاصی صورت بگیرد، به حساب تاجر منتقل می‌شود.

وجوه نقد دیجیتال، پروتكلی را برای مبادلات غیر پیوسته پیشنهاد می‌كند كه تاجر را قادر می‌سازد بدون تماس با بانك، از داشتن اعتبار اطمینان حاصل كند.

۲-پول اعتباری

در الگوی IOU، بانك به مشتری این توانایی را می‌بخشد تا اقدام به صدور اوراق اعتباری یا صدور چك نماید و برای قانونی كردن و اعتبار بخشیدن به این كار، راههای زیادی وجود دارد، مثل همراه كردن چك با شماره عمومی. بنابراین، با امضاء صورتحساب از سوی مشتری ( كه با كد خاصی قابل شناسایی است)، اختیار انجام معاملات خاصی به مشتری داده شده، مشتری قادر به نوشتن چك می‌شود. در هنگام ارائه این چك‌ها، بانك فقط وجوه نقد را از حسابی به حساب دیگر منتقل می‌كند. امضاء صحیح و بدون خط خوردگی مشتری، نشان هنده اعتبار چك است. ضمن اینكه رعایت جزئیات نیز حائز اهمیت است.

۳-الگوی تركیبی

۴-برخلاف نظریات بالا، برخی از نظریه پردازان سیستم معتقدند كه سیستم‌های فیزیكی موجود، به طور كامل به مسایل فیزیكی و تاریخی وابسته‌‌اند، در حالی كه سیستم‌های جدید این گونه نیستند و اصول متفاوتی دارند. این سیستم‌ها جریان نظام مندی دارند و ابزارهای پولی را به مثابه جعبه‌ای می‌دانند كه در آن، سكه‌هایی با ارزشهای مختلف وجود دارند و هر كدام در یكی از حالات به كار می روند.

در این میان، بانك دو فعالیت اصلی را انجا م می‌دهد:‌ اول، اجازه ورود و ثبت جعبه‌های جدید را می‌دهد و شماره مخصوص آن را مشخص می‌كند. دوم، اعتباری را كه مشتری و مالك جعبه تایید كرده‌اند، به بانك و مالك اجازه می‌دهد پول را از جعبه ای‌ به جعبه‌های دیگر منتقل كند. سومین اصل عمده این است كه یك كاربر می‌تواند تمام محتویات جعبه را به كاربر ثانویه‌ای انتقال دهد.

تجربه وجوه نقد دیجیتال

وجوه نقد دیجیتال و به دنبال آن، بانك الكترونیك، برای نخستین بار در اكتبر سال ۱۹۸۴ و با سرمایه گذاری یك میلیون دلار الكترونیك پدید آمد. این پول از پشتوانه ای برخوردار نبود، اما به عنوان پول بدون پشتوانه، خیلی خوب عمل كرد. در اواسط سال ۱۹۹۵، بازاری در اینترنت ایجاد شد كه دلارهای الكترونیك را با معادل دلاری آن مبادله می‌كرد. خدمات عمومی و رایجی مانند قماربازی نیز از چنین خاصیتی برخوردار است. به این صورت كه عامل پذیرش پول از سوی افراد، مقبول بودن آن است، هر چند كه ارزش آن در آینده مشخص نیست. به طور خلاصه، این تجربه بانكی نشان داد كه علاقه خاص و قابل توجهی برای تجارت اینترنتی وجود دارد و تجارت الكترونیك، بدون استفاده از پول‌های رایج كنونی نیز امكان پذیر است.

تاریخچه مختصری از بازارهای اروپایی

در سال ۱۹۹۵، اس. جی. واربرگ در لندن، شروع به واسطه گری دلار آمریكا نمود. مشكلات مربوط به پول رایج و همچنین، عدم وجود تسهیلات، باعث خطرزایی بیشتر این پول شده بود، اما واربرگ و رقبایش مصمم به انجام این كار بودند.

---