ما رکورددار فاجعه هستیم

مسابقه تلفات رانندگیاول یا دوم ندارد

بعضی ها می گویند که ایران ازنظر تعداد و نیز شمار کشته های حوادث رانندگی رتبه نخست جهان را دارد و در برخی جاها نیز نوشته اند و می گویند که ایران ازاین جهت رتبه دوم را دارد. سازمان بهداشت جهانی در گزارش بهار سال ۱۳۸۵خود، جاده های ایران را ازلحاظ تعداد کشته ها بر اثر حوادث رانندگی، خطرناک ترین راه های دنیا معرفی کرد و پلیس ایران درهمان تاریخ گزارش کرد که در سال ۱۳۸۴در هرساعت بیشتر از سه نفر در تصادفات رانندگی جان خود راازدست داده اند. بانک جهانی برآورد کرده است که خسارات سالانه حوادث جاده ای درایران بر چهارهزارمیلیارد تومان بالغ می شود که حدود چهار درصد تولید ناخالص داخلی کشور است.

تحلیل آماری قابل اعتنایی ازعلت حوادث بالای رانندگی درکشور دردست نیست ولی پلیس می گوید که بخش زیادی از آن ناشی از خطای فردی است، در عین حال که استاندارد نبودن بخش قابل ملاحظه ای ازجاده ها، فرسودگی خودروها، فرهنگ پایین رانندگی، نبود اوژانس جاده ای و هزار و یک علت دیگر، عواملی هستند که دست به دست هم داده اند تا ایران رکورددار فاجعه ای به نام حوادث رانندگی باشد. یک روزنامه نگار قدیمی در وبلاگ خود با عنوان " یادداشت های یک روزنامه- نگار" و در نوشتاری زیر عنوان "صدای این توپ ها شنیده نمی شود" این بخش از صحبت های رئیس اورژانس کشور که در ۲۶دی ماه سال ۱۳۸۴بیان شده را نقل می کند که گفته است:"ما در حوادث رانندگی هر سال به اندازه یک سال جنگ تحمیلی عزیزانمان را از دست می دهیم." به نوشته همین روزنامه نگار، "مرگ هر روزه دهها تن در حوادث رانندگی در کشور آنقدر برای مسئولین عادی شده است که گویی انتظار دارند و یا اصلا در مسئولیت از ما بهتران است که آن ها هم باید از کره ای دیگر برای حل آن به روی زمین بیایند و تنها مسئولیت آن ها برگزاری سمینارهای پر طمطراق و هزینه های بسیار برای یافتن چرای این نکته است که سال هاست گفته میشود""یک چهلم تصادفات جهان در ایران رخ می دهد"" که ضریب نفوذ خودرو در آن حتی از بسیاری کشورهای در حال توسعه پایین تراست.

آن طور که گفته شده است، " بسیاری از قربانیان ( حوادث جاده ای) به علت دیر رسیدن به مراکز درمانی و یابخاطر نبود مراقبت های پزشکی دربیمارستان ها می میرند" و " نبودن شبکه امداد رسانی در جاده ها، مهمترین عامل افزایش تعداد قربانیان حوادث رانندگی است. تاکیدها همه از رئیس اوژانس کشوردر۲۶ دی ماه ۱۳۸۴به نقل از روزنامه اعتماد" این ها وآنهایی که ذکر نشد، همه یافته های نهادهای مسئول و متولی امور حمل و نقل در کشور است، همان نهادهایی که مسئولیت حل مساله را نیز قاعدتا بر عهده دارند، اما در مقام عمل، هر یک مسئولیت را متوجه دیگری می داند و در نهایت هیچ فردی نیز پاسخگو نیست و خود را مسئول نمی داند!که چرا باید هر سال نزدیک به ۳۰هزار نفر( که روندی متاسفانه شدیدا رو به افزایش دارد) درجاده های کشور قربانی شوند تامسوولین دریابند که جاده های ما عموما غیراستاندارد است، امداد جاده ای نداریم، خودروها فرسوده است و خودروهای نو نیز از اقل استانداردهای لازم برخوردار نیست، بی فرهنگی در رانندگی ما که دیگر اظهر منالمشس است و....

در انتهای آذر ماه که " هفته ایمنی راه ها در ایران " خوانده می شود، مسئولین زیادی دوباره از اهمیت حیاتی توجه به فاجعه تلفات بالای جاده ای در ایران سخن گفتند و از جمله توسط حجت الاسلام زادسر نماینده جیرفت در مجلس شورای اسلامی این آمارارایه شد که"ایران ۱۸۰هزار کیلومتر راه دارد که فقط ۳۱هزار کیلومتر از آن، آزادراه و راه اصلی است و ۴۴هزار کیلومتر آن راه فرعی پر خطر هستند." آقای زادسر که این آمار را درنامه ای سرگشاده به رئیس جمهوری ارایه کرده همچنین گفته است که پلیس می تواند ۵۰درصد حوادث رانندگی را کاهش بدهد، اگر پول جرائم رانندگی رانندگان متخلف را در اختیار او قرار بدهند.

بنظر می رسد از این پیشنهاد آقای زادسر، پلیس بیش از همه باید خوشنود باشد، زیرا یکی از عمده ترین مشکلات این نیرو در برخورد با تخلفات بسیار به گفته سردار احمدی مقدم فرمانده نیروی انتظامی از جمله با " پولدارهایی که سوار ماشین های گران قیمت می شوند و با رفتارهای خطرناک خود جان مردم را به خطر می اندازند" " نداشتن امکانات است. دکتر"نورالدین پیرموذن " عضو کمیسیون بهداشت و درمان مجلس در دسته بندی مشکلات و معضلات ناشی از رانندگی در کشور می گوید:" در چهار زمینه فرهنگ رانندگی، احترام به قوانین راهنمایی و رانندگی،اعمال جریمه رانندگی موثر و وجود پلیس راهنمایی با نشاط، با مشکل مواجه ایم." آماروزارت بهداشت نشان می دهد حوادث جاده ای بعد ازبیماری های قلبی عروقی که آن نیز روابطی با خودرو دارد، بیشترین تلفات را در ایران می گیرد. دکتر پیرموذن می گوید: بر اساس آماری که در دسترس است، بیماری های قلب و عروق روزانه جان ۳۰۰نفر و در سال ۱۱۰هزار نفر و حوادث جاده ای روزانه به طور متوسط جان بین ۹۶تا ۱۰۲نفر و در سال ۳۷هزار نفر و سرطان در ۲۴ ساعت جان ۸۰نفر و در سال ۲۹هزار نفر را می گیرد." آنچه که در مورد حوادث و مرگ و میر ناشی از صدمات در کشور ایران مطرح است،یکی سن متوسط کسانی است که در حوادث جان خود را از دست می دهند که این سن نزدیک به ۳۵سالگی است. دکتر پیرموذن می گوید:" آمار نشان می دهد که ایران در بین ۱۹۲کشور عضو سازمان ملل در شاخص تلفات ناشی از حوادث رانندگی رتبه اول را دارد. این که ما در سال نزدیک به ۳۵تا ۳۷هزار نفر و روزانه ۹۶تا ۱۰۲نفر در حوادث تلفات داریم، به این مفهوم است که درهر ۲۴ساعت یک هواپیمای ۹۶نفره در کشور سقوط می کند." برای آنکه مشکل دسترسی حادثه دیدگان رانندگی به خدمات پزشکی رفع شود، مجلس شورای اسلامی نزدیک به دو سال پیش در مصوبه ای تمامی بیمارستان ها حتی بیمارستان های خصوصی را موظف به پذیرش مصدومین کرد، ولی مساله اصلی که همانا ضعف خدمات فوری پزشکی درطول جاده هاست، همچنان به قوت خود باقی است که عمده ترین علت آن به گفته مسئولین ارشد اورژانس کشور نبود و یا کمبود امکانات مناسب بخصوص بالگرد و آمبولانس های امداد است. کارشناسان حمل و نقل معتقدند که برای فرهنگ سازی رانندگی در کشور و ارتقای آن از سطح فعلی که "بسیار پایین" ارزیابی می شود، یک بسیج و همت ملی لازم است و در کنار آن باید سیستم نظارتی پلیس در ابعاد مختلف و در کل کشور تاسیس و تقویت شود. به نظر کارشناسان همچنین لازم است، پلیس ترتیبی اتخاذ کند تا رانندگان خلاف کار برای همیشه ازرانندگی محروم شوند و ارایه خدمات بیمه ای به راننده هایی که در کارنامه خود تخلفاتی دارند، با ملاحظاتی همراه شود و علاوه بر آن به پلیس اختیارات بیشتری جهت کنترل رفتارهای رانندگان، بخصوص رانندگان ۲۷۰هزار کامیون فعال که هیچ نوع کنترلی به اعتراف پلیس برآنان در جاده ها وجود ندارد، داده شود. در کنار این اقدامات به باور کارشناسان همچنین لازم است، ظرفیت معابر با توسعه فیزیکی و نیز انضباط رفتاری و اعمال محدودیت ترافیکی افزایش یابد و آموزش رانندگی درست از دوران مدرسه به مردم آموخته شود و دراین میان رادیو و تلویزیون و روزنامه ها باید سهم بیشتری بگیرند.