سید جمال الدین اسد آبادی

در شهر اسد آباد همدان در محله با سابقه امامزاده احمد مردمانی نجیب از سادات حسینی زندگی می گذرانند و پاكمردی از تبار پیامبر صلی الله علیه و آله راهبری آنان را بر عهده دارد سید صفدر عالمی پرهیزگار و دانشمندی پارساست كه ساكنان كوچه سیدان , سالاری آن بزرگوار را پذیرفته و دل به فرمانش سپرده اند

در شهر اسد آباد همدان در محله با سابقه (( امامزاده احمد )) مردمانی نجیب از سادات حسینی زندگی می گذرانند و پاكمردی از تبار پیامبر صلی الله علیه و آله راهبری آنان را بر عهده دارد . سید صفدر عالمی پرهیزگار و دانشمندی پارساست كه ساكنان كوچه سیدان ، سالاری آن بزرگوار را پذیرفته و دل به فرمانش سپرده اند.(۱)

وی از نوادگان امام سجاد علیه السلام است و خاندانش از سال ۶۷۳ ق در محله (( سیدان )) اسد آباد همدان جای گرفته اند . اغلب آنان از اهل علم و مقتدای مردم و قاضی دیار خود بودند و از میانشان خوشنویسان معروفی چون (( میرزكی برادر سید صفدر ) برخاسته اند.

این دودمان در میان مردم اسد آباد به طایفه شیخ الاسلامی معروف بوده و هستند . مردم اسد آباد برای سید صفدر و نیاكان وی احترام خاصی قائل بودند بخصوص اینكه سلسله كرامات و سجایای برجسته ای داشته اند.(۲)

سید صفدر و همسرش ( سكینه بیگم ) از یك ریشه و اصل بودند . نیای بزرگوار آن دو ، (( میر اصیل الدین )) فرزند (( میر زین الدین حسینی )) دو پسر به نامهای (( میر رضی الدین )) و (( میر شرف الدین )) داشت كه سكینه بیگم دختر میر شرف الدین بود . او زنی با سواد و آشنا به قرآن بود كه همچون شوی خویش از تربیت خانوادگی و نجابت ذاتی برخوردار گشته ، پیوسته در رونق كانون گرم زندگی می كوشید .

آری ، سید جمال الدین در ماه شعبان ۱۲۵۴ ق . ( آبان ۱۲۱۷ ش ) در چنین فضای پاك معنوی پا به عرصه وجود نهاد.(۳)

پرورش مروارید

نبوغ ذاتی ، هوش سرشار و فراست قوی سید جمال وی را از همان دوران كودكی در پی تجزیه و تحلیل محتوای داستانها به آفاقی دیگر سوق می داد از همان ایام كودكی به فكر چاره و علاج دردها و رنجها می پرداخت . سید جمال الدین با اینكه كودك بود بازی هایش بزرگمنشانه می نمود و در رفتار ، گفتار و كردارش آثار بزرگی و كمال هویدا بود. (( حیرت افزاتر اینكه بازی های بچه گانه اش اكثر ، تهیه سفر روم و مصر و هند و افغان و فرنگستان بوده ، زاد راحله خود را بر اسبهای چوبی می بسته ، خود و یكی دو نفر از اطفال را منتخب می كرده ... با پدر و مادر و همشیره های خود وداع می كرده است كه باید به هند و مصر و روم و افغان و ... بروم . ایشان به زبان كودكانه با او همساز می شدند و او هم نویدهایی چند از مسافرت خود به پدر و مادرش شرح می داد.))(۴)

تحصیلات

سید از پنج سالگی در نزد پدر و مادر آموزش قرآن را آغاز كرد و مقدمات عربی را طی سالهای اول تحصیل بخوبی فرا گرفت .

در همین ایام به موجب اختلافات موجود میان قبایل آن دیار و همچنین تنگ نظری بعضی و نیز در پی وسعت بخشیدن به دانسته های خود ، زادگاه خویش را ترك می گوید و در سال ۱۲۶۴ ق . به همراه پدرش (( سید صفدر )) وارد شهر قزوین می شود و چهار سال در آنجا ماندگار می گردد.(۵) و یبا پشتكار و جدیت در حوز علمیه این شهر به درس و بحث پرداخت و علوم و فنون مختلف را با اشتیاق یاد گرفت و در ادبیات عرب ، منطق ، فقه و اصول سر آمد همدرسان خود شد . با بهره جویی از سرعت انتقال و توان استنتاج خارق العاده با خواندن یك كتاب در رشته ای از علوم ، سایر كتب همان رشته را خود می خواند یا به دیگران درس می داد . او احساس خستگی در تحصیل را با تفكر در آفاق و انفس می گذراند و بیهوده اوقاتش را از دست نمی داد . روزی پدر برای سركشی به فرزند به قزوین می رود . در آن موقع شمال ایران در چنگال (( وبا )) گرفتار آمده سید صفدر می گوید : دیدم پسرم مشغول مشاهده قلب و اعضا و جوارح مردگانی است كه به مرض وبا درگذشته اند . به او گفتم : مردم همه از وبا می گریزند ، تو چگونه خود را به مردگان مشغول می داری ؟ جواب داد : می خواهم بدانم كه این مرض در اعضا و جوارح انسان چه تاءثیر دارد!(۶)

ورود به تهران

سید جمال الدین در سال ۱۲۶۶ ق . در معیت پدر وارد تهران شد . در این هنگام امیر كبیر در سمت صدارت عظمی همچنان قدرت را در دست داشت . سید جوان در آغاز ورود به این شهر ، پس از استراحتی كوتاه ، اقدام به شناسایی پایتخت و اوضاع و احوال حكومتی آن می كند و آنگاه سراغ بزرگترین مجتهد وقت ( آقا سید محمد صادق طباطبایی همدانی ) را می گیرد و در پای درسش می نشیند ، تا ضمن افزودن به معلومات خود ، محیط درس و دایره نفوذ حكم آن سرور را از نزدیك ببیند . او بی درنگ مباحثه علمی را با استاد آغاز می كند به طوری كه آقا سید محمد صادق را خیلی زود شیفته خود می گرداند و استاد نیز وقتی از فضل و كمال سید آگاه می شود برای اولین بار عمامه بر سر شاگردش می گذارد.(۷)

نبوغ علمی و فضل و كمال سید بسرعت فضای شهر تهران را فرا می گیرد و بیشتر علما ، فیض حضورش را غنیمت شمرده ، به خدمتش می رسند . آنان سپس چند روزی هم به دعوت حاج میرزا محمود طباطبایی ، در منزل وی پذیرایی می شوند و همچنان علما و طلاب به دیدارشان می شتابند.(۸)

---