جوش با روان ما چه می کند

جوش را نباید انکار کرد و نباید خیلی جدی گرفت

دوره نوجوانی، دوره‌ای است که در آن بچه‌ها به استقلال می‌رسند و نیاز دارند با اعتماد‌به‌نفس بتوانند در جمع‌ها حضور پیدا کنند و هویت خود را به عنوان یک فرد مستقل بپذیرند. آنها آرام‌آرام ممکن است رابطه با جنس مخالف یا حداقل جلب‌توجه جنس مخالف را شروع کنند و دوست دارند سری میان سرها دربیاورند...

معمولا از سن ۱۳-۱۲ سالگی تا ۱۸-۱۷ سالگی را سنین نوجوانی می‌دانیم که در آن اعتمادبه‌نفس و حس استقلال در بچه‌ها شکل می‌گیرد و در این سنین است که ظاهر برای فرد خیلی اهمیت دارد. معمولا وقتی سن بالاتر می‌رود، افراد می‌پذیرند اخلاق، اطلاعات عمومی و... از ظاهر مهم‌تر است ولی برای بچه‌های در سنین نوجوانی معمولا قد و هیکل و ظاهر اهمیت دارد.درست در همین سنین، جوش‌ها که به آنها جوش‌های غرور جوانی می‌گویند و به علت افزایش هورمون‌های جنسی ظاهر می‌شوند، دقیقا زیبایی جوان را نشانه می‌روند.

این جوش‌ها در معرض دید هستند و به همین دلیل به شدت می‌توانند روی اعتمادبه‌نفس نوجوان تاثیر بگذارند و باعث ‌شوند حتی تصور کند دوست‌داشتنی نیست. از طرفی این جوش‌ها گاهی آنقدر شدید هستند که نیاز به درمان طولانی‌مدت دارند و به همین دلیل آزاردهنده‌اند. پس پدر و مادرها نمی‌توانند به فرزندشان بگویند اینکه جوش‌زده‌ای اصلا اهمیت ندارد، چون این موضوع برای او مهم است. وقتی والدین مدام حرف از مهم نبودن این مشکل می‌زنند، انگار این پیام را به فرزند خود می‌دهند که ما به تو اهمیت نمی‌دهیم. بهترین برخورد این است که تا جای ممکن پدر و مادر این جوش‌ها را نادیده بگیرند نه اینکه بگویند مهم نیست، بلکه در مورد آن صحبت نکنند ولی اگر فرزند خودش در مورد جوش‌ها صحبت کرد، باید در مورد اینکه این جوش‌ها به علت قرارداشتن او در سنین بلوغ و تغییر هورمون‌ها به وجود آمده‌اند، برایش توضیح دهند. گاهی حتی گفتن اینکه من خودم در نوجوانی این جوش‌ها را داشتم و حالا از بین رفته، آنها را آرام می‌کند.

اگر جوش در حدی باشد که نیاز به درمان پیدا کند، معمولا پزشک توضیحات لازم را به نوجوان می‌دهد ولی اگر او هم خیلی بی‌تفاوت برخورد کند، احساس ناخوشایند در نوجوان ایجاد می‌کند. پس هم بی‌اهمیت دانستن این جوش‌ها به وسیله پدر ومادر یا پزشک و هم توجه بیش از حد و حساسیت زیاد نشان دادن در مورد آنها اشتباه است. متاسفانه گاهی پدر و مادرها از آن طرف بام می‌افتند و موضوع را خیلی بزرگ می‌کنند و مدام نوجوان را از مطب این دکتر به آن دکتر می‌برند. مخصوصا در مورد دخترها حساسیت بیش از حد نشان می‌دهند و مثلا مدام می‌گویند: «اگر جای جوش‌ بماند چه؟» و این نوجوان را بیشتر آزار می‌دهد و مضطرب می‌کند در حالی که معمولا این جوش‌ها درمان‌پذیر هستند و اگر دستکاری نشوند، جایشان نمی‌ماند.

اهمیتی که متاسفانه در جامعه امروز ما به زیبایی داده می‌شود و رواج جراحی‌های زیبایی هم باعث شده عملا این حساسیت‌ها در نوجوان‌ها بیشتر شود و حالا اگر در این اوضاع به او بگوییم جوش‌هایت اهمیت ندارد، با خود فکر می‌کند چطور مدام شما می‌گویید فلانی چه پوست صافی دارد، فلانی مدام لیزر می‌کند یا خودتان یک خال کوچک داشته باشید، حتما درصدد برداشتن آن هستید ولی نوبت به من که می‌رسد، مشکلم اهمیت ندارد؟ اتفاقا این موضوع اهمیت دارد ولی پدر و مادر باید اهمیت آن را برای فرزند مشخص کنند و بگویند اهمیت آن در حد همین جوشی است که زده‌ای. آنها باید کمک کنند و درصدد آن باشند که مشکل حل ‌شود چون نوجوان می‌خواهد زیبا باشد و نمی‌توان منکر آن شد که جوش‌ها روی زیبایی تاثیر منفی دارند. لازم است بدانیم بی‌تفاوتی با بی‌‌اهمیتی خیلی تفاوت دارد؛ خیلی نباید موضوع را بزرگ کرد ولی باید ناراحتی نوجوان را بفهمیم و درک کنیم. اگر خیلی به او بگویید جوش زدنت اهمیت ندارد، فکر می‌کند هیچ‌کس او را درک نمی‌کند و علاوه بر اینکه اعتمادبه‌نفسش به دلیل اینکه فکر می‌کند ظاهر خوبی ندارد پایین می‌آید، نسبت به شما هم احساس بدی پیدا می‌کند و فکر می‌کند او را نادیده می‌گیرید. اگر هم خیلی به آن توجه کنید، باز هم اعتمادبه‌نفس او پایین می‌آید. اصولا فرزند پدر و مادرهایی که خیلی حساسیت و وسواس دارند، بیشتر به این مشکل حساسیت نشان می‌دهند. خود نوجوان به اندازه مشکلی که دارد ناراحت است و نباید او را بیش از آن آزرد. نباید فکر کرد چون جوش برای ما اهمیت ندارد، نباید برای او اهمیت داشته باشد.

دکتر حامد محمدی کنگرانی

روان پزشک

عضو کمیته رسانه و آموزش انجمن روانپزشکان ایران