کمپین, خود دلیل زندگی است

رسیدن به اتفاق نظر در این که کدام یک از قوانین را در کمپین بگنجانیم به آسانی ممکن نبود, شاید این از موهبت خان گسترده قوانین موجود ما برای زنان است که هر گوشه اش را دست بگذاری چون غده ای سر باز می کند و بیرون می ریزد

از ۵ شهریور ۱۳۸۵ که کمپین یک میلیون امضا برای تغییر قوانین تبعیض ‎ آمیز در خیابان و در برابر درهای بسته موسسه آموزشی رعد جوانه زد، حرکتی آغاز شده است که چون موجی بی وقفه پیش می رود و در هر اوج و فرودی نه تنها بر توان و قدرت جنبش زنان می افزاید، بلکه ریشه های امید و آرزوهای صدساله مان را با شاخ و برگ های پرطراوت و تازه ای که سر بر می آورند عمیق و قوی تر می کند. در میان شناخته شده های جنبش زنان که عمری را صرف دغدغه های حقوقی زنان کرده اند، دیدن افراد جدید، نیروهای تازه، جوانان پرانرژی، اسامی ناآشنا و فعالان کثیر و روز افزون، آن هم در کمتر از سه ماه باور پذیر نیست. کمپین فال نیکی است که از رهاشدن پتانسیل های نهفته و نوشدن مستمر جنبش زنان و قدرت آن برای تغییر خبر می دهد.

گرچه در ۲۲ خرداد ۱۳۸۵ تجمع مسالمت آمیز مان در اعتراض به قوانین تبعیض ‎ آمیز در میدان هفت تیر به خشونت، دستگیری و بازجویی و احتمالا دادگاه های آتی کشیده شد، تا مانع از شنیدن صدای مان و جلب حمایت و حساسیت عمومی نسبت به خواسته های حق طلبانه و برابرخواهانه ‎ مان شود، اما از پا ننشستیم. ما به تجربه آموخته ‎ ایم که برای برخورداری از حداقل فضای ممکن، جز فضاسازی چاره دیگری نداریم چرا که مناسبات مردسالارانه ‎ در جامعه ما همواره در روندی به کار می آید که دایره گسترده بی فضایی مان را وسیع و وسیع تر کند. بنابراین کوشیدیم تا طرحی دیگر دراندازیم و همچنان با روشی مسالمت آمیز و خیابانی، این بار همه فضا را دراختیار گیریم. از تجربه های خواهرانمان در مراکش برای بسیج عمومی در دفاع از حقوق زنان ایده گرفتیم. با توجه به شرایط و موقعیت حقوقی و تجربیات تبعیض آمیزمان، به پشتوانه تجربیات گوناگون مان در حوزه زنان و با توجه به گوناگونی خواسته های حقوقی زنان، با همفکری، بحث و گفتگو در نشست های جمعی، مشورت ‎ های بسیار با حقوقدانان و دیگر فعالان حوزه زنان در تهران و شهرستان ها، طرح کمپین یک میلیون امضا برای تغییر قوانین تبعیض آمیز را تهیه کردیم. (۱)

رسیدن به اتفاق نظر در این که کدام یک از قوانین را در کمپین بگنجانیم به آسانی ممکن نبود، شاید این از موهبت خان گسترده قوانین موجود ما برای زنان است که هر گوشه اش را دست بگذاری چون غده ای سر باز می ‎ کند و بیرون می ریزد. یکی حق طلاق را راهگشا می داند ، آن دیگری ممنوعیت تعدد زوجات، یکی از سرپرستی فرزند می ‎ گوید و دیگر از سهم الارث و.... بنابراین، هریک از ما متناسب با تجربیاتمان در موقعیت ‎ های متنوع خانوادگی، اجتماعی، اقتصادی، قومی، جغرافیایی... اولویت ‎ بندی حقوقی خود را داشتیم که ممکن بود در نظر دیگری چندان در اولویت هم نباشد. چنین شد که تاکید را بر تغییر کلیه قوانین تبعیض آمیز قرار دادیم تا در نهایت "عقل جمعی" امضاءکنندگان "اولویت قانونی" را برای شروع درخواست تغییر قوانین به مجلس و دیگر مجامع برای ‎ مان مشخص کند و در مراحل بعدی به یاری حقوقدانان، لوایح مربوط به هریک از قوانین تبعیض آمیز را بر مبنای "اولویت ‎ های قانونی" ‎ ای که یک میلیون امضا کننده در برگه های امضا مشخص کرده ‎ اند در نوبت کار قرار دهیم.

در این کمپین با هدف اطلاع ‎ رسانی و افزایش آگاهی برای تغییر سرنوشت حقوقی و اجتماعی خودمان و دیگر زنان جامعه مان، از روش جمع آوری امضا مدد گرفتیم تا از طریق گفتگوهای "چهره به چهره" (۲) با زنان و ارائه "دفترچه های تاثیر قوانین بر زندگی زنان" (۳) به آنان، با هر امضایی که از زنی یا حتی مردی می گیریم بحث و "خواسته تغییر" قوانین زنان را درشبکه های افقی و رو به گسترش، شهر به شهر، محله به محله، کوچه به کوچه، خانه به خانه و چهره به چهره درونی کرده و ویروس کنشگری را در رگ های توانمندمان مسری سازیم. در دفترچه های تاثیر قوانین بر زندگی زنان، تبعیضاتی را که به واسطه قانون در قوانین ازدواج، طلاق ، حق ولایت بر فرزندان، چند همسری، سن مسئولیت کیفری، تابعیت، دیه ( نه قانون قصاص، که با قانون دیه متفاوت بوده و از جنس دیگری است )، ارث ، شهادت ، قتل های ناموسی و قوانین کیفری دیگر بر زنان اعمال می شود را به زبان ساده شرح دادیم. علاوه براین کوشیدیم تجربه هایمان را نیز در این عرصه مکتوب کرده و انتشار دهیم تا "آگاهی جنسیتی درجریان" را از گردش نیاندازیم و در هر گردشی حین عمل به ایده ها و یافته های نو و همچنین به اعضای جدیدتری برای "کارزاری به دور از خشونت" دست یابیم و در حوزه نظر به تحلیل و نقد عملکرد خود بپردازیم و از تجربه، اندیشه و نقد نخبگان و دلسوزان جنبش نیز مدد گیریم. بدین ترتیب کوشیدیم با همه توان خود، پازل تقاضای جمعی مان برای تغییر قوانین زن ستیز را با یک میلیون امضا شکل بخشیم.

و اکنون پس از گذشت سه ماه از آغاز کمپین یک میلیون امضا برای تغییر قوانین تبعیض آمیز، چه توشه ای از این تجربه داریم؟

● صبوری در رسیدن به یک میلیون امضا

«چند تا امضا جمع کرده ‎ اید» ؟ این پرسشی است که از آغازشروع به کار کمپیین که حدود سه ماه از آن می گذرد بیش از همه با آن رو به رو می شویم. در کشوری که بر اساس سرشماری اخیر آمار جمعیتش از ۷۰ میلیون گذشته است شاید جمع آوری یک میلیون امضا، کاری آسان به نظر آید، اما در واقع چنین نیست و دشواری کار بیش از تصور ماست. طی سه ماه گذشته تعداد دواطلبان جمع آوری امضا افزایش یافته است و در حال حاضر حدود ۳۰۰ داوطلب جمع ‎ آوری امضاء مشغول فعالیت هستند که این ‎ کار بخشی از زندگی ‎ شان شده است اما این کافی نیست. دغدغه ‎ ما افزایش این میزان حداقل به ۲۰ برابر است که بخشی هم سیال خواهند بود. یعنی در هر مقطع سه ماهه باید حداقل با ۳۰۰ داوطلب جدید ارتباط بگیریم، آموزش دهیم، در آن ‎ ها با توجه به سختی کار هویت ‎‎ یابی جمعی ‎ ایجاد کنیم تا آمادگی فعالیت در این راه را بیابند و وقتی این پروسه طی شد به جمع ‎ آوری امضاء روی بیاورند تا بعد از آن امضاءهایی را که به سختی جمع کرده ‎ اند به بخش مستند ‎ سازی بسپارند و... ما با یک گروه مشخص داوطلبان، نمی توانیم به حد نصاب یک میلیونی برسیم و باید به ‎ دنبال گسترش داوطلبان باشیم. از این ‎ رو این پروسه طولانی ‎ تر از آن است که به ‎ راستی بدانیم در دست هر یک از داوطلبان جمع ‎ آوری امضاء چه تعداد فرم ‎ های پر شده وجود دارد و این کار در درازمدت امکان ‎ پذیر است. در این سه ماهه ما سعی کرده ‎ ایم بدون هیچ نوع تجربه ‎ ای این ساختار پیچیده و سیال را بدون هیچ ‎ امکاناتی شکل دهیم، هرچند هنوز مشکلاتی در این میان وجود دارد.

اساس کار ما در کمپین، بر شناخت، ارتباط و آگاهی بخشی در بین خودمان و دیگران و در عین حال ایجاد اعتماد متقابل و زمینه سازی برای سازماندهی جمعی "خواسته ‎ ی تغییر" است. جمع آوری امضا از اهداف ماست اما در حال حاضر انرژی بیشتر اعضا ضمن جمع آوری امضا، صرف ایجاد ارتباط و یافتن فضاهای تجمع زنان می شود. آگاهی ‎ رسانی پروسه ‎ ای دشوار است و اعضا به خوبی واقفند که تلاش دراین پروسه به مراتب دشوار تر از گرفتن امضاست و به همین دلیل صبورتر از پرسش کنندگان مان هستند. در حال حاضر کمپین جدا از حامیانش، بیش از ۸۰ عضو فعال در تهران و شهرستان ها دارد که در فعالیتی "چند وجهی" و گسترده در فقدان رسانه ‎ ای تبلیغی و قدرتمند، به شناسایی ، ارتباط و جمع آوری امضا می پردازند، و حین جمع آوری امضا، پتانسیل های جدیدی برای این حرکت کشف و جذب می کنند.

بنابراین تجربه این حرکت چند وجهی، پروسه زمانی جمع آوری امضا را طولانی ‎ تر می ‎ کند و طبیعتا وضعیت ما را با مراکش که دولتی قدرتمند را حامی خود داشت متفاوت می ‎ سازد و شاید زیبایی این حرکت نیز در همین باشد.

در حال حاضر، جدا از امضاهای اینترنتی(۴) اعضای کمپین پس از جمع آوری امضا، یا دریافت امضاها از داوطلبان جمع آوری امضا در تهران یا شهرستان ها و یا حتی خارج از ایران، آنها را به گروه مستندسازی تحویل می ‎ دهند. گروه مستندسازی ضمن نگهداری آنها اطلاعات مربوط به امضاها (به جز اسم افراد) را برای انجام تحلیل آماری وارد یک دیتابیس می ‎ کند. همچنین از تمامی برگه های امضا، اسکن کامپیوتری تهیه کرده و در آرشیو مستندسازی نگهداری می کند. به گفته این گروه هنوز بسیاری از داوطلبان برگه های امضایشان را تحویل این گروه نداده اند و و بسیاری نیز برگه های خود را تا به رقم قابل توجهی از نظر خودشان نرسد به این گروه تحویل نمی ‎ دهند. (باور نمی ‎ کنید اما برخی با خودشان قرار گذشته اند تا مثلا ۲۰۰ امضاء جمع نکنند، امضاءهایشان را تحویل ندهند!) به همین دلیل نمی توان در این مدت کوتاه رقم درستی از امضاهای جمع آوری شده ارائه داد.

اما به طور کلی تجربه داوطلبان نشان داده که روند استقبال از کمپین و جمع آوری امضا به ویژه در شهرستان هایی که یا کارگاه برگزار شده یا شبکه های ارتباطی قوی دارند یا گروه های زنان درآنجا فعال عمل می کنند، مانند تبریز و گرگان قابل ملاحظه بوده است، به طور مثال از تبریز تاکنون حدود ۱۲۰۰ امضا و در گرگان حدود ۷۰۰ امضا فرستاده شده است. اما هنوز در شیراز و زنجان و اصفهان و یزد و همدان و کردستان دوستان درحال ساختن ساختارهایی متناسب با شهرشان هستند. یکی دیگر از نشانه های استقبال از کمپین دریافت امضاهای پستی به همراه نامه های دلگرم کننده از ایرانیان سراسر دنیاست که صدایمان را رساتر و دلمان را گرم تر می کند.

پروین اردلان

منبع: سایت تغییر برای برابری

پانوشت

۱. کلیات طرح ”یک میلیون امضاء برای تغییر قوانین تبعیض ‎ آمیز“

http://www.we-change.org/spip.php?article۱۲

۲. جزوه آموزش چهره به چهره و گروهی

http://www.we-change.org/spip.php?article۸۳

۳. جزوه حقوقی: تاثیر قوانین بر زندگی زنان

http://www.we-change.org/spip.php?article۴۸

۴. بیانیه ”یک میلیون امضاء“ برای تغییر قوانین تبعیض ‎ آمیز

http://www.we-change.org/spip.php?article۱۱

International Support for Women’s Campaign

http://www.we-change.org/spip.php?article۱۹

۵، ۷ و۱۱. گزارش سه ماهه گروه داوطلبان (۵شهریور یا ۵ آذر ۸۵)

۶و۸. گزارش سه ماهه گروه سایت (۵شهریور یا ۵ آذر ۸۵)

۹. گزارش سه ماهه گروه آموزش (۵شهریور یا ۵ آذر ۸۵)

۱۰. گزارش کارگاه آموزشی گرگان،«گرگان برای کمپین، کمپین برای گرگان»، ایمان مظفری

http://www.we-change.org/spip.php?article۱۳۴

۱۲. کمپین یک میلیون امضا برای تغییر قوانین تبعیض آمیز آغاز به کار کرد، محبوبه حسین زاده

http://www.we-change.org/spip.php?article۲۴

۱۳. آغاز به کار کمپین یک میلیون امضاء درزنجان الناز ناطقی

http://www.we-change.org/spip.php?article۱۴۳

شش کمیته، یک دفتر و جذب ده ها نیروی تازه نفس، گام اول زنجانی ها، صفیه قره باغی

http://www.we-change.org/spip.php?article۱۴۴

۱۴. شهلا لاهیجی از اولین حامیان کمپین ”یک میلیون امضاء“ / سارا لقمانی / زنستان

http://herlandmag.net/issue۱۵/۰۶,۱۱,۱۳,۰۷,۳۲,۱۶ /

۱۵. کمپین یک میلیون امضا راهی برای سازماندهی نیروهای اجتماعی، مریم حسین خواه

http://www.we-change.org/spip.php?article۱۵۵

۱۶. گزارش سه ماه گروه روابط عمومی (۵شهریور یا ۵ آذر ۸۵)

۱۷. دیدار اعضای کمپین یک میلیون امضاء با زنان فعال مراکش، ترکیه و بلژیک/ الناز ناطقی http://www.we-change.org/spip.php?article۱۶۱

۱۸و۱۹. برگرفته از نوشته های مندرج در بخش کوچه به کوچه سایت "تغییر برای برابری"

http://www.we-change.org/spip.php?article۱۵۳

http://www.we-change.org/spip.php?article۸۱

http://www.we-change.org/spip.php?article۱۴۸

http://www.we-change.org/spip.php?article۷۷

http://www.we-change.org/spip.php?article۱۳۶

http://www.we-change.org/spip.php?article۱۵۰

http://www.we-change.org/spip.php?article۱۲۹

http://www.we-change.org/spip.php?article۱۰۲

http://www.we-change.org/spip.php?article۱۳۵

۲۰. گزارش سه ماهه گروه مالی (۵شهریور یا ۵ آذر ۸۵)

---