پنجشنبه, ۱۳ اردیبهشت, ۱۴۰۳ / 2 May, 2024
مجله ویستا

بیماری آلزایمر


بیماری آلزایمر

اطلاعات اولیه توضیح كلی بیماری آلزایمر عبارت است از یك بیماری مغزی كه مشخصه آن رو به زوال گذاشتن تدریجی توانایی های ذهنی است

اطلاعات‌ اولیه‌ توضیح‌ كلی‌ بیماری‌ آلزایمر عبارت‌ است‌ از یك‌ بیماری‌ مغزی‌ كه‌ مشخصه‌ آن‌ رو به‌ زوال‌ گذاشتن‌ تدریجی‌ توانایی‌های‌ ذهنی‌ است‌. نوع‌ سریعاً پیش‌رونده‌ آن‌ در سنین‌ ۴۵-۳۶ سالگی‌ بروز پیدا می‌كند. نوع‌ تدریجاً پیش‌رونده‌ آن‌ كه‌ در آن‌ علایم‌ به‌ كندی‌ حدوداً در سنین‌ ۷۰-۶۵ سالگی‌ شروع‌ می‌شود.

● علایم‌ شایع‌ مراحل‌ اولیه‌:

فراموشی‌ وقایع‌ اخیراً اتفاق‌ افتاده‌ دشواری‌ فزاینده‌ در انجام‌ كارهای‌ نیازمند قوه‌ عقلانی‌ مثل‌ وظایف‌ شغلی‌، رسیدگی‌ به‌ امور مالی‌، یا مدیریت‌ خانه‌ تغییرات‌ شخصیتی‌، از جمله‌ ناتوانی‌ در كنترل‌ هیجانات‌ و اختلال‌ در قضاوت‌

● مراحل‌ بعدی‌:

مشكل‌ در انجام‌ كارهای‌ ساده‌ مثل‌ انتخاب‌ لباس‌، یا انجام‌ محاسبات‌ ساده‌ ریاضی‌ ناتوانی‌ در شناسایی‌ افراد آشنا بی‌علاقگی‌ به‌ بهداشت‌ شخصی‌ یا ظاهر فرد مشكل‌ در غذا خوردن‌ گرفتن‌ حالت‌ تهاجمی‌ و انكار اینكه‌ اصلاً مشكل‌ وجود دارد. از دست‌ دادن‌ خودداری‌ جنسی‌ گم‌ شدن‌ در خیابان‌ اضطراب‌ و بی‌خوابی‌

● مراحل‌ پیشگیری‌:

از دست‌ دادن‌ كامل‌ حافظه‌، كلام‌، و عملكرد عضلانی‌ (از جمله‌ كنترل‌ ادرار و مدفوع‌). در این‌ حالت‌ فرد نیاز به‌ مراقبت‌ و نظارت‌ كامل‌ دارد. حالت‌ تهاجمی‌ شدید علل‌ آسیب‌ برگشت‌ناپذیر یا از دست‌ رفتن‌ سلول‌های‌ مغز به‌ علل‌ ناشناخته‌ عوامل‌ افزایش‌ دهنده‌ خطر سابقه‌ خانوادگی‌ بیمار آلزایمر پیرشدن‌ پیشگیری‌ هیچ‌گونه‌ روش‌ خاصی‌ برای‌ پیشگیری‌ وجود ندارد.

عواقب‌ مورد انتظار این‌ بیماری‌ در حال‌ حاضر غیرقابل‌ درمان‌ است‌ و درمان‌ فقط‌ برای‌ بهبود علایم‌ انجام‌ می‌شود. تحقیقات‌ وسیعی‌ در زمینه‌ علل‌ و درمان‌ آن‌ در حال‌ انجام‌ است‌، بنابراین‌ امید به‌ پیدا كردن‌ درمان‌ قطعی‌ آن‌ وجود دارد. عوارض‌ احتمالی‌ كاهش‌ مقاومت‌ به‌ عفونت‌ها، به‌ خصوص‌ ذات‌الریه‌ و مننژیت‌. حملات‌ صرعی‌ و كما (نادر است‌). درمان‌ اصول‌ كلی‌ اگر یكی‌ از اعضای‌ خانواده‌ دچار این‌ بیماری‌ است‌، حالت‌ خصومت‌ آنها را به‌ خود نگیرید. محیط‌ خانه‌ را طوری‌ تغییر دهید كه‌ فرد بیمار دچار آسیب‌ بدنی‌ نشود.

اگر مراقبت‌ از یكی‌ از اعضای‌ خانواده‌ كه‌ دچار این‌ بیماری‌ است‌ را به‌ عهده‌ دارید، از دیگران‌ درخواست‌ كمك‌ كنید تا بتوانید به‌ خود استراحت‌ دهید. از اینكه‌ نیاز به‌ استراحت‌ و فراغت‌ دارید احساس‌ گناه‌ نكنید حتی‌ اگر بیمار از این‌ مسأله‌ احساس‌ رضایت‌ نداشته‌ باشد. اگر گروه‌ حمایتی‌ برای‌ خانواده‌ بیماران‌ آلزایمر وجود دارد به‌ آن‌ بپیوندید و اگر وجود ندارد به‌ ایجاد آن‌ اهتمام‌ ورزید. افراد مراقبت‌كننده‌ از بیمار می‌توانند برخی‌ از مشكلات‌ بیمار را با اجرای‌ بعضی‌ كارها كاهش‌ دهند:

۱) تكرار:

برای‌ بیمارانی‌ كه‌ مشكلی‌ در حافظه‌ دارند شاید یادآوری‌ مكرر كمك‌كننده‌ باشد.

۲) اطمینان‌دهی‌:

یك‌ گفتگوی‌ صمیمانه‌ مختصر و در عین‌ حال‌ قوی‌ می‌تواند بیمار مضطرب‌ یا آشفته‌ را آرام‌ كند.

۳) منحرف‌ كردن‌ ذهن‌ بیمار:

ذهن‌ بیمار آشفته‌ و وامانده‌ را منحرف‌ كنید. قدم‌ زدن‌ با بیمار می‌تواند در این‌ زمینه‌ كمك‌كننده‌ باشد. داروها خیلی‌ از داروهایی‌ كه‌ برای‌ مشكلات‌ دیگر مورد استفاده‌ قرار می‌گیرند می‌توانند باعث‌ گیجی‌ یا خواب‌آلودگی‌ شوند. این‌ داروها را باید حتی‌الامكان‌ قطع‌ كرد. هم‌اكنون‌ داروهای‌ زیاد دیگری‌ تحت‌ بررسی‌ هستند. بعضی‌ از آنها برای‌ كنترل‌ علایم‌ آشفتگی‌ مفید هستند. داروهای‌ جدیدی‌ كه‌ با نسخه‌ پزشك‌ تجویز می‌شوند ممكن‌ است‌ پیشرفت‌ بیماری‌ را در بعضی‌ از بیماران‌ به‌ تأخیر اندازد. فعالیت‌ تا حدی‌ كه‌ امكان‌ دارد بیمار آلزایمری‌ باید فعالیت‌ خود را حفظ‌ كند.

با پیشرفت‌ بیماری‌، نهایتاً تمامی‌ فعالیت‌ها نیاز به‌ نظارت‌ خواهند داشت‌. رژیم‌ غذایی‌ رژیم‌ غذایی‌ عادی‌. نهایتاً بیمار برای‌ غذا خوردن‌ به‌ كمك‌ نیاز خواهد داشت‌.

در این‌ شرایط‌ به‌ پزشك‌ خود مراجعه‌ نمایید اگر شما یا یكی‌ از اعضای‌ خانواده‌ تان علایم‌ بیماری‌ آلزایمر را دارید. اگر علایم‌ عفونت‌ ظاهر شده‌اند، مثل‌ تب‌، لرز، درد عضلانی‌، یا سردرد. اگر شما مراقبت‌ از یك‌ فرد آلزایمری‌ را به‌ عهده‌ دارید، و از این‌ مسأله‌ بیمناك‌ هستید كه‌ به‌ تدریج‌ كنترل‌ عاطفی‌ خود را از دست‌ خواهید داد نژاد، قومیّت تحقیقات در این زمینه چندان رضایت بخش نیست .

برخی از محققان بر این عقیده اند که برخی نژادها زمینه مساعدی برای ابتلا به آلزایمر ایجاد می کنند، اما مشخص نیست که این ناشی از ژنتیک است یا تفاوتهای فرهنگی در شرایط زندگی . در تحقیقی در سال ۱۹۹۸ مشخص شد که آلزایمر در بین سیاهپوستان و اسپانیایی تبارهای امریکا شایع تر است [ ۲۸ ] . در تحقیق دیگری دیدند که سرخ پوستان یک قبیله کمتر به آلزایمر دچار می شوند [ ۲۹ ] . در مطالعه دیگری دیده اند ژاپنیهای مهاجر به جزایر هاوایی بیش از ژاپنیهایی که در ژاپن مانده بودند دچار آلزایمر شده اند [ ۳۰ ] . این مطالعات چندان روشنگر نیستند و تحقیقات وسیع تر و طولانی مدت تری در این زمینه لازم است .

افسردگی بسیاری از بیماران مبتلا به آلزایمر دچار افسردگی هستند. اما این افسردگی باعث آلزایمر شده یا آلزایمر باعث افسردگی می شود؟ متخصصین می دانند که در هر دو بیماری "میانجی های عصبی مغزی " کاهش می یابند [ ۲۷ ] . اما طبیعی است که مبتلایان به آلزایمر به دلیل افت توانایی های ذهنی و جسمی خود دچار احساس تنهایی ، و افسردگی شوند. در هر حال تجویز داروی ضدافسردگی فلوکستین و هم خانواده های آن (مانند فلووکسامین ) زیر نظر روانپزشک می تواند باعث کاهش علایم افسردگی و بهبود نشانه های آلزایمر شود. از سوی دیگر بیمارانی که در سن بالا دچار افسردگی می شوند ممکن است به دلیل بی رغبتی و عدم توجه به محیط اطراف ، دچار کمبود حافظه شوند و علایمی کاملاً مشابه با آلزایمر پیدا می کنند.

بنابراین توجه به علایم افسردگی مانند بی علاقگی ، بیخوابی ، بی اشتهایی برای تمایز آن از آلزایمر، مهم است . علایم بیماری آلزایمر و طیف آن در مبتلایان در قسمت قبل درباره تغییرات غیرطبیعی در مغز بیماران صحبت کردیم ، اکنون سوآل این است که آیا علایم بیماری آلزایمر در بیماران گوناگون ، مشابه است و آیا می توانیم با مشاهده رفتار و اعمال بیمار، بیماری آلزایمر را تشخیص دهیم ؟ پاسخ قدری پیچیده و مشکل است .

زیرا علایم بیماری نه تنها از فردی به فرد دیگر متفاوت است بلکه حتی در یک فرد هم بستگی به مرحله بیماری و شدت فرآیندهای بیماری زا دارد. دکتر برانت می گوید که علیرغم تشابهات سالهای آخر عمر بیمارن ، علایم و نشانه های بیمار در هر فرد منحصر به فرد بوده و الگوی یکسانی برای تشخیص آنها وجود ندارد. علت تفاوت در آثار بیماری ، وجود تفاوت و پیچیدگیهای مغز و روح افراد و شدت و ضعف بیماری می باشد.

دکتر برانت می گوید روند آسیب در بیماری آلزایمر از قسمت هیپوکامپ مغز شروع می شود. هیپوکامپ قسمتی از مغز است که مسؤول نگهداری اطلاعات مربوط به حافظه کوتاه مدت می باشد و نقش مهمی در یادگیری دارد. معمولاً بیماری آلزایمر از این قسمت آغاز شده و با درگیر کردن سایر قسمتهای مغز در صحبت کردن ، خواندن ، محاسبه ، تصمیم گیری ، و هماهنگی حرکات بدن نیز اختلال ایجاد می کند.

سیر بیماری همیشه به یک منوال نیست و از فردی به فرد دیگر متفاوت است . گاهی عوارض بیماری بسیار ضعیف و گاه بسیار شدید است . گاهی سیر بسیار سریع داشته و ظرف ۳ سال منجر به مرگ می شود، در موارد دیگر ممکن است فرد مبتلا، تا ۲۰ سال یا بیشتر به زندگی خود ادامه دهد. قابل ذکر است که معمولاً بیماری آلزایمر علت مستقیم مرگ نیست بلکه زمینه مرگ بیمار را در اثر علل دیگر، آماده می کند.

مطالعات نشان داده اند که به طور کلی ، متوسط زندگی مبتلایان از ۵/۸ تا ۸/۱۰ سال بعد از شروع بیماری می باشد و این رقم ، رابطه مستقیم با سن بیمار در زمان ابتلا دارد [ ۷ ] . دکتر سیندر می نویسد چون خصوصیات این بیماری در هر فرد، متفاوت است ، پس سیر آن متغیر و نامشخص است ، به علاوه نمی توان یک نقطه زمانی معینی برای شروع بیماری در نظر گرفت و تغییر و تحولات مغزی بیماران طی سالها صورت می گیرد تا آنکه آثار بیماری ظاهر شود. بنابراین نمی توان نقطه شروع بخصوص برای آغاز روند بیماری در نظر گرفت [ ۸ ] .

● علایم بالینی بیماری چیست ؟

علیرغم تفاوت های فردی در بین مبتلایان ، عموماً علایمی را برای تشخیص می توان در نظر گرفت . این علایم اگر مکرّر دیده شوند، می توانند شک ما را به وجود بیماری برانگیزاند، اما اگر فردی فقط یک بار به طور اتفاقی کفش خود را در یخچال گذاشت (!) دلیل بر وجود آلزایمر نیست . اگر فردی مرتب اشیاء را در جای معمول خود نگذارد تازه جای شک به وجود می آید و باید از نظر آلزایمر بررسی شود. فراموشی اولین اثر این بیماری فراموشی است . البته همیشه فراموشی در سن بالا دلیل بر آلزایمر نیست .

فراموشی از همان مراحل اولیه آلزایمر قابل توجه بوده و با پیشرفت بیماری شدیدتر می شود. بیمار مبتلا به آلزایمر ممکن است اشیا را جابجا بگذارد، وعده ملاقات را فراموش کند، داروهای خود را مصرف نکند، و یک سوآل را مرتباً تکرار نماید، حتی اگر لحظاتی قبل سوآل را مطرح نموده باشد. با پیشرفت بیماری ، نارسایی های حافظه شدیدتر شده به حدی که بیمار به طور مکرّر نام اطرافیان ، فرزندان ، و مراقبان خود را فراموش می کند؛ اشیای منزل را به یاد نمی آورد و مرتب درباره آنها سوآل می کند؛ امور ساده شخصی مانند مسواک زدن ، بستن بند کفش و پوشیدن لباس را فراموش می کند. شدّت و حدّت این فراموشی ها زنگ خطری برای مراقبان بیمار می باشد. مشکلات تکلم و بیان بتدریج که حافظه کوتاه مدت ضعیف تر و کم کم محو می شود، بیمار توانایی به یاد آوردن لغات مناسب برای جمله بندی را از دست می دهد.

توانایی نگهداری زنجیره افکار و ترتیب جملات نیز در بیمار مختل می شود، به طوری که گاه بیمار در جمله سازی درمانده می شود. وقتی که بیمار متوجه اشتباه خود در جمله بندی می شود سعی می کند کمتر صحبت کند و معمولاً می گوید: "فراموش کردم چه می خواستم بگویم ". خواننده محترم باید به خاطر بسپارد که با افزایش سن ، اکثر افراد سالم ، گاه جمله یا مطلبی را فراموش می کنند ولی بعداً آن را به یاد می آورند. امّا بیماران آلزایمری جمله یا مطلب فراموش شده را دیگر به یاد نمی آورند و این باعث عصبانیت و افسردگی بیمار می شود. لازم به ذکر است که هر نوع فراموشی زاییده آلزایمر نبوده و حتی افراد کاملاً سالم ، در شرایط خاص روحی و روانی یا هنگام خستگی دچار فراموشی می شوند. مشکل خواندن و نوشتن به موازات کاهش توانایی تکلم و بیان ، توانایی خواندن نیز کاهش می یابد. دلیل آن روشن است ، چون قدرت تمرکز فکر کاهش یافته ، بیمار قادر به نگهداری اطلاعات به مدت لازم نیست و چون نمی تواند جمع بندی کند، توانایی استفاده از اطلاعات را از دست می دهد. می دانیم که "خواندن " و "نوشتن " نیاز به تمرکز دارند و هر دو برای بیماری که ارتباط منطقی بین زنجیره تداعی های افکار خود را از دست داده بسیار دشوار می شود.

وقتی بیمار احساس می کند خواندن برایش سخت شده و نمی تواند معنی جملات را دریابد، از خواندن و نوشتن فاصله می گیرد و این خود باعث تشدید بیماری می شود. اشکال در محاسبه جمع و تفریق و کارکردن با اعداد، احتیاج به حافظه دارند. بیماران مبتلا به آلزایمر به دلیل نقص حافظه و فراموشی ، توانایی تفکر انتزاعی را از دست می دهند و در نتیجه دچار مشکل در محاسبات عددی می شوند و نگهداری حساب بانکی ، زمان ملاقات ها، تقویم و ساعت برایشان مسأله ساز می شود. ضعف تصمیم گیری از آنجا که برای تصمیم گیری و قضاوت درباره مسائل و درک رابطه تصمیم با نتیجه آن باید از حافظه کمک گرفت ، بیماران آلزایمری در این مسائل نیز دچار مشکل می شوند.


شما در حال مطالعه صفحه 1 از یک مقاله 4 صفحه ای هستید. لطفا صفحات دیگر این مقاله را نیز مطالعه فرمایید.