گریه به زور دارو

درمان های دارویی به منظور برطرف کردن خشکی چشم

● درمان‌های دارویی

۱) اشک مصنوعی:

اشک مصنوعی به عنوان درمان اولیه در مبتلایان به خشکی چشم مطرح بوده است. اشک مصنوعی طیف وسیعی از ترکیبات دارویی را شامل می‌شود که داروهای افزایش دهنده ویسکوزیته از این جمله‌اند. پرمصرف‌ترین این داروها شامل ترکیبات سلولز (کربوکسی متیل‌سلولز و هیدروکسی‌پروپیل متیل‌سلولز)، پلی‌ونیل الکل و پلی‌اتیلن یا پروپیلن‌گلیکول می‌باشند. برخی از این ترکیبات دارویی از روغن کرچک استخراج شده‌اند و برخی از روغن‌های معدنی، بنابراین شامل امولسیون روغن و آب هستند که لایه روغنی اشک را ایجاد می‌کند.

از دیگر ترکیبات این گروه، «هیدروکسی پروپیل‌گوار» است. چنین تصور می‌شود که این ترکیب با ایجاد یک لایه ژل چسبنده روی اشک، لایه موسینی آن را تقویت می‌کند.

برخی ترکیبات حاوی الکترولیت‌ها هستند، بنابراین محلول ایزوتونیک‌تری می‌سازند. برخی از محلول‌ها، ‌هیپوتون هستند. در نتیجه وقتی که به لایه اشک ‌هایپرتونیک اضافه می‌شوند، آن را ایزوتونیک می‌کنند. هر کدام از ترکیبات ذکر شده را می‌توان بسته به میزان بهبود علایم، به‌تناوب مصرف کرد.

بسیاری از محلول‌های چشمی، ‌حاوی ترکیب «بنزالکونیوم‌کلراید» (BAK) هستند. این ماده یک محافظ دترژنت است که می‌تواند اپیتلیوم سطح قرنیه و لایه اشک را از هم جدا کرده و موجب تحریک چشم شود. بسیاری از ترکیبات هم بدون محافظ هستند.

برخی هم محافظ‌هایی دارند که بهتر تحمل می‌شوند. پوریت (Purite) یک ترکیب کلر و اکسیژن است، درواقع یک محافظ اکسیداتیو است که در صورت مواجهه با نور ماورای‌بنفش به کلریدسدیم و آب تبدیل می‌شود. این محافظ، حتی در بیماران مبتلا به خشکی چشم شدید به خوبی تحمل می‌شود.

محافظ دیگر، «سدیم پربورات» (Sodium perborate) است که به سدیم‌هیدروکسید و آب تبدیل می‌شود و اعتقاد بر آن است که سمیت کمتری بر سطح چشم می‌گذارد. برخی از ترکیبات حاوی کربومرها به شکل ژل هستند که در مقایسه با پمادهای پترولاتوم، تاری‌دید کمتری ایجاد می‌کنند و بهتر تحمل می‌شوند. برخی از انواع ژل‌ها بدون محافظ هستند. ژل‌ها و پمادها برای اجتناب از تاری‌دید اغلب پیش از خواب تجویز می‌شوند.

هر کدام از ترکیبات اشک مصنوعی، فواید و مضرات خاص خود را دارد که در مورد هر بیمار منحصر به فرد است. در بیشتر موارد معیار انتخاب اشک مصنوعی آن است که کدام یک از آنها بهتر از سوی بیمار تحمل می‌شود. به هر حال، هیچ‌کدام از ترکیبات اشک مصنوعی در ایجاد بیماری خشکی چشم دخالت نمی‌کنند و فقط جنبه علامت درمانی دارند.

۲) کورتیکواستروئیدها:

این ترکیبات، پاسخ‌های التهابی را در مبتلایان به خشکی چشم کاهش می‌دهند. البته استفاده طولانی‌مدت از استروئیدها عوارضی مانند امگلوکوم، کاتاراکت و عفونت ثانویه را به دنبال دارد. برخی از چشم پزشکان معتقدند باید در ابتدا برای کاهش واکنش‌های التهابی، استروئیدها را همراه با سیکلوسپورین‌ها به کار برد.

۳) سیکلوسپورین:

داروی سیکلوسپورین موضعی ۰۵/۰ درصد (Restasis)، اولین داروی نسخه‌ای است که برای درمان خشکی چشم مورد تایید قرار گرفت. این ترکیب دارویی دو بار در روز مصرف و از سوی اغلب بیماران به‌خوبی تحمل می‌شود. در مصرف‌کنندگان سیکلوسپورین موضعی نیازی به پایش عمومی نیست.

۴) تتراسایکلین‌های خوراکی:

تتراسایکلین‌های خوراکی به خصوص داکسی‌سایکلین، برای بهبود عملکرد پلک به‌ویژه در بیماران مبتلا به روزاسه چشمی ‌تجویز می‌شوند. مطالعات بالینی نشان داده‌اند این ترکیبات با مکانیسم ضدالتهابی خود و نه مکانیسم ضدعفونت، عمل می‌کنند. بسیاری از چشم‌پزشکان دوز اندک (۲۰ میلی‌گرم از داکسی‌سایکلین) را توصیه می‌کنند، زیرا عوارض سیستمیک کمتری دارد.

۵) ترکیبات ضد التهاب غیراستروئیدی:

ترکیبات ضد التهاب غیراستروئیدی در مبتلایان به خشکی چشم مفیدند. در مطالعات بالینی، قطره چشمی‌دیکلوفناک در مقایسه با اشک مصنوعی اثربخشی بهتری داشته است. درمورد ۵۲ بیمار مبتلا به خشکی چشم، درمان هم‌زمان با قطره چشمی‌ دیکلوفناک و سیکلوسپورین به مدت شش هفته در مقایسه با سیکلوسپورین به تنهایی، در کاهش علایم خشکی چشم اثربخشی بیشتری داشته است.

۶) محرک‌های ترشح:

داروهای کولینرژیک، ترشحات چشم را افزایش می‌دهند. در بیماران مبتلا به خشکی چشم ناشی از کمبود ترشح مایعات، ترکیباتی مانند پیلوکارپین و سویملین هرچند که ترشحات را افزایش می‌دهند، در صورتی که به صورت خوراکی تجویز شوند، آثار آنتی‌کولینرژیک ناخواسته‌ای مانند تهوع، اسهال، افزایش تعریق و سردرد دارند.

۷) ترکیبات جدیدتر:

هم‌اکنون ترکیبات زیادی برای درمان خشکی چشم تحت بررسی هستند. آگونیست‌های گیرنده‌های P۲Y۲ از جمله این ترکیبات جدیدند. Diquafosol (INS ۳۶۵)، ترکیب در دست ساختی است که گیرنده‌های P۲Y۲ را تحریک می‌کند و موجب افزایش موسین، نمک و آب می‌شود.

این دارو هم اکنون در انتظار دریافت تاییدیه FDA به‌سر می‌برد. اندروژن‌های موضعی هم برای بهبود خشکی چشم به خصوص در زنان یائسه تحت بررسی قرار دارد.

دکتر شیرین میرزازاده