غیرقابل درمان, قابل کنترل, قابل پیشگیری

گفت وگو با دکتر محمدرضا صفری نژاد درباره زگیل تناسلی

واقعیت این است که زگیل تناسلی جزو بیماری‌های آمیزشی محسوب می‌شود و مسری است. در یک بار رابطه زناشویی با فرد آلوده، شانس ابتلا به این بیماری ۷۰ درصد است...

در بسیاری از موارد مردان و زنان مبتلا به این بیماری نمی‌دانند که به چه اقدام‌هایی نیاز دارند و پیش‌آگهی این بیماری چیست و اغلب این بیماران از پزشکان مختلف توصیه‌های متفاوتی دریافت می‌کنند. در این مطلب در گفت‌وگو با دکتر محمدرضا صفری‌نژاد، اورولوژیست و استاد دانشگاه سعی کرده‌ایم به سوال‌های متداول مبتلایان به زگیل تناسلی پاسخ دهیم.

▪ عامل زگیل تناسلی چیست؟

ویروسی به‌نام ویروس پاپیلوم انسانی یا ‌HPV که دارای انواع مختلفی است.

▪ آیا این بیماری محدود به ناحیه تناسلی است؟

نه، این ویروس می‌تواند تمام نواحی دستگاه تناسلی، مقعد، دهان و حلق را هم در زن و هم در مرد گرفتار کند.

▪ استفاده از کاندوم از انتقال این زگیل جلوگیری می‌کند؟

نه، اگر فردی به زگیل تناسلی مبتلا است و رابطه زناشویی دارد، ابتلای همسرش تقریبا قطعی است.

▪ آیا از بین بردن زگیل‌ها باعث درمان این بیماری می‌شود؟

نه، ولی درمان زگیل‌ها از میزان عفونت و انتقال به مقدار زیادی می‌کاهد، به شرطی که تمام ضایعه‌های پوستی درمان شوند. بسیاری از این ضایعه‌ها ریز هستند و توجه بیمار و پزشک را جلب نمی‌کنند و بسیاری دیگر نیز با چشم غیرمسلح دیده نمی‌شوند. در بسیاری از بیماران هم زگیل داخل مجرای ادرار (مرد و زن) یا در عمق واژن وجود دارد که درمان‌نشده باقی می‌ماند. گاهی زگیل‌های بسیار ریزی اطراف مقعد و داخل دهان هستند که نادیده گرفته می‌شوند بنابراین در درمان بیماران مبتلا به زگیل تناسلی باید تمام نقاط فوق با درشت‌نمایی کافی و آندوسکوپی بررسی و زگیل‌ها از بین برده شوند.

▪ میزان عود ضایعه‌های پوستی (زگیل) پس از درمان چقدر است؟

۶۰-۳۰ درصد در مدت ۳ ماه. درمان، باعث از بین رفتن زگیل از روی پوست می‌شود ولی هنوز ویروس داخل خون وجود دارد و در بسیاری از موارد علت عود، نادیده گرفتن زگیل‌های داخل مجرای ادرار، واژن، داخل دهان، زگیل‌های ریز و غیرقابل مشاهده با چشم هستند. اگر ۶ ماه پس از درمان، ضایعه‌های پوستی عود نکنند، احتمال عود کمتر خواهد شد.

▪ احتمال ایجاد زگیل پوستی بعد از ابتلا به ویروس چقدر است؟

طی ۸ ماه، در ۷۵ درصد موارد زگیل‌های پوستی ظاهر خواهند شد. البته بسیاری از افراد مبتلا به این بیماری دارای زگیل پوستی نیستند ولی این بیماری را به دیگران منتقل می‌کنند.

▪ آیا روشی وجود دارد که از طریق آن بتوان متوجه‌شد چه زمانی دچار این بیماری شده‌ایم؟

به‌طور دقیق نمی‌توان گفت. بسیاری از افراد آلوده سال‌ها دچار این ویروس در خون بوده‌اند، بدون اینکه ضایعه‌های جلدی واضح در آنها ایجاد شود.

▪ این بیماری فقط از طریق رابطه زناشویی منتقل می‌شود؟

مدارک معتبر بسیار زیادی وجود دارد که نشان می‌دهند این بیماری از طریق رابطه زناشویی منتقل می‌شود. اینکه این بیماری از طریق لباس یا دست آلوده هم انتقال یابد، هنوز به اثبات نرسیده است.

▪ آیا ویروس عامل زگیل تناسلی انواع مختلف دارد؟

بله. بیش از ۴۰ نوع ویروس پاپیلوم انسانی (HPV) می‌توانند باعث بروز زگیل تناسلی شوند. انواع ویروس پاپیلوم انسانی با عدد مشخص می‌شوند. عامل حدود ۹۰ درصد زگیل‌های تناسلی دو نوع ۶ و ۱۱ هستند. انواع ویروس‌های زگیل تناسلی به ۳ گروه تقسیم می‌شوند؛ کم‌خطر، با خطر متوسط و پرخطر.

▪ چگونه می‌توان نوع ویروس را مشخص کرد؟

با انجام آزمایشی به روش PCR که با دقت ۹۹ درصد نوع ویروس را مشخص می‌کند.

▪ فردی دارای ضایعه‌های پوستی در ناحیه تناسلی چگونه می‌تواند متوجه شود به این بیماری مبتلاست یا نه؟

با انجام آزمایش.

▪ نتیجه آزمایش منفی به معنای مبتلانبودن به زگیل تناسلی است؟

نه، در آزمایشگاه‌ها معمولا حدود ۲۰ نوع از این ویروس بررسی و تشیخص داده می‌شوند بنابراین ممکن است فرد مبتلا به نوعی ویروس باشد که آزمایشگاه آن را بررسی نکرده است. علاوه بر آن، اگر ویروس در خون به تعداد مشخصی نرسیده باشد، نتیجه تست منفی خواهد بود.

▪ اگر فردی به زگیل تناسلی مبتلا باشد ولی همسرش دچار نباشد، نشان‌دهنده سالم بودن او است؟

نه، با آنکه ضایعه‌های پوستی ایجاد نشده‌اند ولی ابتلای طرف مقابل تقریبا قطعی است. نتایج یک بررسی نشان می‌دهد فقط ۱۰ درصد خانم‌های آلوده به این ویروس دارای ضایعه و زگیل پوستی هستند.

▪ اگر فردی مشکوک به ابتلا به این بیماری باشد، ولی ضایعه پوستی در وی دیده نشود، روشی برای مشخص کردن آلودگی وی وجود دارد؟

بله، با انجام یک آزمایش خاص به وسیله پزشک متبحر. خود فرد فقط می‌تواند نقاط محدود بدن خود را ببیند و معمولا ضایعه‌های ریز قابل‌مشاهده نیستند. گاهی هم هیچ‌گونه ضایعه پوستی‌ای مشاهده نمی‌شود.

▪ عوارض ابتلا به زگیل تناسلی چیست؟

عوارض ابتلا به ویروس زگیل تناسلی عبارتند از: ایجاد زگیل در ناحیه تناسلی، مقعد، اطراف دهان و حلق که بیشتر پس از درمان عود می‌کنند و درمان‌های مکرر باعث تغییر شکل پوست می‌شود. امروزه ایجاد سرطان در زنان در اثر ابتلا به زگیل تناسلی ثابت شده است یعنی عامل اصلی سرطان دهانه رحم در زنان همین ویروس پاپیلوم انسانی است. ابتلا به این ویروس خطر ابتلا به سرطان فرج و واژن را نیز در زنان افزایش می‌دهد. ایجاد سرطان در مردان مخصوصا سرطان آلت تناسلی نیز از عوارض ابتلا به این بیماری است. بروز سرطان مقعد، سرطان سر و گردن، سرطان لب، زبان و حلق نیز در هر دو جنس دیده می‌شود. همچنین احتمال انتقال آن به جنین و ایجاد خطیر در نوزاد نیز وجود دارد.

▪ خطرناک‌ترین انوع ویروس پاپیلوم انسانی کدام‌ها هستند؟

خطرناک‌ترین انواع ویروس پاپیلوم انسانی عبارتند از: ۱۶، ۱۸، ۳۱، ۳۳، ۳۵، ۳۹، ۴۵، ۵۱، ۵۲، ۵۶، ۵۸، ۵۹، ۶۸ و ۶۹ که باعث ابتلا به بسیاری از سرطان‌ها می‌شوند. امروزه مشخص شده تقریبا عامل بیش از ۷۰ درصد سرطان‌های دهانه رحم همین دو نوع ویروس ۱۶ و ۱۸ است.

▪ آیا درمانی برای از بین بردن ویروس در بدن وجود دارد؟

متاسفانه نه. در حال حاضر درمان موثر برای ریشه‌کن کردن این ویروس وجود ندارد. ممکن است در سال‌های آینده درمان موثر علیه این ویروس کشف شود.

▪ سرنوشت کسی که به این ویروس آلوده است، چگونه خواهد بود؟

این ویروس تا آخر عمر در بدن باقی می‌ماند و فقط در ۲۰-۱۵ درصد موارد با گذشت زمان سیستم ایمنی بدن آن را از بین می‌برد.

▪ چگونه می‌توان از ابتلا به این بیماری پیشگیری کرد؟

مطمئن‌‌ترین روش، نداشتن رابطه زناشویی قبل از ازدواج و خارج از خانواده است. کسانی که شرکای جنسی متعدد دارند، لازم است حتما از نظر احتمال آلودگی به ویروس پاپیلوم انسانی بررسی شوند.

▪ آیا روشی برای اطمینان از مبتلانبودن همسر آینده به این بیماری وجود دارد؟

می‌توانید از پزشک متخصص و معتمد درخواست انجام آزمایش کنید.

▪ آیا واکسنی برای زگیل تناسلی وجود دارد؟

بله این بیماری دارای واکسن موثر است. در حال حاضر واکسن‌های گارداسیل و سروریکس علیه این بیماری تایید شده‌اند. ویروس این بیماری انواع مختلفی دارد. شانس ابتلای خانم‌هایی که به نوع ۱۶ و ۱۸ این ویروس مبتلا هستند، به سرطان دهانه رحم بیش از ۲۰۰ برابر جمعیت عادی است. دو نوع ۱۶ و ۱۸ عامل ۷۰ درصد سرطان دهانه رحم، ۸۰ درصد سرطان مقعد، ۶۰ درصد سرطان‌های واژن و ۴۰ درصد سرطان‌های فرج هستند و هر دو نوع واکسن از ابتلا به ویروس پاپیلوم انسانی نوع ۱۶ و ۱۸ جلوگیری می‌کنند. این دو نوع ویروس، عامل ایجاد بیشتر سرطان‌های داخل حفره دهان نیز به شمار می‌روند. واکسن گارداسیل تا ۹۰ درصد از ابتلا به انواع ۶ و ۱۱ این ویروس جلوگیری می‌کند. اقدام‌های درمانی مناسب و تحت‌نظر قرار گرفتن می‌تواند به مقدار زیادی در کاهش عوارض ابتلا به زگیل تناسلی کمک‌کننده باشد. سازمان بهداشت جهانی و مسوولان بهداشتی کشورهای آمریکا، اروپا، استرالیا و کانادا واکسیناسیون خانم‌های جوان را توصیه می‌کنند.

▪ تاثیر واکسن تا چه مدت در بدن باقی می‌ماند؟

بررسی‌ها نشان داده‌اند باگذشت زمان از میزان تاثیر واکسن کاسته نمی‌شود.

▪ روش تزریق و هزینه واکسن چقدر است؟

واکسن گارداسیل در ۳ دوز تزریق می‌شود و هزینه هر دوز حدود ۴۰۰ هزار تومان است.

▪ اگر فردی که به این بیماری مبتلاست و قصد ازدواج دارد، باید چه اقدام‌هایی انجام دهد؟

باید بیماری خود را با همسر آینده در میان بگذارد و اگر از عدم ابتلای همسر آینده خود مطمئن است، برای جلوگیری از ابتلای وی به انواع خطرناک و شایع ویروس پاپیلوم انسانی از واکسن استفاده کند.

مرضیه نوروزی