اقتصاد و آلودگی هوا

شهرهای لندن و لس آنجلس به منظور مقابله با مشکلاتشان تدابیر فرماندهی و کنترل را به کار گرفتند در انگلیس, سوخت ذغال سنگ ممنوع شد البته کالیفرنیا تا منع تردد اتومبیل ها پیش نرفت احتمالا بدین دلیل که انجام چنان کاری در خیابان ها آشوب به وجود می آورد

شهرهای لندن و لس آنجلس به منظور مقابله با مشکلاتشان تدابیر فرماندهی و کنترل را به کار گرفتند. در انگلیس، سوخت ذغال سنگ ممنوع شد. البته کالیفرنیا تا منع تردد اتومبیل ها پیش نرفت. احتمالا بدین دلیل که انجام چنان کاری در خیابان ها آشوب به وجود می آورد. یوان گائوسو، معاون شهردار شهر صنعتی آلوده "تایی یوان" در شمال شرقی چین می گوید: "ما می خواهیم شهر تایی یوان را به مکان متمدنی مبدل سازیم." در وهله نخست، ادعای او، ادعای عجیبی به نظر می رسد. با همه این احوال، تایی یوان و بخش‌هایی از ایالت شانکسی در همسایگی آن از کهن ترین مراکز تمدن در چین هستند.

گنجه های معماری از قبیل صومعه "شانگلین سی" و معبد "جینسی سی" فراوان هستند و "یوتای شان"، به عنوان یکی از مقدس ترین اماکن بودایی، همه ساله جهانگردان زیادی از سراسر جهان جلب می‌کند.درست است که شهر تایی یوان از لحاظ تمدن چیزی کم و کسر ندارد، اما از نظر آلودگی هوا در بدترین وضعیت قرار دارد. وقتی میزان آلودگی هوا در۴۷ شهر بزرگ چین در سال‌های ۱۹۹۹ و ۲۰۰۰ سنجیده شد، شهر تایی یوان در رده آخر قرار گرفت. آقای یوان گفته است: "ما بدون هوای تمیز نمی توانیم شهرمان را متمدن تصور کنیم. در حقیقت شهر تایی یوان که میزان آلودگی هوای آن نه برابر حد مجاز است احتمالاٌ کثیف‌ترین هوا را در جهان دارد.

در حقیقت باید گفت که شهر فاقد تمدنی است." شهردار تایی یوان گفته است: "آن گزارش خجالت آور (گزارش میزان آلودگی هوا) که در واقع تاییدی بر همه آنچه مردم در طول این مدت می دانستند، بود، مزیت‌هایی را برای این شهر درپی داشته است. آن گزارش باعث شد که مسوولان آن شهر مبارزه با دوده، دود و دی‌اکسیدکربن حاصل از ماشین های بخار صنعتی و کوره های متکی بر سوخت زغال سنگ را آغاز کنند. انگیزه آنها هم شبیه به انگیزه همان کسانی است که در گذشته در شهرهای لندن و لس آنجلس قانون هوای پاکیزه را تصویب کردند.

البته روش های مسوولان شهر تایی یوان به نحو چشمگیری متفاوت است.اجازه دهید بازار تصمیم بگیرد شهرهای لندن و لس آنجلس به منظور مقابله با مشکلاتشان تدابیر فرماندهی و کنترل را به کار گرفتند. در انگلیس، سوخت ذغال سنگ ممنوع شد. البته کالیفرنیا تا منع تردد اتومبیل ها پیش نرفت. احتمالا به این دلیل که انجام چنان کاری در خیابان ها آشوب به وجود می آورد. اما مقرراتی که در مورد طرح اتومبیل تحمیل شد به طور کلی به اندازه هر ایده قابل تصور در یک دولت عضو سازمان اقتصادی کشورهای کمونیستی (کومکون) دردسرآفرین و تجویزی بود.بنابراین، گه‌گاهی شگفت انگیز به نظر می رسد که مسوولان دولتی شهر تایی یوان که رسماٌ هنوز بخشی از یک کشور کمونیستی است برای حل مشکل آلودگی اش به بازار نظر داشته باشند.

اما دقیقاٌ همین طور است: طرح مسوولان این شهر این است که به منظور کاهش ۵۰ درصد از میزان تولید دی اکسید گوگرد در طول پنج سال آینده از نظام داد و ستد انتشار آلودگی در هوا استفاده کنند. مقامات ایالتی و محلی درماه آوریل امسال برای ایجاد نظام داد و ستد انتشار آلودگی هوا با بانک توسعه آسیایی قرارداد بستند. طبق این نظام برای صنایع آلوده کننده مجوز آلودگی که قابل معامله است، صادر خواهد شد. به طوری که یک کارخانه سازنده خواهد توانست که حق انتشار آلودگی هوا را برای خود نگه دارد و یا آلودگی خودش را کنترل کند و آن حق آلوده سازی را به کسان دیگری واگذار کند. از آنجا که وزن کل گاز مجاز در سال کاهش می یابد، در نتیجه آن، میزان آلودگی کلی را می توان به مقرون به صرفه ترین روش پایین آورد.شهر تایی یوان نخستین شهر چینی نخواهد بود که معامله دی اکسید کربن را تجربه می کند. شهر "نان تونگ" هم اکنون با کمک یک سازمان زیست محیطی به نام "دفاع از محیط زیست" یک آزمایش مقدماتی در این خصوص انجام داده است.

"ریچارد مورگن استرن" از موسسه "منابع برای آینده"، یک موسسه تحقیقاتی آمریکایی که به عنوان مشاور مسوولان دولتی شهر تایی یوان همکاری می کند، معتقد است که چنین معامله ای برای آن شهر سودمند است.نخست آن که، مشکل آن شهر متمرکز است و تعداد اندکی از کارخانه های آلوده سازنده، منتشر کننده نیمی از این گاز دی اکسیدکربن در هوا هستند. دوم آنکه، آن شرکت‌ها و کارخانه‌ها با هزینه‌های پاکسازی متفاوتی مواجه هستند که بنا بر اطلاعات موسسه "منابع برای آینده" این هزینه از ۶۰ تا ۱۲۰۰ دلار برای هر تن گاز منتشر شده در نوسان است. بنابراین در اینجا معامله ای واقعی وجود دارد.بنابراین، نظریه که گیاهان سبز نعمت خوبی هستند که تنها با ثروت به دست آمدنی هستند، تفکر متعارف این بوده است که شهرهای فقیری چون تایی یوان استطاعت داشتن استانداردهای زیست محیطی جهان غنی را ندارند. اقتصاددانان در طول پنج سال گذشته متوجه شده اند که آلودگی علاوه بر آنکه برای افراد مضر است برای اقتصاد کشورها هم مضر است.یکی از عوامل مهمی که عملا بر تفکر رهبران چینی نسبت به کنترل آلودگی هوا تاثیر گذاشته است ارزیابی بانک جهانی در اواخر دهه ۱۹۹۰ است که نشان می دهد چین به خاطر تأثیرات آلودگی هوا بر سلامت نیروهای کار آن کشور بین ۵/۳ تا ۷/۷ درصد از بازده اقتصادی بالقوه خود را از دست داده است.

در همین راستا، "گوئیزاوماریومولینا"از دانشگاه "ام.آی.تی" معتقد است که اگر مقامات مکزیک فقط ۱۰ درصد از تراکم مواد خاص در هوا را کاهش دهند، شهر مکزیکوسیتی احتمالاٌ ۲ میلیارد دلار از آن سود خواهد برد. پایاابی گاناوردنا از بانک توسعه آسیایی می گوید، وقتی هزینه های واقعی آلودگی هوا مشخص شوند آنگاه زمینه برای اقدام مشخص می شود. او معتقد است، کلان شهرهای امروزی باتوجه به اینکه از شهرهایی مثل لندن یا لس آنجلس بزرگتر و فقیرتر هستند با وظیفه چالش برانگیزتری مواجه هستند. او در این خصوص به چند عامل که این وظیفه را آسان می سازد اشاره می کند. یک عامل، دانش بهتر و دیگر بازنگری است: مطالعه سیاست های گذشته در سایر جاها به ما نشان می دهد که چه چیزهایی کارآمد و چه چیزهایی ناکارآمد واقع شده اند. در ضمن درحال حاضر نهادهایی مانند بانک توسعه آسیایی پول و حمایت نهادی بیشتر عرضه می کند. البته شاید به چنین حمایت خارجی برای همیشه نیاز نباشد، چراکه جنش های زیست محیطی از کشورهای درحال توسعه مانند گروه "دی سین" در مکزیک و "دوستان طبیعت" در شهر پکن درحال رشد هستند. در دهلی نو، فعالیت های پرسروصدای سازمانی به نام مرکز علوم و محیط زیست به صدور حکم اخیر دادگاه عالی مخبر شد که مقامات سرکش دولت را مجبور ساخت که اتوبوس های دیزلی کهنه را به نفع خودروها پاکیزه تر مجهز به سوخت گاز طبیعی متراکم کنار نهند. کنترل کارآمد آلودگی قطعاٌ به طرح هایی عظیم نیاز دارد. اما فراتر از آن شهرنشینی همیشه به هزاران تصمیم بنیادین نیاز دارد.

ترجمه : صالح حسنلو