وب سایت و باقی قضایا

آدرس را که تایپ می کنی, وارد دنیای دیگری می شوی و نشانی به نشانی جلو می روی, لینک به لینک, صفحه به صفحه تا آن چه را که می خواهی, بیابی

آدرس را که تایپ می‌کنی، وارد دنیای دیگری می‌شوی و نشانی به نشانی جلو می‌روی، لینک به لینک، صفحه به صفحه تا آن چه را که می‌خواهی، بیابی؛ اما انگار خیالت آسوده نمی‌شود با خودت می‌گویی یعنی سهم من از این دنیا، جست‌وجویی مختصر و گرفتن چند مقاله برای آخر ترم است؟ بعد فکر می‌کنی چگونه ممکن است سهم بیشتری داشت؛ حال آن که نه آن قدر کامپیوتر و کدنویسی و شبکه سرت می‌شود و نه آنقدر معتبر و صاحب سرمایه و شرکت تجاری هستی و وبلاگ نویسی هم قانعت نمی‌کند.

با خودت فکر می‌کنی راستی باید از کجا شروع کرد؟

● وب سایت و باقی قضایا!

وب سایت، مجموعه‌ای از صفحات مرتبط به یکدیگر است که اطلاعات را در قالب‌های متن، صدا، تصویر و فیلم، در اختیار بازدید کنندگان قرار می‌دهد و به این ترتیب، یکی از بهترین راه‌های معرفی فعالیت افراد و سازمان‌ها محسوب می‌شود. یک وب سایت به شما این امکان را می‌دهد که در تمام مدت شبانه‌روز و حتی ایام تعطیلی، با مشتریان و مخاطبان خود، ارتباط داشته، به ارائه سرویس‌ها و خدمات مرتبط با فعالیت وب سایت خود بپردازد. یک وب سایت علاوه بر معرفی یک فرد یا شرکت و نوع فعالیت و خدمات آن، امکان اطلاع‌‌رسانی به موقع و روزانه، بازاریابی و معرفی در سطح بین‌المللی را نیز فراهم خواهد نمود. صفحه اصلی وب سایت را صفحه خانگی یا home page می‌نامند. این صفحه، اولین صفحه‌ای است که مخاطبین وب سایت شما مشاهده می‌کنند؛ پس دریچه اصلی ورود به وب سایت شما محسوب می‌شود.

مخاطبین شما از طریق این صفحه به سایر قسمت‌ها و صفحات دیگر دسترسی پیدا می‌کنند و همه صفحات وب سایت یک لینک، پیوند مستقیم به این صفحه خواهند داشت.

در حقیقت یک طراح وب، بایستی صفحه اصلی یا home page وب سایت را متناسب با نوع فعالیت وب سایت و مخاطبان آن، به گونه‌ای جذاب، کاربردی و به دور از پیچیدگی و اِلمان‌های خسته کننده و بی‌تعادل، طراحی کند.

قدم اول در داشتن یک وب سایت، ثبت دامنه یا دامین است. دامین (domain) یا دامنه، همان قلمرویی است که به هر فرد حقیقی یا حقوقی در اینترنت اختصاص می‌یابد و به زبان ساده‌تر، دامین، همان نام سایت شماست، به عنوان مثال، Porseman.net، یک دامین است که در اینترنت به صورت زیر، آدرس داده می‌شود:

http:..www.porseman.net

برای ثبت دامنه، پس از انتخاب نام مناسب و پسوندی متناسب با اهداف و فعالیت‌های وب سایت، باید به شرکت فروش دامنه مراجعه کنید؛ تا از وضعیت دامین مورد نظر خود مطلع شوید؛ یعنی این که آیا این دامنه، تکراری و متعلق به شرکت یا شخص دیگری است یا نه؟ همان طور که گفتیم، دامین، نام همان سایت شماست که از دو قسمت تشکیل شده است؛ نام و پسوند.

از آن جا که نام دامنه، مهم‌ترین قسمت تشکیل دهنده آدرس یک سایت می‌باشد، بایستی در انتخاب آن، بسیار دقت کرد؛ زیرا عدم رعایت برخی معیارها، در انتخاب نام دامنه، تأثیر فراوانی بر میزان بازدید از وب سایت شما خواهد داشت.

برخی معیارهای انتخاب دامنه عبارتند از:

۱) مرتبط بودن با نوع فعالیت سایت.

۲) آسانی خواندن و یادآوری آن.

۳) داشتن املای صحیح.

۴) کوتاه بودن نام (برای اسم‌های طولانی بهتر است از کلمات مخفف نام شرکت یا سازمان و حداکثر با چهار حرف استفاده شود).

۵) عدم تشابه نام دامنه با نام‌های تجاری معروف.

۶) استفاده اندک از اعداد و خط تیره در نام دامنه.

۷) استفاده از حروف مجاز، یعنی a تا z و اعداد ۰ تا ۹ و خط تیره در انتخاب نام دامنه (به عنوان کاراکتر میانی و نه در ابتدای نام دامنه و کوچک و بزرگ بودن حروف نیز فرقی نمی‌کند).

۸) عدم استفاده از فین گلیشی، در نوشتن نام دامنه (یعنی از نوشتن کلمه فارسی با حروف لاتین خودداری شود).

۹) تعداد کاراکترهای مجاز برای نام دامنه، شامل ۳ تا ۶۴ حرف، عدد یا خط تیره (بدون فاصله) می‌باشد.

۱۰) در نظر گرفتن قوانین بین‌المللی و قوانین کشوری در ثبت دامنه، ضروری است. نام یک دامنه، منحصر به فرد است و نمی‌توان دو دامنه هم‌نام و هم‌پسوند داشت. همچنین مدت زمان اعتبار ثبت دامنه از یک تا ۱۰ سال است و قابل تمدید می‌باشد بنابراین، لازم است تمدید اعتبار دامنه، قبل از پایان زمان آن انجام شود.

همان‌گونه که گفتیم، دامین از دو قسمت نام سایت و پسوند آن تشکیل شده است. پسوند دامنه، بر اساس نوع فعالیت سایت و خدماتی که ارائه می‌دهد، تعیین می‌شود. به این ترتیب که برای وب سایت‌های تجاری و بازرگانی، معمولاً از پسوندهای (Commercial) .Com یا (Business) .Biz استفاده می‌گردد و برای نشان دادن وب سایت‌های آموزشی از پسوند .edu استفاده می‌شود. وب سایت‌های ارائه دهنده سرویس‌ها و خدمات اینترنت و شبکه با پسوند net. ((network و سازمان‌های دولتی یا غیرانتفاعی با پسوند (organization) .org، برای سایت‌های اطلاعاتی پسوند .info ((information و برای سایت‌های شخصی از پسوند .name استفاده می‌گردد.

پسوند .name بیشتر جهت قرار دادن اسم و فامیل مدیر سایت به کار می‌رود؛

به طور مثال: www.firstname.lastname.name

از میان پسوندهای ذکر شده، پسوندهای .org ، .com و .net از عمومیت بیشتری برخوردارند.

.info .net .Biz .Org .Com و .edu از سری دامنه‌های عمومی سطح بالا یا

gtld = (generic Top Level Domain) می‌باشند و برای ثبت آنها، شرایط خاصی لازم نیست و تنها اطلاعات فردی و آدرس پستی فرد درخواست می‌شود؛

اما برای ثبت دامنه‌های ملی ir، دو گزینه زیر را پیش رو داریم:

۱) domain.ir (بدون نیاز به شرایط خاص و همانند سایر پسوندها).

۲) domain*.ir

در این حالت، به جای علامت * ، یکی از پسوندهای زیر می‌تواند قرار گیرد:

▪ ac.ir: که مربوط به سازمان‌های فرهنگی یا آموزشی دارای مجوز از وزارت علوم و یا وزارت بهداشت و آموزش پزشکی و یا شورای نظارت بر مدارس علوم اسلامی و یا شورای انقلاب فرهنگی می‌باشد.

▪ :co.ir که مربوط به شرکت‌های ثبت شده می‌باشد. بدین ترتیب، جهت ثبت دامنه، بایستی حتماً مدارک ثبت شرکت بررسی گردد.

▪ :gov.ir که مربوط به سازمان‌های دولتی و ارگان‌ها می‌باشد و بر این اساس، بایستی جهت ثبت دامنه، کپی مجوز از ارگان مربوط ارائه گردد.

▪ :net.ir که مربوط به شرکت‌های خدمات Isp یا ارائه دهندگان خدمات اینترنت و سرویس‌های شبکه می‌باشد.

▪ :org.ir که مربوط به سازمان‌های غیردولتی و انجمن‌های علمی و ... می‌باشد.

▪ :id.ir که مربوط به افراد تبعه ایران است و متقاضی این دامنه، بایستی کپی شناسنامه خود را ارائه کند.

▪ :sch.ir که مربوط به مدارس، سازمان‌ها و سایر انجمن‌های زیر نظر وزارت آموزش و پرورش می‌باشد.

پسوندهای دیگر، اغلب مربوط به مناطق جغرافیایی می‌باشند که دامنه در آن جا ثبت شده است؛ به طور مثال، پسوند us، مربوط به کشور امریکاست. همچنین جهت نمایش دامنه برای شبکه‌های تلویزیونی، در برخی موارد، از پسوند .tv استفاده می‌شود.

قدم بعدی در طراحی وب سایت، انتخاب میزبانی وب یا hosting است. برای این که وب سایت شما را دیگران هم بتوانند ببینند، بایستی فضایی در اینترنت در اختیار شما قرار گیرد؛ تا فایل‌ها و داده‌های خود را بر روی آن قرار دهید. این فضا را میزبان وب یا host در اختیار شما قرار می‌دهد. میزبان وب، دارای کامپیوترهای پرقدرتی به نام سرور(server) است که به صورت دائم به شبکه اینترنت متصل می‌باشند. به این ترتیب، هنگامی که می‌خواهید وب سایتی را راه‌اندازی کنید، شرکت‌های میزبانی وب، وظیفه اتصال به سرور را برای شما انجام می‌دهند و به شما این امکان را می‌دهند که فایل‌ها و صفحات سایت خود را برروی شبکه جهانی اینترنت قرار دهید.

سرویس دهندگان میزبانی وب، سرورهای خود را در خارج از ایران، در یک Datacenter قدرتمند که به صورت ۲۴ ساعته به اینترنت متصل است، قرار می‌دهند؛ سپس قسمت کوچکی از این سرور به عنوان فضایی که خریداری می‌کنید، در اختیار شما قرار خواهد گرفت. یک میزبان وب، وظیفه دارد امنیت وب سایت شما را از طریق نصب و راه‌اندازی دیواره‌های آتش، سیستم‌های تشخیص مهاجم و جلوگیری از نفوذ هکرها و دسترسی‌های غیرمجاز، تأمین کند. همچنین هرگونه تغییرات و تنظیمات مورد نظر کاربر را پی‌گیری و پشتیبانی می‌کند.

از سوی دیگر، ارائه سرویس‌های نرم‌افزازی، پایداری خدمات ارائه شده، پهنای باند، نوع سرور و هزینه میزبانی نیز از جمله مسائل مهم در انتخاب میزبان وب سایت می‌باشند.

پس از ثبت دامنه و انتخاب میزبان، نوبت به طراحی قالب وب سایت می‌رسد. قالب وب سایت یا تمپلت، با توجه به نوع فعالیت سایت، مخاطبین و کاربران آن طراحی می‌شود. طراح تمپلت، بایستی همه اطلاعات و داده‌های سایت اعم از متن‌ها، تصاویر، لینک‌ها، لوگو یا نشانه سایت و به طور کلی، نمای ظاهری سایت را طراحی کند.

کم حجم بودن قالب و در نتیجه سریع بالا آمدن آن، حتی با سرعت کم اینترنت، توجه به رنگ‌آمیزی و روان‌شناسی رنگ‌ها و تناسب آن با مخاطبین سایت، استفاده از فونت‌های استاندارد وب در نوشتن متن‌ها و جلوگیری از کاربرد انیمیشن‌ها و متون متحرک خسته کننده و به طور کلی، چیدمان درست و استاندارد امکانات سایت، از مهم‌ترین وظایف طراح قالب سایت محسوب می‌شوند.

پس از طراحی وب سایت، نوبت به بازاریابی و معرفی آن می‌رسد. این کار، با ثبت وب سایت در موتورهای جست‌وجو انجام خواهد شد. همچنین می‌توان با ارسال ایمیل به افراد و یا کمک گرفتن از تبلیغات اینترنتی، وب سایت را به دیگران معرفی نمود.

روزانه بودن وب سایت، مانند تازگی اطلاعات، اخبار و ثبت فوری فعالیت‌های جدید شرکت یا مؤسسه، ارتباط با بازدید کنندگان سایت و در صورت لزوم، پاسخ به کامنت‌ها یا پیغام‌های بازدید کنندگان، ارسال خبرنامه‌ها، بررسی آمار مراجعه به سایت و ...، از مواردی هستند که به مدیریت و ارزیابی وب سایت مربوط می‌شوند و در کارآیی وب سایت، بسیار مؤثر خواهند بود.

به طور کلی، می‌توان یک وب سایت را با یک دفترچه یادداشت مقایسه کرد؛ به این ترتیب که شما به عنوان دارنده یک سایت (مدیر سایت)، بدون نیاز به دانستن کد نویسی یا مسائل پیچیده شبکه‌های کامپیوتری می‌توانید تنها فضای مورد نیاز خود را خریداری کرده، بقیه کارها را به طراح سایت بسپارید و حتی خریداری فضا و ثبت دامنه نیز در بسیاری از مواقع توسط شرکت طراحی وب، انجام خواهد شد. به هر صورت، طراح وب، تمام کارهای مربوط به طراحی قالب صفحه، کد نویسی، صفحات مرتبط به هم، طراحی دکمه‌ها، منوها، طراحی لوگو و ... را برای شما انجام می‌دهد؛ سپس یک بخش قابل ویرایش و مدیریتی در اختیارتان می‌گذارد و شما می‌توانید به عنوان مدیر سایت و با داشتن یک رمز عبور و کلمه کاربری، وارد آن قسمت شده، مطالب جدید را ارسال و مطالب پیشین را ویرایش کنید. همچنین می‌توانید تصاویر مرتبط با متن، فونت‌ها و رنگ مطالب یا لینکی برای مطالب را در نظر بگیرید.

علاوه بر واژه وب سایت، گاهی اوقات با واژه پورتال مواجه می‌شویم. هرچند در نگاه ظاهری، وب سایت و پورتال، شباهت‌های بسیاری با هم دارند، اما یک سایت پورتال، وظایف بیشتری بر عهده و از نظر ویژگی‌های منحصر به فرد و تجمع اطلاعات، با وب سایت، تفاوت زیادی دارد.

پورتال در لغت به معنی درگاه و درب است؛ به این معنا که یک سایت پورتال، به جمع‌آوری اطلاعات از منابع مختلف می‌پردازد و آنها را به صورت طبقه‌بندی شده، به مخاطبان ارائه می‌دهد. هدف اصلی پورتال، دسترسی کاربران به هر نوع اطلاعات و خدماتی است که نیاز دارند؛ صرف‌نظر از این که منبع و مکان آن سایت در کجاست و در حقیقت، یک پورتال، همانند دریچه گشوده بر دنیای ارائه خدمات و سرویس‌های اینترنتی است. اولین پورتال‌ها یا نسل اول پورتال‌ها برای ارائه مستندات و لینک‌های ارتباطی مربوط به آنها به وجود آمده و سایت‌هایی چون یاهو (yahoo) و گوگل، از این دسته پورتال‌ها محسوب می‌شوند.

فصل بعدی پورتال‌ها این امکان را برای کاربران فراهم می‌کند که بتوانند در محیطی یک‌دست و پیوسته، به مدیریت محتوا پرداخته، به همکاری و ارتباط با کاربران دیگر بپردازند.

در این نوع پورتال‌ها، امکان ارسال ایمیل و سازماندهی اطلاعات مرتبط با پورتال نیز فراهم شده است. با روی کار آمدن سیستم‌های تجارت الکترونیک، پورتال‌های نسل سوم نیز پا به عرصه فناوری اطلاعات نهادند. این پورتال‌ها بیشتر به عنوان واسطه میان کاربر و دنیای تجارت می‌باشند.

یک پورتال در هر صورت، بایستی امکانات زیر را در اختیار کاربران قرار دهد:

۱) قابلیت ارتباط با کاربران.

۲) امنیت، سرعت و دقت.

۳) مدیریت محتوا.

۴) امکان ارسال پست الکترونیکی.

۵) ویدئو کنفرانس.

۶) موتور جست‌وجو در پورتال و کل شبکه جهانی.

۷) فرم عضویت در سایت.

۸) امکان پرداخت اینترنتی (جهت پرداخت هزینه خرید کالا یا خدمات).

۹) ارائه سرویس خبر.

۱۰) نظرسنجی.

۱۱) امکان تکمیل و ارسال فرم‌های الکترونیکی.

▪ انواع پورتال

۱) پورتال‌های تجاری(Commerce portal)؛ جهت استفاده در تجارت الکترونیکی به کار می‌روند.

۲) پورتال‌های شرکتی (Corporate portal)؛ امکان دسترسی به اطلاعات خاص آن شرکت را فراهم می‌کنند.

۳) پورتال‌های فراگیر (Perrasive portal)؛ قابلیت دسترسی از طریق تجهیزات فراگیر، مثل PDA را فراهم می‌کنند.

۴) پورتال‌های شهری (City portal)؛ جهت دسترسی به خدمات و اطلاعات شهری به کار می‌روند.

۵) پورتال‌های عمومی (mega or public portal) یا پورتال‌های اینترنتی؛ مانند گوگل، یاهو و ... پورتال‌های خاص؛ مانند پورتال‌های بانکی، سازمان‌های دولتی و وزارت‌خانه‌ها.

رضوان السادات میرمحمدی

منابع:

www.ITiran.com

www.Khowclub.com

www.ict.gov.ir.froum

www.upage.net

www.itna.ir