موفقیت خیره کننده

جنبش تسخیر وال استریت

جنبش «تسخیر وال‏استریت» ـ در حال حاضر این یک جنبش است ـ مهم‌ترین رخداد سیاسی در ایالات متحده از هنگام خیزش‌های ۱۹۶۸ و حاصل یا استمرار آن است.

هیچ‌گاه به یقین نمی‌توان گفت که چرا این جنبش در این زمان در ایالات متحده آغاز شد و نه سه روز، سه ماه، سه سال دیرتر یا زودتر. شرایط مهیا بود: فشار حاد فزاینده اقتصادی نه‌تنها روی شوربختان واقعی که بر بخش گسترده‌ای از فقرایی که کار می‌کنند (کسانی که در شرایط دیگر به «طبقه متوسط» مصطلح بودند) فشار باورنکردنی (بهره‌کشی، طمع‌ورزی) یک درصد ثروتمندترین بخش جمعیت ایالات متحده (وال‏استریت)، نمونه شورش‌های خشمگینانه در سرتاسر جهان (بهار عربی، شورش‌های موسوم به خشم اسپانیایی، دانشجویان شیلیایی، اتحادیه‌های کارگری ویسکانسین و فهرستی طولانی از شورش‌های دیگر). اینکه چه جرقه‌ای آتش را شعله‌ور کرد واقعا اهمیتی ندارد. جنبش آغاز شد.

در مرحله نخست ـ چند روز اول ـ جنبش از افرادی بی‌پروا و انگشت‌شمار و اغلب جوانانی که تلاش می‌کردند تظاهرات کنند، تشکیل شده بود. فرماندهان نادان پلیس فکر کردند با کمی خشونت تظاهرات فروکش می‌کند. از اینها فیلم گرفته و این فیلم از طریق یوتیوب منتشر شد.

این ما را به مرحله دوم رساند؛ تبلیغات. رسانه‌ها دیگر نمی‌توانستند تظاهرات‌کنندگان را کلا نادیده بگیرند. بنابراین تلاش کردند با آنان مدارا کنند. این جوانان نادان و جاهل (و شماری زن سالخورده) از اقتصاد چه می‌دانند؟ آیا برنامه‌ای اثباتی دارند؟ آیا «منضبط‌»اند؟ به ما گفته شد که تظاهرات زود فروکش می‌کند. آنچه رسانه‌ها و قدرت‌ها در نظر نگرفتند (و به نظر می‌رسد هیچ‌گاه نمی‌آموزند) آن است که مضمون اعتراض به شکل گسترده‌ای طنین‌انداز شد و به‌سرعت رشد یافت. شهر در پی شهر، «تسخیر‌های» مشابهی آغاز شد. بیکاران ۵۰ساله‌ هم به اعتراض‌ها پیوستند. همین‏طور افراد مشهور. به همین ترتیب اتحادیه‌های کارگری، ازجمله رییس فدراسیون کارگری و کنگره سازمان‌های صنعتی آمریکا (AFL-CIO). حالا مطبوعات خارج از آمریکا نیز حوادث را دنبال می‌کردند. تظاهرات‌کنندگان در برابر این سوال که چه می‌خواهند، پاسخ دادند «عدالت». به نظر می‌رسد این پاسخی پرمعنا برای تعداد هرچه پرشمارتری از مردم بود. این ما را به مرحله سوم رساند؛ مشروعیت. دانشگاهیانی که شهرتی دارند، گفتند حمله به «وال‌استریت» توجیهاتی دارد. ناگهان نیویورک‌تایمز، صدای اصلی مورد احترام میانه‌روها، سرمقاله‌ای در هشتم اکتبر منتشر کرد که در آن گفت معترضان در حقیقت «پیامی روشن و پیشنهادهای سیاسی مشخص» دارند و این جنبش چیزی «بیشتر از شورش جوانان» است. تایمز ادامه داد «نابرابری مفرط نشان از اقتصادی دچار سوءکارکرد است که بخش مالی بر آن چیره است که نیروی محرک آن بخش مولد نیست بلکه سوداگری، اخاذی و پشتیبانی دولت است.» این زبان تندی برای تایمز است. سپس کمیته کارزار دموکرات‌ها در کنگره دادخواستی به گردش آورد که از پشتیبانان حزب می‌خواست اعلام کنند «من با معترضان تسخیر وال‌استریت همراهم.» جنبش رسمیت و احترام یافت. و با احترام دچار مخاطره شد؛ مرحله چهار. یک جنبش مهم اعتراضی معمولا در معرض دو تهدید عمده قرار می‌گیرد. اولی سازمان‌دهی یک ضدتظاهرات عمده جناح راست در خیابان‌هاست. اریک کانتور، رهبر افراطی (و کاملا زیرک) جمهوری‌خواهان در کنگره پیشتر در عمل چنین فراخوانی داد. این ضدتظاهرات می‌تواند کاملا سبعانه باشد. جنبش تسخیر وال‌استریت لازم است برای این کار آماده باشد و فکر کند چطور با آن مقابله کند یا محدود نگه‌ دارد.

اما تهدید دوم و بزرگ‌تر از موفقیت جنبش ناشی می‌شود. این جنبش همچنان‌که حمایت بیشتری می‌یابد، تنوع دیدگاه‌ها در میان معترضان فعال در آن افزایش می‌یابد. مساله در اینجا، همچنان که همواره چنین بوده، این است که چطور از این تهدید۱ که فرقه تنگ‌نظرانه‌ای باشد که به علت آنکه بیش از حد خود را محدود کرده، شکست بخورد و تهدید دیگر آن است که چون بیش از اندازه گسترده است دیگر فاقد انسجام سیاسی باشد. صورت‌بندی ساده‌ای وجود ندارد که چطور می‌توان از این دو حد غایی اجتناب کرد. دشوار است.

در آینده این جنبش می‌تواند هرچه قدرتمندتر بشود. جنبش می‌تواند دو کار انجام دهد: تجدید ساختاری کوتاه‌مدت در آنچه دولت می‌تواند انجام دهد به وجود آورد تا فشار روی مردم که اکنون به شکل حادی سنگین است به حداقل رسانده شود و تحولی درازمدت در شیوه تفکر بخش‌های بزرگی از مردم آمریکا درباره واقعیت‌های بحران ساختاری سرمایه‌داری و تحولات مهم جغرافیای سیاسی که در شرف وقوع است پدید آورد چرا که ما در جهانی چندقطبی زندگی می‌کنیم.

حتی اگر جنبش تسخیر وال‌استریت به سبب فرسودگی یا سرکوب رو به افول برود، تاکنون موفق شده میراثی برجای‌ماندنی از خود بگذارد، همان‌طور که شورش‌های ۱۹۶۸ چنین بودند. ایالات متحده تغییر خواهد کرد و این تغییر در راستایی مثبت خواهد بود. چنان که گفته می‌شود «تغییرات مهم یک‌شبه به دست نمی‌آید» و سیستم جهانی جدید و بهتر و ایالات متحده جدید و بهتر، کاری است که حاصل تلاش متوالی نسل‌های متوالی است. اما جهانی دیگر واقعا ممکن است (هرچند ناگزیر نیست). و می‌توانیم تفاوتی پدید آوریم. تسخیر وال‌استریت تفاوت، تفاوتی بزرگ، پدید می‌آورد.

امانوئل والرشتاین