عاقبت شستشوهای وسواسی

بدون اینکه به جنبه‌های روانی قضیه توجه کنیم، بحث ما در مورد عوارض ناشی از وسواس شستشو است. شستشوی مکرر باعث خشکی زیاد پوست، ترک‌های پوستی، اگزما و آلرژی و سوزش و خارش پوست می‌شود. …

بدون اینکه به جنبه‌های روانی قضیه توجه کنیم، بحث ما در مورد عوارض ناشی از وسواس شستشو است. شستشوی مکرر باعث خشکی زیاد پوست، ترک‌های پوستی، اگزما و آلرژی و سوزش و خارش پوست می‌شود. در افرادی که با یک تفکر وسواسی و اجبارا این کار را تکرار می‌کنند و یا افرادی که خشکی مادرزادی پوست دارند و یا افرادی که از محصولات قوی شوینده مانند صابون‌ها و دترژان‌ها و جرم‌گیر‌ها و سفیدکننده‌ها استفاده می‌کنند، این واکنش بسیار شدیدتر بوده و گاهی آسیب‌های دایمی به پوست دست و ناخن‌ها وارد می‌شود. پوستی که به طور مداوم در معرض آب و مواد شوینده قرار می‌گیرد، به دلیل از دست دادن لایه سطحی چربی پوست، از بین رفتن لایه شاخی و در مواردی لایه‌های تحتانی‌تر پوست بسیار مستعد آسیب‌های پوستی می‌شود.

از طرف دیگر تمایل به پاکیزگی بیش از حد و داشتن محیط‌های عاری از هرگونه آلودگی و میکروب‌ نیز تفکری است که در اکثر بانوان ایرانی وجود دارد. هر چند این تمایل نشانگر وسواس نبوده و تفکرات وسواسی در اکثر خانم‌ها مشاهده نمی‌شود ولی به هر حال شستشوی مکرر و روزانه و غیرضروری موضوعی است که عوارض آن را به وفور در مطب‌های پوست مشاهده می‌کنیم. اگر به ویژه این شستشو همراه با مصرف صابون، جرم‌گیر و سفیدکننده باشد، به آسیب دایمی و غیرقابل کنترل پوست دست‌ها منجر خواهد شد. مساله دیگر در شستشو که اخیرا با آن مواجه هستیم، مصرف بی‌رویه محصولات آنتی‌باکتریال است که پوست را در یک بازه زمانی خاصی (برای مثال، ۱۲ ساعت) عاری از میکروب نگه می‌دارند. توجه کنید که مصرف مداوم این شوینده‌ها نیز به دلیل شستن و از بین بردن باکتری‌های نرمال پوست توصیه نمی‌شود و مصرف آنها محدود به موارد خاص می‌باشد.

برای مثال می‌توان صابون‌های آنتی‌باکتریال را به طور مقطعی برای بیمارانی که به تازگی از بیمارستان ترخیص شده‌اند، توصیه کرد ولی مصرف مداوم و مکرر آنها در خانه توصیه نمی‌شود. با تمام مسایلی که توضیح داده شد باید توجه داشت که تمایل به پاکیزگی دست‌ها و منزل که در اکثر بانوان ایرانی دیده می‌شود، با آنچه که آن را وسواس در شستشو می‌نامیم، کاملا متفاوت است. در حالت وسواس با توجه به اینکه یک تفکر غیرقابل مقاومت در ذهن فرد وجود دارد، حتما مراجعه به روان‌پزشک و دریافت داروی مناسب می‌تواند درمان اساسی برای فرد محسوب شود و منع این افراد و یا حتی خشونت در این مورد ثمری نخواهد داشت ولی در مورد سایر بانوان صرفا رعایت نکات ایمنی از جمله استفاده از دست‌کش پلاستیکی و نخی و مصرف مرطوب‌کننده‌ها و چرب‌کننده‌ها و استفاده به جا و به موقع از مواد شوینده باعث حفاظت فرد می‌شود.

دکتر فریده مهتی‌پور

متخصص پوست و مو