تاثیر هیپنوتیزم بر ناتوانی جنسی

چندی پیش برای معاینه و درمان بیماران به کلینیک سلامت خانواده و ناتوانی جنسی رفته بودم که ‏دیدم یکی از بیماران به این کلینیک مراجعه کرده و از ناتوانی خود در برقراری رابطه ‏زناشویی …

چندی پیش برای معاینه و درمان بیماران به کلینیک سلامت خانواده و ناتوانی جنسی رفته بودم که ‏دیدم یکی از بیماران به این کلینیک مراجعه کرده و از ناتوانی خود در برقراری رابطه ‏زناشویی با همسرش می‌گفت. جالب این بود که ۱۵ سال بود که از ازدواجشان می‌گذشت ‏و چند فرزند هم داشتند. حتما می‌پرسید کجای این موضوع جالب است؟ جالب برای این که ‏این آقا هیچ مشکل جسمی‌نداشت و از آن مهم‌تر اینکه در برقراری رابطه با همسرش به ‏اضطراب دچار می‌شد و باز هم جالب‌تر اینکه از من می‌پرسید آیا می‌تواند با ‏هیپنوتیزم این مشکل را برطرف کند...

روش‌های برخورد با اضطراب در افراد کاملا شخصی و فردی است و هر فرد سعی دارد در شرایط ‏استرس‌زا برای غلبه بر اضطراب دست به اعمالی بزند تا اضطراب خود را کاهش دهد که ممکن است ‏در این کار موفق شود یا نشود. به هر حال اثرات این نوع برخوردها، پایه و اساس سلامت روانی و ‏آسیب‌شناسی روانی فرد را تشکیل می‌دهد. این روش‌های برخورد با اضطراب، مکانیسم‌های دفاعی ‏فرد است که همیشه از آنها در مقابله با اضطراب استفاده می‌کند و اینها خصوصیات و صفات ‏شخصیت او را به وجود می‌آورند.‏

تأثیر اضطراب بر بدن

اضطراب در سه سطح مختلف بر ارگان‌های بدن اثر می‌گذارد و آنها را درگیر می‌سازد که این سه سطح عبارتند ‏از:‏ ‎تأثیر اضطراب در سطح اعصاب و غدد، تأثیر اضطراب در سطح روانی و ‏تأثیر اضطراب در سطح جسمانی.‏

اضطراب در سطح اعصاب و غدد، با ترشح هورمون‌های آدرنالین یا اپی‌نفرین از غدد فوق کلیوی، ‏منجر به آشفتگی‌های خلقی و افسردگی می‌‌شود. در سطح روانی، واکنش‌های فیزیولوژیک این ‏هورمون‌ها سبب تشویش، اضطراب،‌ بی‌قراری و... می‌گردد و در سطح بدنی بسیاری از ارگان‌های ‏بدن را در‌گیر می‌سازد.‏ واکنش‌های ادراری و تناسلی اضطراب ممکن است به صورت احساس ‏فوری برای دفع ادرار یا تکرار ادرار و قاعدگی دردناک، مقاربت دردناک، ‏سردی مزاج، ناتوانی جنسی و دردهای لگنی باشد.‏

شروع ناگهانی ناتوانی جنسی، اختلال عملکرد جنسی مثل داشتن نعوظ ضعیف یا نعوظ طبیعی ‏شبانه با وجود اختلال نعوظ در روز همگی یافته‌هایی به نفع ناتوانی جنسی با منشا روانی است. با ‏بررسی ‏ فعالیت نعوظ شبانه‎ ‎به‌طور طبیعی باید سه تا پنج‏ ‏ نعوظ در هر شب وجود داشته باشد که هریک بین ‏‎۲۵ تا ۳۵ ‎ ‎دقیقه طول بکشد.‏

درمان ناتوانی جنسی با منشا روانی

درمان ارجح ناتوانی جنسی با منشا روانی، سایکوتراپی یا روان‌درمانی است. درمان فردی با روش ‏سایکوآنالیز یا روانکاوی که بر تئوری فروید استوار است و معتقد است اختلال نعوظ ناشی از ترس ‏ناخودآگاه بوده که در عقده یا مجموعه ادیپوس متمرکز است. درمان سایکودینامیک یا روانپویایی، ‏رفتاردرمانی، آموزش فیدبک و درمان با هیپنوتیزم از سایر روش‌های درمانی است. اگر بیمار از روان ‏درمانی خودداری کرده و یا بعد از چند جلسه بهبودی مشخصی پیدا نکند، می‌توان اقدام به درمان ‏جایگزینی کرد.‏

فواید هیپنوتیزم

در هیپنوتیزم یا هیپنوتراپی درمانگران روی نشانه‌های اضطراب برانگیز کژکاری‌های جنسی تأکید می‌کنند. کاربرد موفقیت‌آمیز این روش، بیماران را قادر می‌سازد تا بر مواردی که عزت نفس و تعادل روانی وی را به هم زده است کنترل داشته باشد. ابتدا طی چند جلسه بدون هیپنوتراپی، همکاری بیمار با درمانگر تشویق و تحکیم می‌شود تا رابطه مطمئنی بین بیمار و درمانگر ایجاد شود. بیمار باید از نظر جسمی و روانی احساس راحتی کند و اهداف درمانی لازم برای وی کاملا توضیح داده شود. در خلال این دوره درمانگر ظرفیت بیمار را برای تجربه (خلسه) هیپنوتیزم ارزیابی می‌کند. عموما تمرکز درمان بر رفع نشانه‌ها و نیز ایجاد نگرش است. به بیمار یاد داده می‌شود برای مدارا با موقعیت اضطراب‌برانگیز رابطه جنسی از روش‌های دیگری استفاده نماید تا بر اضطراب خود غلبه کند. با اعمال این روش‌ها همچنین بیمار روش آرمیدگی یا ریلکسیشن را می‌آموزد تا قبل از رابطه جنسی بتواند آنها را انجام دهد و از اضطراب خود بکاهد. برای تشریح تأثیر مداخله روان‌درمانی می‌توان هیپنوتراپی را به برنامه روان‌درمانی انفرادی اصلی افزود.

انواع هیپنوتیزم درمانی

هیپنوتیزم درمانی یک روش درمانی است که در یک مرحله یا مراحلی از آن از هیپنوتیزم استفاده می‌شود. هیپنوتیزم درمانی می‌تواند به دو شکل متفاوت صورت بگیرد:

۱) دگر هیپنوتیزم درمانی: در این حالت، درمانگر پس از صحبت کردن با بیمار و ایجاد آمادگی ذهنی و روحی در او، در صورت نیاز بیمار به القای خلسه هیپنوتیزمی، او را به عمق مناسبی که برای برنامه درمانی‌اش مناسب باشد، می‌رساند و در این شرایط به هیپنوتیزم درمانی می‌پردازد.

۲) خودهیپنوتیزم درمانی: در این روش کافی است بیمار طی ۲ یا ۳ جلسه، طریقه استفاده از خود هیپنوتیزم و نحوه درمان و تلقین به خود را بیاموزد. پس از آن می‌تواند با روشی که یاد گرفته خودش را در خلسه هیپنوتیزمی‌ قرار دهد و در این شرایط، به صورت ذهنی، متن تلقین را مرور کند و یا به نوار صوتی که پس از چند دقیقه سکوت (مدت لازم برای رسیدن او به حالت خود هیپنوتیزم) متن تلقین را پخش می‌کند، گوش دهد.

دکتر غلامحسین قائدی - عضو گروه پژوهشی خانواده و سلامت جنسی