چهارشنبه, ۱۲ اردیبهشت, ۱۴۰۳ / 1 May, 2024
مجله ویستا

صنایع دستی چین داخل را نشانه می رود


صنایع دستی چین داخل را نشانه می رود

خریداران خیلی كم از این فروشگاه ها, به خصوص آنها كه محصولات اعلا می فروشند, دیدن می كنند وضعیت هنرها و صنایع دستی چین این چنین است در چند دهه گذشته صنایع دستی چین بازارهای خارجی را هدف گیری كرده بود و شكوفایی و سقوط آن كاملا به این بازارها مربوط می شد

هر كسی‌ به‌ سادگی‌ تحت‌ تاثیر هنرهای‌ خیره‌كننده‌ و صنایع‌ دستی‌ چینی‌ در فروشگاه‌های‌ پكن‌، شانگهای‌ و دیگر شهرهای‌ چین‌ قرار می‌گیرد: زینت‌آلات‌ از جنس‌ یشم‌، چینی‌آلات‌، سوزن‌دوزی‌ و حكاكی‌های‌ طلا همه‌ جا هستند.

خریداران‌ خیلی‌ كم‌ از این‌ فروشگاه‌ها، به‌ خصوص‌ آنها كه‌ محصولات‌ اعلا می‌فروشند، دیدن‌ می‌كنند.وضعیت‌ هنرها و صنایع‌ دستی‌ چین‌ این‌ چنین‌ است‌. در چند دهه‌ گذشته‌ صنایع‌ دستی‌ چین‌ بازارهای‌ خارجی‌ را هدف‌گیری‌ كرده‌ بود و شكوفایی‌ و سقوط‌ آن‌ كاملا به‌ این‌ بازارها مربوط‌ می‌شد.

اوایل‌ دهه‌ ۵۰ میلادی‌، یعنی‌ كمی‌ پس‌ از تاسیس‌ جمهوری‌ خلق‌ چین‌، تقاضای‌ بالای‌ خارجی‌ به‌ توسعه‌ و پیشرفت‌ صنایع‌ دستی‌ این‌ كشور كمك‌ كرد. رونق‌ این‌ بخش‌ با «انقلاب‌ فرهنگی‌» (از سال‌ ۱۹۶۶ تا ۱۹۷۶) با وقفه‌ ناگهانی‌ رو به‌ رو شد. در همان‌ زمان‌، صنایع‌ دستی‌ كه‌ بیشتر از الگوهای‌ تزئینی‌ سنتی‌ و اشكال‌ تاریخی‌ تشكیل‌ شده‌ بود، به‌ عنوان‌ پس‌مانده‌های‌ چین‌ قدیم‌ به‌ كنار رانده‌ شد.

صنایع‌ دستی‌ چین‌، اواخر دهه‌ ۷۰ میلادی‌ دوباره‌ زنده‌ شد و تولید بعضی‌ محصولات‌ با طرح‌های‌ سنتی‌ از سر گرفته‌ شد و اشتهای‌ مصرف‌كنندگان‌ خارجی‌ را برانگیخت‌.

در نتیجه‌ سیل‌ سفارش‌ها به‌ چین‌ سرازیر شد. گردشگران‌ خارجی‌ كه‌ از چین‌ دیدن‌ می‌كردند با چمدان‌های‌ پر از صنایع‌ دستی‌ این‌ كشور به‌ خانه‌ بازمی‌گشتند. این‌ مسئله‌ كمك‌ كرد تا دوباره‌ صنایع‌ دستی‌ چین‌ رونق‌ بگیرد.

عمده‌ شركت‌های‌ بزرگ‌ صنایع‌ دستی‌ كنونی‌ چین‌، در همان‌ دوره‌ شكل‌ گرفتند. مقادیر زیاد آثار با كیفیت‌ در این‌ دوره‌ به‌ مبادلات‌ خارجی‌ اصلی‌ بدل‌ شدند. اما طولی‌ نكشید كه‌ دوباره‌ دوره‌ كسادی‌ آغاز شد و تعداد زیادی‌ از پخش‌كنندگان‌ صنایع‌ دستی‌ به‌ دلیل‌ فروش‌ بسیار كم‌ تعطیل‌ شدند. از همه‌ بدتر این‌ كه‌، استادان‌ هنرمند بسیار سخت‌ می‌توانستند شاگردی‌ از نسل‌ جوان‌ پیدا كنند تا مهارت‌ خود را به‌ او یاد دهند چرا كه‌ جوانان‌ از این‌ شغل‌ها پرهیز می‌كردند و بیشتر به‌ دنبال‌ شغل‌های‌ پردرآمد بودند. با وجود آن‌ كه‌ بازار صنایع‌ دستی‌ در داخل‌ رونق‌ گرفته‌ و به‌ عنوان‌ مثال‌ چند استاد سفالگری‌ در آن‌ كار می‌كنند و محصولات‌ آنها در بعضی‌ مناطق‌ خریداران‌ زیادی‌ دارد، صنایع‌ دستی‌ چین‌ هنوز باید از شرایط‌ سخت‌ عبور كند.

وابستگی‌ بیش‌ از حد به‌ بازارهای‌ خارجی‌ مهمترین‌ عامل‌ شكست‌ است‌. كاهش‌ شدید تقاضای‌ بین‌المللی‌ برای‌ صنایع‌ دستی‌ چین‌ كه‌ از اواخر دهه‌ ۸۰ میلادی‌ آغاز شد، تاثیر قابل‌ ملاحظه‌ای‌ بر این‌ صنعت‌ گذاشته‌ است‌. وضعیت‌ ناامیدكننده‌ صنایع‌ دستی‌ این‌ كشور با شكست‌ تلاش‌ برای‌ انتقال‌ تمركز فروش‌ از بازار خارجی‌ به‌ بازار داخلی‌ چند برابر شد. در نتیجه‌، طراحی‌ و تولید هنوز هم‌ طبق‌ ذائقه‌ خریداران‌ خارجی‌ انجام‌ می‌شد كه‌ منجر به‌ وضعیت‌ كنونی‌ شد: زنجیره‌ تولید كامل‌ شامل‌ تحقیق‌، طراحی‌، انتخاب‌ موضوع‌ و تولید، به‌ صورت‌ یكنواخت‌ قدیمی‌ باقی‌ ماند. طبیعتا خلاقیت‌ سركوب‌ شد.

بخش‌ صنایع‌ دستی‌ همچنان‌ نگاهی‌ به‌ پدیده‌ مهمی‌ داشت‌ كه‌ در چین‌ به‌ وقوع‌ می‌پیوست‌. به‌ عنوان‌ مثال‌، با توجه‌ به‌ رشد سریع‌ اقتصادی‌ عموم‌ چینی‌ها، امروز نسبت‌ به‌ گذشته‌، بهتر غذا می‌خورند، بهتر لباس‌ می‌پوشند و سرپناه‌ بهتری‌ دارند. به‌ همین‌ دلیل‌ افزایش‌ انكارناپذیری‌ در خرید صنایع‌ دستی‌ به‌ چشم‌ می‌خورد تا زندگی‌ زیباتر شود.

تغییرات‌ اساسی‌ در ذائقه‌ زیباشناختی‌ چینی‌ها پدید آمده‌ است‌. جوان‌ترها، به‌ خصوص‌ به‌ دنبال‌ چیزی‌ هستند كه‌ به‌ بیان‌ شخصیتشان‌ كمك‌ كند. آنها به‌ جای‌ آثار پرزرق‌ و برق‌ به‌ دنبال‌ كارهای‌ ساده‌ و زیبا هستند.

در مقابل‌ همه‌ اینها، صنایع‌ دستی‌ چین‌ هنوز آثار كلیشه‌ای‌ و پرزرق‌ و برق‌ با مضامین‌ سنتی‌ و به‌ تعداد انبوه‌ تولید می‌كند. صنایع‌ دستی‌ چین‌ باید به‌ سمت‌ بازار داخلی‌ و تمركز بر كالاهایی‌ كه‌ نظر خریداران‌ داخلی‌ را جلب‌ می‌كند تغییر جهت‌ دهد. صنایع‌ دستی‌ نوعی‌ از هنرهای‌ تجسمی‌ است‌ و باید از قوانین‌ هنری‌ تبعیت‌ كند. با این‌ حال‌ این‌ آثار بخشی‌ از صنعت‌ هستند بنابراین‌ باید با دقت‌ و ظرافت‌ برای‌ بازار مصرف‌ هدف‌گیری‌ كنند.

اگر به‌ طراحی‌ و بازاریابی‌ صنایع‌ دستی‌ دقت‌ كنیم‌، درمی‌یابیم‌ كه‌ مصرف‌كنندگان‌ مختلف‌ روش‌ها، ذائقه‌ها، مواد، بافت‌ و چیزهای‌ گوناگون‌ را می‌پسندند.

هر محصول‌ یا كالا پیش‌ از درك‌ ارزش‌های‌ زیباشناختی‌ و اقتصادی‌، باید مقبولیت‌ بازار را كسب‌ كند. برای‌ این‌ كار مواد جدید، روش‌ و تكنیك‌های‌ جدید و تنوع‌ بسیار لازم‌ است‌. این‌ مواد به‌ خصوص‌ در تولید آثار به‌ سبك‌ مدرن‌ بسیار ضروری‌ هستند. در سال‌های‌ اخیر بعضی‌ اصرار دارند كه‌ تكنیك‌ و مواد بعضی‌ از انواع‌ صنایع‌ دستی‌ باید تغییر كنند. آنها عقیده‌ دارند صنایع‌ دستی‌ باید به‌ دست‌ شخص‌ هنرمند ساخته‌ شود تا كیفیت‌ بالای‌ هنری‌ آن‌ تضمین‌ شود.

این‌ نظر یكطرفه‌ و به‌ كلی‌ مردود است‌. همه‌ كالاهای‌ صنایع‌ دستی‌ را نمی‌توان‌ با دست‌ ساخت‌. انتخاب‌ این‌ كه‌ هر كالایی‌ چگونه‌ تولید شود باید بر اساس‌ موقعیت‌ها و شرایط‌ اختصاصی‌ باشند. در گذشته‌ صنایع‌ دستی‌ به‌ طور عمده‌ برای‌ خریداران‌ میانسال‌ و پیر تولید می‌شد. آنها این‌ اشیا را به‌ عنوان‌ وسیله‌ تزئینی‌ جمع‌ می‌كردند درحالیكه‌ به‌ نظر می‌رسد جوان‌ترها از صنایع‌ دستی‌ در زندگی‌ روزمره‌ بهره‌ می‌برند.

اكنون‌ نسل‌ جوان‌ چین‌ به‌ خریداران‌ اصلی‌ صنایع‌ دستی‌ این‌ كشور بدل‌ شده‌اند. به‌ همین‌ ترتیب‌ تقاضا برای‌ صنایع‌ دستی‌ مناسب‌ برای‌ زندگی‌ روزمره‌ به‌ سرعت‌ افزایش‌ می‌یابد. برای‌ هماهنگ‌ كردن‌ این‌ نیازها چاره‌ای‌ نیست‌ جز این‌ كه‌ صنایع‌ دستی‌ جدید و طبق‌ مد روز طراحی‌ و ساخته‌ شوند و در اختیار همه‌ قرار گیرند.

نوشین‌ دیانتی