کودکان غریب در گردباد طلاق

برخلاف تصور برخی والدین, کودکان معمولا بیشتر از بالغان نسبت به طلاق واکنش نشان می دهند و پیامدهایی که این جدایی برای آنها در پی دارد نیز با تاثیراتی که بر فرزندان بزرگسال خانواده به جا می گذارد, متفاوت است و به همین دلیل روان شناسان کودک معتقدند والدین در آستانه طلاق, باید راه های آماده سازی کودکان را در برابر این پدیده ناخوشایند بیاموزند

برخلاف تصور برخی والدین، کودکان معمولا بیشتر از بالغان نسبت به طلاق واکنش نشان می‌دهند و پیامدهایی که این جدایی برای آنها در پی دارد نیز با تاثیراتی که بر فرزندان بزرگسال خانواده به جا می‌گذارد، متفاوت است و به همین دلیل روان‌شناسان کودک معتقدند والدین در آستانه طلاق، باید راه‌های آماده سازی کودکان را در برابر این پدیده ناخوشایند بیاموزند.

اگر در آستانه جدایی هستید و فرزندی دارید، این مطلب را درباره رفتار با کودکان درگیربا پدیده طلاق مطالعه کنید:

● چه بی خبر!

اگر تصمیم شما برای طلاق قطعی شده پیش از آن که مراحل دادگاه رفتن و... را آغاز کنید، ماجرا را با فرزندتان در میان بگذارید و خیال نکنید او حرف‌هایتان را درک نمی‌کند چون حتی بچه‌های ۴ ۳ساله هم معنای دوست داشتن، مهربانی و دعوا را می‌فهمند پس سرصبر برایش شرح دهید که شما و همسرتان پس از طلاق هم با هم دوست خواهید بود اما در خانه‌هایی جدا از هم زندگی می‌کنید تا دیگر با هم دعوا نکنید.

در همه مراحل توضیحاتتان به کودک درباره طلاق، همراه با همسرپیشین تان باشید چون اگر فرزندتان، دو داستان جداگانه از دلایل طلاقتان بشنود، دیگر به شما اعتماد نخواهد کرد.

به همان اندازه که موظفید از طلاق بگویید، باید حوصله شنیدن هم داشته باشید. بیشتر کودکان به محض شنیدن خبر طلاق، شروع به پرسش درباره آینده‌شان می‌کنند، آنها می‌خواهند بدانند با کدام یک از والدین خواهند ماند، چه کسی آنها را به مدرسه می‌برد، کدام یک از شما غذایش را حاضر می‌کند و.... ده‌ها پرسش دیگر.

به پرسش‌های فرزندتان گوش کنید و به آنها پاسخ دهید و اگر چیزی نپرسید، از او بخواهید درباره نگرانی‌هایش حرف بزند.

● تو بی گناهی

بیشتر کودکان در جریان طلاق پدر و مادرشان پنهانی خود را سرزنش می‌کنند. برای مثال، ممکن است فرزندتان در جریان طلاق شما بیندیشد: « اگر من شیطونی نمی‌کردم، بابا ما رو ترک نمی‌کرد» یا« اگر بچه خوبی بودم، آنها با هم دعوا نمی‌کردند» کودک شما معمولا چنین احساساتی را به زبان نمی‌آورد اما اندیشه گناهکار بودن را طوری باور می‌کند که حتی در بزرگسالی تحت تاثیرش قرار می‌گیرد. شما وظیفه دارید در چنین مواقعی به او بفهمانید گناه جدایی شما و همسرتان، بر گردن او نیست.

● قاضی دادگاه خانواده از نوع خردسال

« طلاق به طلاق ختم نمی‌شود» ! به هر حال این پدیده پیامدهایی دارد که برخی قابل کنترل و برخی غیر قابل کنترل است. رفتار شما درقبال همسر پیشینتان یکی از آن پدیده‌های قابل کنترل است که اگر بخواهید درباره آن سهل‌انگاری کنید، فرزندتان دچار اضطراب، احساسات دوگانه و تضاد درونی می‌شود.

وادارش کنید در هر شرایطی به همسر پیشین‌تان احترام بگذارد. حق ندارید دربرابر کودکتان از طرف دیگر طلاق بدگویی کنید یا هر ملاقات تصادفی با همسر پیشین‌تان را به مشاجره تبدیل کنید یا درباره مشکلات‌تان پس از طلاق با فرزندتان درد دل کنید. او به اندازه غصه دارد و مهم‌تر این که قاضی دادگاه خانواده نیست. پس وادارش نکنید یکی از شما را انتخاب کند و از دیگری دور شود.

● سرگردان در هجوم تغییرات

طلاق برای کودکتان، دنیایی از تغییر در وضعیت زندگی‌اش به همراه می‌آورد. پس از طلاق، او، شما و شریک پیشین زندگی‌تان را به میزان مساوی نخواهد دید. شاید ناچار شود محل زندگی‌اش را تغییر دهد تا به حکم دادگاه با یکی از شما زندگی کند. او احتمالا مدرسه‌اش را عوض می‌کند و دوستان پیشینش را هم از دست می‌دهد و.... این همه تغییر مسلما نوعی احساس ناامنی در فرزندتان ایجاد می‌کند که بازگرداندن آن وظیفه شماست و اگر موفق نشوید، آن وقت حتما باید از مشاوری متخصص در این حوزه کمک بگیرید.

اگر فرزندتان پس از طلاق ناچار به نقل مکان به خانه جدید شما یا همسرتان شود، بسته به این که بیشتر اوقاتش را در منزل کدام یک از شما می‌گذراند، سعی کنید متعلقات و وسایل شخصیاش دست نخورده به آن خانه منتقل شود و نگذارید کشمکش‌ها برای تقسیم اموال و دارایی شما و همسرتان در ماجراهای طلاق به اتاق کودکتان هم برسد.

تغییراتی که کودک به واسطه طلاق با‌ آنها مواجه می‌شود، فقط در محل زندگی یا ارتباطات اجتماعی‌اش نیست. او تا پیش از جدایی شما و همسرتان از برنامه روزانه‌ای خاص در زندگی خانوادگی‌اش تبعیت می‌کرده که پس از طلاق شما دگرگون شده است. شاید باید ساعت خوابش را تغییر دهد،‌ ساعت غذا خوردنش را و حتی زمان فراغتش را.... بکوشید تا آنجا که امکان دارد برنامه زندگی فرزندتان را پس از طلاق ثابت نگه دارید و این را به همسر سابقتان هم گوشزد کنید.

● خنده‌های الکی

شاید به ظاهر فرزندتان پس از طلاق سرحال به نظر برسد، اما شک نکنید که او در پنهان برای منطبق کردن خودش با شرایط جدید زندگی تقلا خواهد کرد. افت تحصیلی، بی علاقگی به فعالیت‌های روزمره، تغییر در دلبستگی‌ها، تغییر در زمان خواب و بیداری و انزوا طلبی همه از نشانه‌های درگیری احساسی کودکتان با طلاق است. ممکن است کودکی که تا دیروز در سربه راهی شهره فامیل بوده است، ناگهان سرکش، بیقرار و پرخاشگر شود یا بی‌دلیل از هر کدام شما متنفر شود و.....

تغییرات رفتاری کودکتان را زیر نظر بگیرید و فراموش نکنید خیلی وقت‌ها او خودش هم نمی‌داند دلیل این تغییر رفتارش، واکنش احساسی به طلاق است. اگر قادر به کنترل تغییرات رفتاری کودکتان نیستید، حتما با مشاوری آگاه در این باره مشورت کنید، اما در عین حال این نکته را هم در نظر بگیرید که کمی تغییر رفتار و بدخلقی حق اوست، چون مواجهه با طلاق حتی برای بزرگسالان هم دشوار است تا چه رسد به کودکان.

● نترس ما اینجاییم

طلاق، فرزندتان را بشدت وحشت زده می‌کند. شاید شب‌ها کابوس ببیند یا در رفتارش نشانه‌هایی از افسردگی ظاهر شود. ممکن است فرزندتان بیش از اندازه به شما یا همسرسابقتان وابسته شود و حاضر نباشد حتی یک لحظه ترکتان کند.

با فرزندتان صحبت کنید و برای او توضیح دهید که شما و همسرتان ترسش را درک می‌کنید، اما باید خاطر جمع باشد که کنارش باقی می‌مانید و ترکش نخواهید کرد.