اعتیاد ۷ نشانه دارد

اعتیاد به موادمخدر معضلی است که خانواده ها همواره از آن بیم دارند و سعی می کنند فرزندانشان از این بلای خانمانسوز محفوظ بمانند

اعتیاد به موادمخدر معضلی است که خانواده‌ها همواره از آن بیم دارند و سعی می‌کنند فرزندانشان از این بلای خانمانسوز محفوظ بمانند. مطالعه‌های متعدد نشان داده‌اند برای کاهش تعداد افراد مبتلا به سوءمصرف، باید به ارتقای سلامت روانی – اجتماعی همت گماشت...

گاهی علایم اعتیاد نشانه‌های بیماری‌هایی مانند اختلالات دوران بلوغ، افسردگی و... هستند. به عقیده دکتر امیرهوشنگ باقری، هیچ‌کدام از سه دسته علایم احتمالی مصرف مواد به تنهایی نمی‌توانند تشخیص سوءمصرف و اعتیاد به موادمخدر را مسجل کنند. در این مورد با ایشان گفت‌وگو کرده‌ایم تا بیشتر با تفاوت مصرف، سوءمصرف و اعتیاد به موادمخدر آشنا شویم.

▪ آقای دکتر! چه علایمی نشان‌دهنده ابتلای فرد به اعتیاد است؟

- علایم ابتلا به اعتیاد به ۳ دسته تغییر‌های عمومی، علایم اختصاصی ماده مورد مصرف و موارد مصرف تقسیم‌بندی می‌شود. موارد مصرف، شامل دیدن فرد درحال مصرف، یافتن موادمخدر یا محرک و وسایل مصرف مثل زرورق، لوله خودکار، کبریت سوخته و فندک اتمی و... است. البته هیچ‌کدام از ۳ دسته علایم حتی دیدن فرد درحال مصرف الزاما به معنی اعتیاد نیست.

▪ در این مورد کمی بیشتر توضیح می‌دهید؟ مصرف با سوءمصرف چه تفاوتی دارد؟

- ببینید مصرف مواد می‌تواند به ۲ حالت در بین افراد دیده شود. در حالت اول یا همان سوءمصرف مواد اعم از مخدر، محرک است که یک یا چند بار با تجویز پزشک به دلیل بیماری یا ناراحتی خاص صورت می گیرد. حالت دوم مصرف مداوم است که شامل یک ماه یا یک سال مصرف متناوب است و جزو مصارف خطرناک موادمخدر محسوب می‌شود در سوءمصرف، مصرف مواد به مدت کوتاهی است و به دنبال آن فرد پیامدهای مضر، منفی و عودکننده مانند ایجاد وابستگی جسمانی، مقاومت به مصرف مواد یا علایم محرومیت خماری (با قطع مصرف) را تجربه نمی‌کند.

▪ در چه مواردی تشخیص سوءمصرف داده می‌شود؟

- در صورتی که یک یا چند مورد از موارد به مدت یک سال در فرد دیده شود، تشخیص سوءمصرف داده می‌شود.

۱) مصرف مکرر مواد که باعث اختلال در فعالیت‌های اجتماعی، شغلی و تفریحی شود (مانند غیبت‌های مکرر، کاهش کارایی شغلی به علت مصرف مواد، مسامحه نسبت به فرزندان و افراد خانواده).

۲) مصرف مکرر مواد هنگام رانندگی، مستی یا خواب‌آلودگی.

۳)‌ تخلفات قانونی که می‌تواند شامل دستگیری فرد به علت مصرف مواد باشد

۴) مصرف مداوم مواد با وجود مشکلات اجتماعی یا بین فردی مانند مشاجره و درگیری با همسر به دلیل مصرف مواد

▪ آقای دکتر! با این اوصاف با چه علایمی می‌توان متوجه اعتیاد فرد شد؟

- در اعتیاد لازم است که حداقل در طول یک سال، ۳ نشانه یا بیشتر، از ۷ نشانه زیر وجود داشته باشند.

۱) به‌وجودآمدن تحمل و مقاومت نسبت به ماده مورد مصرف: در این حالت فرد برای لذت‌بردن از ماده، مجبور است که مقدار آن را افزایش دهد زیرا در صورت عدم افزایش، به مرور آثار لذت‌بخش و نشئه‌آوری آن کم می‌شود.

۲) علایم محرومیت یا لمان: با قطع یا کاهش مصرف مواد، علایمی مانند بی‌قراری، درد در اندام‌های مختلف بدن، عصبی‌بودن و... یا ناراحتی‌های خاص ترک آن ماده در فرد بروز می‌کند که برای رفع علایم نیاز به مصرف همان ماده یا ماده‌ای مشابه افزایش می‌یابد.

۳) افزایش مصرف مواد در یک وعده یا مصرف دوره طولانی‌تر از آنچه که در حد انتظار است.

۴) میل دایم برای مصرف مواد یا انجام تلا‌ش‌های ناموفق برای ترک یا کنترل مصرف.

۵) صرف وقت زیاد برای تهیه مواد مخدر، مصرف آن یا برای بهبود آثار مصرف.

۶) کاهش فعالیت اجتماعی، حرفه‌ای یا تفریحی یا کنارگذاشتن آن.

۷) ادامه مصرف مواد باوجود آگاهی از مشکلات روان‌شناختی یا جسمی مثلا باوجود زخم معده‌ای که به علت مصرف الکل به‌وجود آمده است فرد همچنان به مصرف مشروب الکلی ادامه می‌دهد.

▪ توصیه شما به والدین یا یکی از اعضای خانواده، در صورت مشکوک‌شدن فرد به مصرف مواد چیست؟

- والدین باید ابتدا از اعتیاد فرد مطمئن شوند و در صورت اطمینان، در اولین فرصت از متخصصان درمان اعتیاد، مشاوره و راهنمایی‌های لازم را دریافت کنند. اگر پزشک درمانگر اعتیاد قانع شد که احتمال مصرف مواد در شخص وجود دارد، لازم است گفت‌وگوی حضوری با وی انجام دهد تا در این مورد مطمئن شود. در صورت اطمینان از مصرف، اولین اقدام، حمایت عاطفی لازم از خانواده بیمار است زیرا اطلاع از اعتیاد نزدیکان، به میزان آگاهی از ابتلای یکی از افراد خانواده به سرطان باعث شوک و فشار روانی می‌شود بنابراین لازم است که خانواده نیز مورد حمایت و همدلی قرار گیرد. اقدام بعدی، آموزش خانواده در مورد اعتیاد، نحوه ایجاد انگیزش در فرد برای مراجعه به مرکزدرمانی، ادامه درمان و آموزش درمورد نحوه ارتباط خانواده با فرد بیمار و... است. والدین گرامی هرگز نباید با مشاهده یکی از علایم به فرزندشان برچسب اعتیاد بزنند بلکه بهتر است بیشتر مراقب او باشند و پس از دیدن چند مورد از رفتار‌های گفته‌شده، موضوع را با روان‌پزشک در میان بگذارند.

شهین زمانی