جوان ایرانی, نخبه ترین مخترع زن جهان

این دختر بر بلندای سكویی در دنیا قرار گرفته است كه خیلی از زنان در جهان آرزوی دست یافتن به آن را دارند ۱۹ سال بیشتر ندارد و در كرمان زندگی می كند

این دختر بر بلندای سكویی در دنیا قرار گرفته است كه خیلی از زنان در جهان آرزوی دست یافتن به آن را دارند. ۱۹ سال بیشتر ندارد و در كرمان زندگی می كند. اما آنچه او را از هم سن و سالانش متمایز می كند، آنچه باعث شده كه در این سن و سال موفق باشد و نام «ایران» را زنده نگه دارد صبر و شكیبایی در سختی ها و تلاش فراوان و توكل به خدا بوده است. آرزو شیخ اكبری از سوی سازمان جهانی مالكیت فكری و معنوی در مسابقات بوداپست مجارستان نخبه ترین زن مخترع سال ۲۰۰۶ معرفی شده است. با او كه بر بلندای دنیا با چهره ای متین، قلبی پر از ایمان و روحی مالامال از عشق به ایران ایستاده است، مصاحبه كردیم و در لحظه های شاد و شیرین، لحظه های شكست و صبر و گله و آرزوهایش شریك شدیم.

● از خودت و خانواده ات بگو؟

▪ ۱۹ ساله ام و فرزند اول هستم. شغل پدرم آزاد و مادرم خانه دار است. حالا هم خودم را برای رفتن به دانشگاه آماده می كنم.

● فكر اختراع و كنجكاوی و تلاش آن ازكجا شروع شد؟

▪ سال اول دبیرستان وقتی برای ثبت نام در كتابخانه پژوهشكده تعلیم و تربیت مراجعه كردم متوجه آزمایشگاه طبقه پایین كتابخانه شدم. دانش آموزان كارهای تحقیقاتی شان را در این آزمایشگاه انجام می دادند. برای همین بود كه به همراه یكی از دوستانم به آزمایشگاه رفتیم. همانجا از طریق یكی از اساتید برای ما توضیح داده شد كه دانش آموزان در این محل ابتكارات و طرح های خودشان را از مرحله تئوری به مرحله عملی تبدیل می كنند.

● چطور به ذهنتان رسید كه در مورد ترمیم زخم سوختگی ها كاری بكنی؟

▪ در روستای بی بی حیات متوجه شدم كه برای درمان و ترمیم زخم سوختگی ها از پودر مایع پنیر خرگوش استفاده می كنند. برایم مهم بود كه بتوانم این مسأله را از نظر علمی ثابت كنم. برای همین از همان زمان شروع به جست وجو در اینترنت و مطالعه كتب و مجلات تخصصی كردم تا متوجه شوم قبلاً در این مورد كاری علمی شده است یا خیر. بررسی های من نشان می داد كه در دنیا روی این طرح هیچ كاری نشده است و از مایع پنیر فقط برای درست كردن پنیر استفاده می شود.

● برای به انجام رساندن این فكر چه اقداماتی كردید؟

▪ وقتی متوجه شدم روی این طرح كار علمی نشده است، سه ماه در پژوهشكده شروع به كار و آزمایش كردم و آزمایش هایم را روی خوكچه های هندی انجام می دادم.

● از حیوانات آزمایشگاهی نمی ترسیدی؟

▪هیچ وقت. نخستین باری كه موش های آزمایشگاهی را در دست گرفتم فراموش نمی كنم. از ترس جیغ می زدم ولی كم كم این مسأله برای من عادی شد. بعد از انجام آزمایش و تلاش زیاد موفق به ساختن پماد ترمیم سوختگی شدم.

●كار شما در همین مرحله پایان گرفت؟

▪ بعد از ساخت پماد باید ارزیابی زخم ناشی از سوختگی (بیومكانیك) می شد به همین دلیل باید از دستگاه سنجش و مقاومت برای اندازه گیری رشته های كلاژن پوست استفاده می كردیم ولی این دستگاه دردسترس من نبود و این دستگاه در ابعاد بزرگ برای اندازه گیری كشش لاستیك، نخ و فلزات به كار می رود و مصارف صنعتی دارد. به همین علت به فكر افتادم تا خودم این دستگاه را طراحی كنم.

● چقدر برایت هزینه برداشت؟

▪ در حدود صد هزار تومان برای طراحی این دستگاه هزینه شد و من در سال ۸۲ با ارائه طرح پماد ترمیم سوختگی و دستگاه سنجش و مقاومت در جشنواره خوارزمی موفق به كسب رتبه اول شدم. بعد از ثبت اختراعاتم در مسابقات سال ۲۰۰۵ سوئیس شركت كردم و موفق به كسب مدال نقره شدم در شهریور ماه سال جاری هم در مسابقات بوداپست مجارستان با سه اختراع شركت كردم.

● اختراع دیگرت چه بود؟

▪ سیستم جدید ضد واژگونی خودرو در تصادفات یا انحراف از جاده ها اختراع دیگرم بود كه علاوه بر كسب مدال طلای WIPO به عنوان نخبه ترین زن مخترع سال ۲۰۰۶ از سوی سازمان جهانی مالكیت فكری و معنوی كه برگزاركننده این مسابقات است، معرفی شدم. البته جایزه ویژه بیوتكنولوژی مالزی در سال ۲۰۰۶ نیز به من اهدا شد.

● هیچوقت قبل از تولید پماد و آزمایش و كارهای مربوط به اختراع، از مایع پنیر برای ترمیم سوختگی استفاده كردی؟

▪ تابستان سال ۸۱ بود با خانواده ام به روستای بی بی حیات رفته بودیم. پای برادرم به علت حرارت اگزوز موتوسیكلت سوخت و بشدت عفونی شد. از داروهای مختلف كه پزشك تجویز كرد، هر چه استفاده كردیم بی فایده بود. اهالی روستا كه متوجه مشكل شده بودند كمی از مایع پنیر خرگوش را به مادرم دادند تا پس از آرد كردن روی زخم قرار دهد. پس از این كار زخم و عفونت خوب شد و من در آنجا شنیدم كه قبلاً یكی از اقوام كه به علت اصابت تركش در جبهه دچار عفونت شده بوده پس از مصرف مایع پنیر خرگوش بهبودی پیدا كرده است.

● فكر می كنی این اختراع تو تا چه میزان مفید است؟

▪ در كشور ما مشكل عفونت های بیمارستانی و عفونت ناشی از سوختگی ها شیوع زیادی دارد و طول درمان نیز در این بیماران خیلی طولانی است ولی با اختراع من و استفاده از این پماد هم طول درمان كاهش پیدا می كند و هم دیگر نیازی به استفاده از آنتی بیوتیك نیست.

● شما یك دختر جوان ایرانی هستید كه بر سكوی برترین زن مخترع جهان در سال ۲۰۰۶ ایستادی، چه احساسی داشتی؟

▪ در آن لحظه خیلی هیجان زده شده بودم و شوك بزرگی به من وارد شد آن شب هم در سالن مسابقات مشغول فیلمبرداری بودم. اصلاً متوجه اسم و عكس ام نشدم كه روی ویدئو پروژكتور به نمایش درآمده بود. در همین لحظه دوستانم بلافاصله به طرفم دویدند و صدایم كردند. لحظه باشكوهی بود. وقتی جایزه ویژه برترین زن مخترع را در حضور سفیر كشورمان از نماینده WIPO گرفتم بزرگترین افتخارم ایرانی بودنم بود. از این كه انوشه انصاری نیز نخستین زن بود كه به فضا می رود، خیلی خوشحالم و احساس غرور می كنم. شاید در خارج از ایران تصور كنند زنان در ایران تنها كاری كه می توانند بكنند خانه داری و آشپزی است و هیچ نبوغی ندارند ولی زنان و دختران ما با تلاش و كوشش در تمام مسابقات علمی با كسب نتایج درخشان نشان داده اند زنان ایرانی در تمام عرصه ها حرف اول را می زنند. باید به انوشه انصاری افتخار كرد نخست به خاطر این كه یك زن است و دوم به خاطر این كه ایرانی است.

● حامی شما در این اختراعات كه بود؟

▪ به جز سال هایی كه در دوران تحصیل در پژوهشكده تعلیم و تربیت استان كرمان روی طرح هایم كار می كردم و امكانات دراختیار داشتم، دیگر هیچ حامی نداشته ام .

● این موفقیت ها را مدیون چه كسی هستی؟

▪ مدیون پدر و مادرم و دكتر شالچیان كه با حمایت هایی بی دریغ مرا به ادامه كار امیدوار كردند.

از شكست ها و تلاش هایی كه در این مسیر تا رسیدن به نتیجه داشتی، بگو.

همیشه از مادرم در طول زندگی آموخته بودم كه صبور باشم و از شكست ها درس بگیرم.

در راه رسیدن به موفقیت در اختراعاتم بارها شكست خوردم، ولی هیچ وقت به عنوان شكست به آن نگاه نكردم بلكه از آنها تجربه گرفتم. من اعتقاد دارم كه شكست مقدمه پیروزی است و انسان تا وقتی شكست نخورد، پیروز نخواهد شد.

● برای تولید اختراعات در كشورمان پیشنهادی به شما شده است؟ در خارج از كشور چه؟

▪ در داخل كشورمان تاكنون پیشنهادی نداشته ام ولی زمانی كه در مسابقات حضور داشتم از كشورهای اروپایی چند پیشنهاد داشتم. در مسابقات و نمایشگاه ژنو یك شركت انگلیسی پیشنهاد داد كه مراحل علمی این پماد را در شركت آنها انجام داده و تولید كنم و در عوض امكان تحصیل و زندگی و كار در این كشور به من داده می شد. از آمریكا و سوئیس هم به من پیشنهاد شد ولی من چون می خواستم اختراعاتم را در كشورم به مرحله تولید برسانم این پیشنهادها را رد كردم.

● برای شركت در مسابقات چه تسهیلاتی در اختیار شما گذاشته شد؟

▪ در همه مسابقات با هزینه شخصی خودمان شركت كردیم. در سال ۲۰۰۵ در مسابقات سوئیس موفق به كسب مقام اول در بین ۳۷ كشور جهان شدیم. امسال هم در مسابقات بوداپست مجارستان در كنفرانس خبری رئیس سازمان اختراعات اعلام كرد كه از شركت كردن تیم ایران در این مسابقات مفتخر است.

مسئولان این نمایشگاه و مسابقات احترام زیادی برای ماقائل بودند و دائماً ما را مورد تشویق قرار می دادند ولی وقتی به ایران برگشتیم هیچكس از ما استقبال نكرد. تا حالا هم استقبالی از ما نشده است در حالی كه در كشور ما اگر ورزشكاری را برای مسابقه به خارج بفرستیم حتی مقامی هم كسب نكند، مورد استقبال قرار می گیرد، ولی از تیم ملی علمی ما استقبال نمی شود در حالی كه مخترعان و نخبگان تا سال ها می توانند برای كشور افتخارآفرین باشند.

● روزی چقدر روی اختراعاتت كار می كردی؟

▪ بیشترین فشار كاری روی اختراع پماد بود. وقتی مدرسه می رفتم و كلاس هایم تمام می شد از ساعت یك ظهر تا ۸ شب روی این اختراع متمركز می شدم وقتی به نتیجه رسیدم خوشحال شدم.

● برای رسیدن به خودباوری چه فاكتوری لازم است؟

▪ باید به خود اعتماد داشته باشیم. نباید گفت نمی توانم. ما مسلمان هستیم و معتقدیم خدا از روح خودش به ما دمیده است. خدا قدرت مطلق است و ما نیز به عنوان بندگان او می توانیم هر كاری را كه اراده كردیم انجام دهیم و نباید مأیوس شویم.

● روزی چند ساعت مطالعه می كنید؟

▪ به طور متوسط روزی ۸ ساعت.

● آخرین هدف در زندگی؟

▪همیشه اهداف را بزرگتر از آن چیزی كه هست، می دانم و هدف واقعی ام همیشه بزرگتر از واقعیت است. آخرین هدف من در زندگی این است كه در علم آموزی بهترین باشم.

● خواسته ات از خدا؟

▪ از خدا می خواهم وقتی درجه و مقامی را به ما اعطا می كند، اول ظرفیتش را به ما بدهد.

● زنان در جامعه برای رسیدن به ارزش واقعی شان چه تلاشی باید كنند؟

▪ زنان ایرانی توانایی رسیدن به مدارج بالای علمی دنیا را دارند.

یوسف صبا