اصل ۳۰ قانون اساسی

وقتی نوبت به ارائه آمار و ارقام می رسد, همه با جسارت می گویند در ایران مرکز درستی که آمار صحیح ارائه کند وجود ندارد, اما من دلم می خواهد این باور عمومی که در ایران آمار درستی وجود ندارد حداقل در این یک مورد صحیح باشد و آمارهای ارائه شده درست نباشند ۹ میلیون بیسواد در کشور داریم, بعضی از آمارها از ۱۰ میلیون نفر یاد می کنند

وقتی نوبت به ارائه آمار و ارقام می رسد، همه با جسارت می گویند در ایران مرکز درستی که آمار صحیح ارائه کند وجود ندارد، اما من دلم می خواهد این باور عمومی که در ایران آمار درستی وجود ندارد حداقل در این یک مورد صحیح باشد و آمارهای ارائه شده درست نباشند؛ ۹ میلیون بیسواد در کشور داریم، بعضی از آمارها از ۱۰ میلیون نفر یاد می کنند. باور این عدد رنج آور است اما وقتی معاون آموزشی سازمان نهضت سوادآموزی در گفت وگویی با خبرگزاری مهر که اتفاقاً هوادار دولت است از کاهش یک میلیون سواد آموز به دلیل کمبود منابع مالی در سال تحصیلی جدید یاد می کند، دلم می خواهد این آمار که توسط علی ابراهیمیان معاون آموزشی سازمان نهضت سوادآموزی اعلام شده است دروغ باشد.

۳۰ سال از عمر دولت جمهوری اسلامی می گذرد، اتفاقاً در اصل ۳۰ قانون اساسی جمهوری اسلامی آمده است؛ دولت موظف است وسایل آموزش و پرورش رایگان را برای همه ملت تا پایان دوره متوسطه فراهم سازد و وسایل تحصیلات عالی را تا سرحد خودکفایی کشور به طور رایگان گسترش دهد. من به دوره تحصیلات عالی کار ندارم که ظاهراً هستند افرادی در سطوح بالا که اگر نیاز به ترقی داشته باشند و مدرک تحصیلات عالی نداشته باشند به هر طریقی آن را از مراکز دانشگاهی ولو خارج از کشور حتی با جعل، تصاحب می کنند اما کودکانی که هر ساله به سن قانونی رفتن به مدرسه می رسند و اصل ۳۰ قانون اساسی هم دولت را موظف کرده است که وسایل آموزش و پرورش رایگان را برای همه ملت تا پایان دوره متوسطه فراهم سازد، این کودکان در کجای وظایف دولت قرار گرفته اند؟ اصل ۳۰ قانون اساسی در اردیبهشت ماه سال ۱۳۵۸ تصویب شد یعنی از مهرماه سال ۱۳۵۸ هر کس که به سن هفت سال رسیده باشد برابر اصل ۳۰ قانون اساسی دولت موظف است وسایل آموزش و پرورش را برای او فراهم کند.

کودکانی که از مهر سال ۱۳۵۸ به سن قانونی رفتن به مدرسه رسیده اند، شامل مردان و زنانی که امروز ۳۷ ساله هستند، است و برابر این اصل و الزامی که دولت دارد تا دوره متوسطه باید درس خوانده باشند و زنان و مردانی که ۳۸ سال به بالا دارند به لحاظ شرایط ناصواب دولت پهلوی و عدم علاقه رژیم فاسد پهلوی به با سواد شدن مردم ایران در سایه جمهوری اسلامی، باید با سواد شوند و به همین اعتبار دولت جمهوری اسلامی برای نابود کردن و خشکاندن ریشه بی سوادی سازمانی تحت نام نهضت سوادآموزی ایجاد کرد تا بیخ و بن بی سوادی باقیمانده از دوره پهلوی را بخشکاند.

به هر حرکت و عملی نهضت نمی گویند. نهضت در واقع نوعی انقلاب مردمی است که دایره آن امور اجتماعی جامعه است. به همین اعتبار سازمانی شکل گرفت تا با حرکتی انقلابی بقایای بی سوادی دوره پهلوی را از میان بردارد. کار نهضت فقط مربوط به افرادی بود که در سال ۱۳۵۹، هفت سال به بالا داشتند و فاقد سواد بودند و این نهضت علمی باید در زمانی مناسب این افراد بیچاره که به واقع سند جنایت و خیانت پهلوی به سوادآموزی بودند را با با سواد کردن آنان از میان بردارد.

کار نهضت فقط مربوط به بی سوادان سابق بود زیرا برابر اصل ۳۰ قانون اساسی یکی از وظایف دولت فراهم آوردن وسایل آموزش و پرورش رایگان تا دوره متوسط است و کسی که دارای سواد در حد متوسط باشد را دیگر بی سواد یا از تحصیل بازمانده نمی گویند - هرچند در قرن ۲۱ کسانی که یک زبان بین المللی و همچنین زبان کامپیوتر را مسلط نباشند بی سواد هستند؛ حال چه شده است که نه آن نهضت سوادآموزی کارساز واقع شد و نه اصل ۳۰ قانون اساسی اجرا شد؟ امروز هم نهضت سوادآموزی با همه عرض و طول خود ناموفق است و هم دولت ناتوان از اجرای اصل ۳۰ قانون اساسی، آیا این برازنده انقلاب با درونمایه اسلامی و دینی است که افتخار آن را دارد که نخستین کلام - وحی پیامبر - اقراء است، وقتی خداوند به رسول اکرم تکلیف می کند که بخوان و پرده های تاریکی با آنکه پیامبر امی بود و مکتب نرفته، اما مساله آموز صد مدرس شد و برای امت خود تکلیف کرد، دنبال علم بروید اگر به چین باشد و آن حضرت آنقدر به علم و سواد اهمیت می داد که هر اسیر جنگی اگر تعدادی از سربازان بی سواد اسلام را با سواد می کرد، آزاد می کرد.

چگونه ما که خود را رهرو حقیقی و پیرو واقعی مکتب آن بزرگوار می دانیم و جمهوری اسلامی را نخستین حکومت اسلامی و ایران را ام القرای اسلام، به رغم امکانات و الزام و اجبار قانون اساسی، نزدیک به یک هفتم از جمعیت کشور بی سواد هستند و در سال تحصیلی جدید حداقل یک میلیون سوادآموز از تحصیل بازماندند. امروزه که همه امکانات فراهم است و با انبوه فارغ التحصیلانی روبه رو هستیم که حاضرند به کمک هموطنان بی سواد خود بشتابند، چگونه هر ساله یک میلیون به بی سوادان افزوده می شود؟ یاد اولین سال مدرسه ام می افتم.

من متولد ۱۳۳۴ هستم و در روستای ما - اسمعیل آباد زرند کرمان - مدرسه یی نبود، اهالی محل جمع شدند و چاره کار را در این دیدند که امکانات تحصیل به جز معلم را شخصاً فراهم آورند و دولت تنها معلمی در اختیار روستا قرار دهد. یکی از اهالی روستا دو اتاق از خانه اش را به مدرسه اختصاص داد و مرحوم پدر من هم تنها اتاق گچ کاری روستا که به آن «اورسی» می گفتیم را به عنوان محل سکونت مدیر مدرسه در اختیار او قرار داد و از اول مهر سال ۱۳۳۸ در روستای ما مدرسه دایر شد و چون تنها معلم مدرسه که هم مدیر و هم ناظم و به گفته خودش هم رئیس فرهنگ و فراش مدرسه بود و از طرفی خانواده اش در تنها اتاق گچ کاری ده که در منزل ما بود، سکونت داشتند، برای کنترل شیطنت و بازیگوشی من، از همان روز اول مرا به مدرسه برد و دوره دبستان را فقط با همت مدیر مدرسه یی که می خواست از شر من در خانه خلاص شود به گفته همان مدیر مدرسه به عنوان «مستمع آزاد» که تا هم اکنون بار معنایی آن را نفهمیده ام، تمام کردم و از سال اول دبیرستان طعم کلاس و درس ثابت را چشیدم.

آن روز که کسی در روستای ما باسواد نبود همان معلم دلسوز که در نخستین سفر حج تمام مناسک را وکالتاً و از سر ذوق برای او انجام دادم، در شب زیر تنها چراغ زنبوری خانه ما، مردان و زنان ده را سواد می آموخت و به گفته خودش کلاس های «اکابر» او پر بارتر از کلاس های مدرسه بود. گویی آن شوق و ذوق از میان رفته و کسی خود را گناهکار نمی داند که سالیانه یک میلیون سواد آموز از تحصیل باز می ماند.

نعمت احمدی