پارس؛ سرزمین رحمت

"سرزمین پارس و مردم آن مشمول رحمت هستند". با این جملهٔ پدر الکساندر (زارکشف) کشیش کلیسای ارتدکس در تهران، فیلم "پارس، سرزمین رحمت" ساخته "آئیدا سوبولوا" آغاز می شود. این فیلم …

"سرزمین پارس و مردم آن مشمول رحمت هستند". با این جملهٔ پدر الکساندر (زارکشف) کشیش کلیسای ارتدکس در تهران، فیلم "پارس، سرزمین رحمت" ساخته "آئیدا سوبولوا" آغاز می شود. این فیلم در جشنواره بین المللی فیلم‌های سینمایی و برنامه‌های تلویزیونی "رادونژ" شرکت کرد.

رادونژ، جشنواره ای است که توسط مرکز فرهنگی ارتدکس وابسته به کلیسای ارتدکس روسیه برگزار می شود.

ایده برگزاری این جشنواره با توجه به احیای فرهنگ مسیحیت ارتدکس در روسیه مطرح شد، زیرا فیلم ها و برنامه‌های تلویزیونی ارتدکس بیش از فیلم هستند. ارتدکس بعنوان یک فرهنگ حق دارد که مطابق زمان و در عین حال از نظر معنوی عمیق باشد. اکنون مذهب ارتدکس حق دارد قرن پشت سر گذاشته شده بیستم را درک کند و در عین حال ارزش ها و ایده آل های فرهنگ روس را با سایر جهان مقایسه کند.

چرا فیلم "پارس، سرزمین رحمت" در جشنواره "رادونژ" مورد توجه واقع شد؟ سرزمین پارس کجا و روسیه کجا؟ اسلام کجا و ارتدکس کجا؟ فیلم در سال ۲۰۰۷ به بخش مسابقه جشنواره فیلم اسلامی "منبر طلایی" در قازان و جشنواره "پهلوان طلایی" در همان سال راه یافت، و بالاخره اکنون به جشنواره "رادونژ" دعوت شد. علاوه بر این ۵-۶ بار در شبکه ماهواره ای ارتدکس "سایوز" پخش شد.

این فیلم برای من که حرفه ام ایرانشناسی است، بسیار مورد پسند بود. این فیلم که دور از سیاست می باشد، از این نظر ارزشمند است که سخنان پدر الکساندر جزئیاتی دلپذیر از تاریخ روابط سرزمین روس و سرزمین پارس، روسیه و ایران را به بینندگان توضیح می دهد. و پیش از هر چیز این نکته جالب توجه و ارجمند است که او حقایقی را تعریف می کند که شاید کاملاً مشخص و یا بحث برانگیز باشند، اما در هر صورت طبق سنت همسایگی، مملو از گرمی خاص و احترام به تاریخ و فرهنگ و دین دو ملت هستند.

موضوع اصلی فیلم، شکل گیری دولت روسیه در اواخر قرن ۱۶ است که با دوره شکوفایی سلسله صفویه در ایران همزمان بود و از آن زمان تا کنون دیالوگ چند قرنی بین دو کشور شروع به توسعه کرد. اکنون تعاملات روسیه و ایران در حال صعود هستند. در این فیلم به فعالیت های کلیسای ارتدکس در ایران اهمیت ویژه ای داده شده است. اگر از دید یک بیننده معمولی روس به این فیلم نگاه کنیم، بطور حتم آموختنی های بسیاری بویژه در رابطه با ایران دارد. مسئله دیگر این است که بیننده ایرانی چگونه این فیلم را می بیند؟ شاید چیز جدیدی نبیند، اما در عوض تصوری درست از این خواهد داشت که برداشت ما، روس ها، از ایران با کهن ترین تمدن آن چیست.

نکته مثبت دیگر این است که در این فیلم تلاش شده که دیالوگ بین دو ملت همسایه وارد سطح "دیالوگ" فرهنگ ها شود. امروز "دیالوگ تمدن ها" به شعاری مطلوب اما غیر واقعی تبدیل شده است. در سطح تمدن ها (مسیحیت و اسلام) آشکار است که دیالوگی برقرار نمی شود. در مدت اخیر تمدن ها بجای اینکه دستاورد جدیدی داشته باشند، بیشتر مواضع مشترک خود برای همکاری را از دست داده اند.

فیلم آشکارا یادآور پیشنهاد روحانیون ایران و کلیسای ارتدکس روسیه درباره تقریب فرهنگی دو ملت با استفاده از استغنای متقابل است و درباره علمای دینی دو کشور توضیح می دهد که سعی در یافتن نکات مشترک دارند. گاهی برخی می پرسند که چطور ارتدکس روسی و اسلام شیعی می توانند در جستجوی تقریب باشند؟

این سوال جالب است، اما پاسخ بدان نیز کم از این جالب‌تر نخواهد بود. چندی پیش رئیس نمایندگی صدا و سیمای ایران در مسکو بطور غیر منتظره درخواست تهیه کپی این فیلم را داد تا به زبان فارسی برای مخاطبین ایرانی پخش شود. کاملاً ممکن است که بزودی خوانندگان سایت ما نیز شاهد فیلم "پارس، سرزمین رحمت" باشند.

منبع: طر‌گونچاروف، خبرگزاری ریا نواستی