جمعه, ۲۱ دی, ۱۴۰۳ / 10 January, 2025
مجله ویستا

ذهن همیشه دوست دارد فکر کند که می‌فهمد


ذهن همیشه دوست دارد فکر کند که می‌فهمد

همیشه ذهن انسان دوست دارد فکر کند که می‌فهمد. ذهن انسان خاصیت‌های جالبی دارد. دو دانشمندی که به خاطر کارهایشان در زمینه علم تصمیم‌گیری جایزه نوبل اقتصاد را برنده شدند (کاهنمن …

همیشه ذهن انسان دوست دارد فکر کند که می‌فهمد. ذهن انسان خاصیت‌های جالبی دارد. دو دانشمندی که به خاطر کارهایشان در زمینه علم تصمیم‌گیری جایزه نوبل اقتصاد را برنده شدند (کاهنمن و تورسکی) تعدادی از تکنیک‌های میانبری را عنوان کردند که ذهن انسان‌ها عادت کرده است برای تصمیم‌گیری از آنها استفاده کند. این تکنیک‌ها با وجود اینکه بیشتر وقت‌ها به درد انسان می‌خورند خیلی وقت‌ها هم باعث خطای سیستماتیک در تصمیم گیری می‌شوند. مثلا این خطا که انسان فکر می‌کند اتفاقی که تصورش آسان‌تر است از اتفاقی که تصورش سخت‌تر است، محتمل‌تر است. این خیلی وقت‌ها درست است، ولی در مواقعی که نیست، انسان دچار اشتباه می‌شوند.

یکی از عادت‌های ذهن این است که برای درک بهتر دنیای اطرافش دوست دارد از دسته‌بندی و ساده‌سازی استفاده کند. مثلا وقتی در جنگل راه می‌رویم یک چیزهایی را در دسته گیاه و یک چیزهایی را در دسته جانور قرار می‌دهیم تا فکر کردن درباره آنها برایمان راحت‌تر باشد. اما اگر طبقه‌بندی‌های ما نتوانند پیچیدگی‌های دنیا را به خوبی در خود بگنجانند دچار خطا می‌شویم.

ذهن انسان یک خاصیت دیگر هم دارد که همیشه دوست دارد فکر کند که می‌فهمد. این یکی از مکانیزم‌های دفاعی مغز است. از این جهت در مواردی که پیچیدگی اوضاع زیاد است و از درک او خارج است انسان با دسته‌بندی و ساده‌سازی بیش از حد خودش را فریب می‌دهد که فکر کند، می‌داند چه خبر است.

در واقع بدن انسان احتیاج دارد که بداند چه اقدامی ‌باید بکند؛ بنابراین خودش را وادار به نتیجه‌گیری می‌کند، حتی وقتی اطلاعات کافی برای نتیجه‌گیری ندارد.