نقش نمک در یک سرطان کشنده

در ایران، سرطان سومین علت مرگ و میر بشمار می‌رود و سرطان معده سومین سرطان شایع است.

مصرف زیاد نمک بعنوان یکی از ریسک فاکتورهای اصلی فشار خون بالا و بیماری‌های قلبی عروقی شناخته شده است و پیامدهای دیگر آن از جمله سرطان معده امروزه مورد توجه خاص مجامع علمی قرار دارد.

سرطان معده یکی از سرطان‌های شایع در جهان است و بر اساس آخرین آمارهای موجود سالانه ۸۷۰ هزار مورد جدید سرطان معده گزارش می‌شود که در حدود ۱۰% موارد جدید سرطان‌ها را شامل می‌شود. میزان کشندگی سرطان معده هم چنان بالاست و بیش از ۶۲۸ هزار مورد و معادل ۱۲% کل مرگ و میرها در کشورهای توسعه یافته و در حال توسعه جهان است. چندین علت برای بروز سرطان معده شامل عفونت هلیکوباکتر پیلوری، عادات غذایی، مصرف ماهی‌های نمک سود شده، مصرف غذاهای پر نمک آجیل های شور، تنقلات شور (چیپس و انواع فراورده ای غلات حجیم شده)، شورجات و ترشی‌ها، غذاهای نمک سود، چاقی، سیگار و وجود نیترات در مواد غذایی مصرفی و هم چنین سابقه فامیلی ذکر شده است.

اگر چه به طور کلی میزان بروز سرطان معده در جهان به خصوص در کشورهای غربی، چین و سایز کشورهای شرق آسیا در دهه‌های گذ شته کاهش یافته است ولی در سایر کشورها این روند کاهشی مشاهده نمی‌شود بویژه اینکه در این کشورها سن بروز سرطان معده کاهش یافته است.

کاهش مصرف نمک در جامعه بعنوان یک راهکار اصلی با هزینه اثر بخشی بالا برای پیشگیری از اپیدمی بیماری‌های قلبی عروقی در کشورهای صنعتی و در حال توسعه شناخته شده است. مطالعات متعددی ارتباط بین مصرف زیاد نمک و عفونت‌های هلیکو باکتر پیلوری را بعنوان عامل ایجاد صدمه در مخاط معده، هایپر گاسترینمیا و سرطان معده را نشان داده است.

از جمله در یک متا انالیز ارتباط بین عادات غذایی و خطر سرطان معده در ۲۷۰ هزار نفر از ۷ مطالعه گذشته نگر نشان داده شده است. این مطالعه نشان داده است که خطر بروز سرطان معده با مصرف زیاد نمک ۶۸ % افزایش می‌یابد. حتی مصرف نمک در حد متوسط نیز این خطر را ۴۱% افزایش می‌دهد. در افرادی که غذاهای پرنمک مثال ترشی‌ها، ماهی نمک سود شده و گوشت‌های فراوری شده مصرف می‌کنند به ترتیب خطر ابتلا به سرطان معده ۲۷% و ۲۴% بیشتر است.

در ایران، سرطان سومین علت مرگ و میر بشمار می‌رود و سرطان معده سومین سرطان شایع است. مصرف نمک ۱۰ تا ۱۵ گرم در روز یعنی ۲ تا ۳ برابر مقدار توصیه شده توسط سازمان جهانی بهداشت می‌باشد. سرطان معده تنها یکی از زیان‌های مصرف زیاد نمک است. پوکی استخوان، فشار خون بالا و به دنبال ان نارسایی‌های کلیوی و بیماری‌های قلبی عروقی از دیگر مشکلاتی است که مصرف زیاد نمک در بروز انها یک عامل خطر مهم بشمار می‌رود. کاهش میزان نمک درنان مصرفی که مهم‌ترین منبع نمک دریافتی مردم است و فرهنگسازی برای کاهش نمک مصرفی در حین طبخ غذا، حذف نمکدان سر سفره و میز غذا، منع مصرف تنقلات شور و پرنمک و البته ممنوع شدن تبلیغات محصولات غذایی تهدید کننده سلامت نیاز به حمایت و عزم رسانه‌های جمعی دارد.

دکتر زهرا عبداللهی، مدیر دفتر بهبود تغذیه جامعه