تأثیر بازیكنان خارجی بر بسكتبال ایران

آنها كه بسكتبال را به صورت حرفه ای پی می گیرند, پیشرفت های كیفی لیگ برتر در سال های اخیر را مهمترین عامل در كسب عنوان سومی بازی های آسیایی قطر می دانند عنوانی كه رسیدن به آن حدود ۵۵ سال طول كشید

آنها كه بسكتبال را به صورت حرفه ای پی می گیرند، پیشرفت های كیفی لیگ برتر در سال های اخیر را مهمترین عامل در كسب عنوان سومی بازی های آسیایی قطر می دانند. عنوانی كه رسیدن به آن حدود ۵۵ سال طول كشید.

سرمایه گذاری های خوبی كه از سوی باشگاه ها صورت گرفت لیگ برتر ایران را به یكی از لیگ های جذاب بسكتبال در منطقه تبدیل كرده است.

تا همین چند سال پیش، شاید گرگان واصفهان از نظر جذب تماشاگر در بین شهرهای مختلف ایران موفق بودند؛ اما سال گذشته كار به جایی رسید كه هر بازی خانگی نماینده همدان را دست كم سه هزار تن به تماشا می نشستند.

ارومیه، مشهد، شهر كرد، اهواز، ماهشهر و ... هم شرایط خوبی از این حیث دارند. جالب این كه جذابیت های لیگ در فصل جاری با وجود جدایی و انحلال چند تیم پر طرفدار فصل گذشته كم نشده و با نزدیك تر شدن به مرحله حذفی (پلی آف) سالن ها، شلوغ تر و گرم تر از گذشته است كیفیت بالای بسیاری از مسابقه های سوپر لیگ ، این پیش زمینه را به وجود آورد كه تیم ملی در بازی های آسیایی بتواند مقابل حریفان قدرتمند قاره، شایستگی های بسكتبال كشور را به نمایش بگذارد. قبل از آن صباباتری، نماینده ایران در جام باشگاه های غرب آسیا، گوشه هایی از قدرت بسكتبال ایران را به نمایش گذاشته بود. وقتی بازیهای مهدی كامرانی، برادران نیك خواه بهرامی، علیرضا هنردوست، ایمان زندی و ... در دوحه را بار دیگر مرور می كنیم، بیش از پیش به واقعیت های كنونی لیگ پی می بریم كه چنین بازیكنانی را در دل خود پرورش داده است.

اما چه شد كه لیگ داخل ایران چنین جهشی را از نظر كیفی در خود دید؟

پاسخ های مختلفی نسبت به این پرسش ارائه شده است خیلی ها برنامه ریزی هایی كه فدراسیون در سال های گذشته برای كشف و پرورش استعدادهای این رشته به اجرا درآورد را در این مهم، دخیل می دانند ، غیر منطقی هم نیست. گروهی دیگر روی آوردن حامیان مالی و شركت ها، به بسكتبال را عاملی برای پیشرفت این رشته می دانند، اما بسیاری از كارشناسان. مربیان و بازیكنان ورود بازیكنان خارجی به لیگ ایران را عامل اصلی و مهم در بالا رفتن سطح كیفی لیگ و در كل بسكتبال ایران می دانند.

با وجود این كه بازیكنان آمریكایی، اروپایی یا آفریقایی كه درسال های اخیر در تیم های لیگ برتری ایران بازی كرده اند، همانند فوق ستاره های كشور هایشان، نیستند اما با دارا بودن فرهنگ حرفه ای و اصول اولیه بسكتبال از كارایی خوبی برخوردارند؛ طوری كه وقتی در كنار بازیكنان ایرانی قرار می گیرند به راحتی مهارت های خود را به نمایش می گذارند. شكی نیست وجود بازیكنان تكنیكی اروپایی و آمریكایی در میادین، خود عاملی برای جذاب تر شدن مسابقه ها و افزایش تعداد تماشاچی است در كنار این موارد، نادیده نگیریم كه دستمزدهای این ستاره ها نیز چندان بالا و نجومی نیستند، طوری كه اكثر تیم ها شرایط خرید ۲ یا ۳ بازیكن در پست های مختلف را دارند.

سال گذشته انتقادهایی نسبت به نیمكت نشین شدن بازیكن های ملی پوش برخی از باشگاه ها از سوی بازیكن های خارجی به گوش می رسید و حتی مطرح شد كه محدودیت هایی در این باره اعمال شود. در آن شرایط بیشترین نگاه ها به صباباتری بود كه ۶ یار ملی پوش را در اختیار داشت كه دوتای آنها با حضور «ژوزف گارس» و «آندره پیتس» به اجبار شانش بازی كردن را از دست می دادند؛ اما بعدها مشخص شد رقابت با این خارجی ها نه تنها از كیفیت كار بازیكنان ایرانی كم نكرده بلكه جهش خوبی را در سطح بازی هایشان به وجود آورده است.

در ۲ سال گذشته «ویتاری مارش» و «آندره پیتس» و حالا هم «ماكان دیوماسی» كه سابقه بازی در تیم ملی فرانسه را دارد، سرآمد همه خارجی های شاغل در لیگ ایران بوده اند كه ارزش های فنی كار آنها بر كسی پوشیده نیست. حتی این طور عنوان شد كه برخی از ملی پوشان كشورمان نظیر مهدی كامرانی با الگوبرداری از نحوه كار «پیتس» توانسته است پیشرفت قابل ملاحظه ای داشته باشد.

● افزایش اعتبار

شاید تا همین چند سال پیش روی لیگ ایران چندان حسابی باز نمی شد، اما حالا به مرحله ای از پیشرفت و اعتبار رسیده ایم كه در منطقه نسبت به لیگ برتر ایران به دیده احترام می نگرند و بازیكنان خارجی نیز بدون در نظر گرفتن هیاهوی كاذبی كه از سوی برخی ها اعمال می شود، راهی لیگ كشورمان می شوند. پیام سیفی زاده داور بین المللی بسكتبال ایران به نكته جالب توجهی اشاره می كند.

وی می گوید: «وقتی برای قضاوت در بازی های خارجی می رویم، اطلاعات كاملی از باشگاه های ایران وجود دارد. در واقع همه كشورهای منطقه، تیم های ما و بازیكنانی كه در اختیار داریم را می شناسند و روی آنها حساب باز كرده اند. حتی در دوحه، شاهد بودم ۵ بازیكن ثابت تیم ملی ازبكستان، همانهایی بودند كه در لیگ ایران بازی كرده اند و این خود باعث افزایش دو چندان اعتبار لیگ كشورمان می شود. البته بازیكن های آمریكایی و اروپایی زیادی به باشگاه های ایران پیوسته اند كه خود نشانگر پذیرش لیگ ایران از سوی حرفه ای ها است».

سیفی زاده كه اختلاف های فرهنگی را مهم ترین عیب بازیكن های خارجی شاغل در لیگ ایران می داند، با اشاره به احترام آنها نسبت به تصمیم های داوران می افزاید: «اینها حرفه ای هستند و می دانند درست یا غلط حرف آخر را داور می زند، روی همین اصل، اعتراض نمی كنند. این كار روی بازیكن های ایرانی هم تأثیر گذاشته است. البته من از نزدیك شاهد هستم كه بازیكن های كشورمان كه در كنار بسكتبالیست های آمریكایی یا اروپایی بازی كرده اند دیگر مقابل تیم های آسیایی استرس ندارند.

در حالی كه در گذشته در این بخش، مشكلات فراوانی داشتیم.» مصطفی هاشمی، مربی موفق تیم پتروشیمی ماهشهر در تأیید حرف های سیفی زاده، تصریح می كند كه رشد و اعتبار لیگ ایران فقط به دلیل حضور بازیكنان خارجی نیست و باید وجود یك نسل موفق از مربیان تحصیل كرده، حضور حامیان مالی قوی و برنامه ریزی فدراسیون را هم مد نظر قرار داد. در كنار این ها بازیكن های خوب خارجی ، سهم زیادی در بالابردن كیفیت لیگ برتر و به دنبال آن تیم ملی داشته اند. این مربی البته به فدراسیون بسكتبال پیشنهاد می كند در قوانین جاری لیگ كه حضور سه بازیكن در هر تیم و بازی كردن همزمان ۲ نفر را در بر دارد بازنگری هایی صورت گیرد و در هر دیدار نام ۲ یار خارجی در فهرست نهایی گنجانیده شود.

بازیكن سابق تیم ملی انتقادهای برخی ها نسبت به نیمكت نشین شدن بازیكنان ملی از سوی تازه واردان خارجی را قبول ندارد و می گوید: «این یك فكر خام است. ما به طور معمول، برای پست های ۵ و ۱ بازیكن خارجی می آوریم. در تیم ملی حامد حدادی كه خودش در حد خارجی ها است، در پست ۵ بازی می كند. در این پست سهراب نژاد و جابر روزبهانی را هم داریم كه خیلی راحت در تیم ملی بازی می كنند. همچنین در پست ۱ ویسی و كامرانی هستند كه حتی اگر نیمكت نشین باشند، باز هم افت نمی كنند.

مگر مهدی كامرانی فصل قبل ذخیره آندره پیتس نبود. پس چرا در دوحه سر حال بازی كرد؟ هاشمی ادامه می دهد: «بدون تردید می گویم، حضور بازیكن های خارجی در پیشرفت های اخیر، صد درصد مؤثر بوده است. در واقع وجود چنین افرادی به بازیكن های داخلی نیرو می دهند ما در تمرین ها شاهد رشد بازیكن خودی هستیم. حتی با دیدن مهارت های فنی بازیكن های تكنیكی خارجی، نكات تازه ای می آموزند.»

● یك نمونه بارز

در بازی های آسیایی دوحه، بازیكنی از تیم ایران آنقدر درخشید كه مورد تحسین مربیان و بازیكنان خارجی هم قرار گرفت. مهدی كامرانی گارد رأس جوان كه در این فصل از صباباتری به مهرام پیوسته، همان چهره انگشت نمایی است كه همه كارشناسان متفق القول، بر این باورند كه او در كنار «آندره پیتس» به این مرحله از رشد رسیده است. شنیدن حرف های این نمونه بارز پیشرفت، می تواند جالب توجه باشد.

بدون رودربایستی می توانم بگویم بسكتبال آمریكا، دست كم یك قرن از ایران جلو تر است. از لحاظ فیزیكی و شعور تاكتیكی آنها تجربه های گرانبهایی دارند. من فكر می كنم سطح كیفی «آندره پیتس» حتی از برخی مربیان لیگ برتر هم بیش تر است.

به همین دلیل وقتی چنین بازیكنانی به باشگاه های ما می آیند بازیكنان داخلی هنگام تمرین و مسابقه، از آنها الگو برداری می كنند. در حقیقت بودن در كنار چنین بازیكنی، بسیار مثمرثمر است، باور كنید خودم حتی از راه رفتن «آندره پیتس» هم می خواستم الگو برداری كنم. این بازیكن در لیگ های مختلف اروپایی بازی كرده و تجربه های گرانبهایی دارد. البته همه خارجی ها خوب نیستند و بعضی از آنها ممكن است به باشگاه ها یمان ضرر بزنند.» بازیكن تكنیكی تیم ملی، مدعی است تأثیرات مثبت خارجی های شاغل در لیگ برتر بسكتبال ایران، بسیار بالاست طوری كه نكات منفی آن به چشم نمی آید.

این بازیكن همچنین می گوید: « وقتی من در تمرین یا مسابقه با بازیكن های قدرتمند خارجی رقابت می كنم، دیگر برای بازی با تیم های عربی، ژاپنی و كره ای هیچ ترسی ندارم. آن زمان ها كه به «لورنزو هال» ۱۵۰ كیلویی در لیگ برخورد می كردم فكر می كردم به یك صخره خورده ام! همان برخودها باعث شد تا از نظر فیزیكی هم شرایط بهتری پیدا كنم. همچنین چیزی كه هیچ وقت فراموش نمی كنم، فعل خواستن و همیشه برنده شدن این حرفه ای ها است. این روحیه به بازیكن های ایرانی هم القا می شد و خودتان هم دیدید در بازی های آسیایی دوحه، چقدر نترس بازی كردیم.»

این كه فدراسیون بسكتبال و دست اندركاران تیم ملی، تا چه اندازه از شرایط موجود راضی هستند هم می تواند نكته ای باشد كه مورد توجه قرار گیرد. محمود مشحون رئیس فدراسیون بسكتبال همچنان بر این باور است كه ظرفیت لیگ و بازیكنان ایران از آنچه هست بسیار بیشتر است. وی كه از سال قبل هم به دنبال طرح هایی برای استفاده بهینه از بازیكنان خارجی در لیگ داخل بود خاطر نشان می كند این بازیكنان بی تأثیر نبوده اند، اما باشگاه ها باید به دنبال بازیكنان با سطح كیفی بالاتری باشند. به نظر می رسد كارشناسان فدراسیون بسكتبال در پایان فصل جاری بار دیگر نحوه استفاده از بازیكنان خارجی را در لیگ برتر، مورد ارزیابی قرار دهند. البته رضا مشحون مدیر تیم های ملی بسكتبال، بر این باور است كه مربیان و بازیكنان شایسته خارجی، به طور حتم در آموزش مهارت ها، بسیار مؤثر عمل كرده اند و این موضوع برای تیم ملی هم مثبت واقع شده است.

مشحون می گوید: «اینها به خصوص در دفاع بسیار پخته و حرفه ای هستند و بازیكن های ایرانی در كنارشان نكته های جدیدی آموخته اند. ضمن این كه هم اكنون در حال آموختن بازی فیزیكی هستند. این چیزها پیش از این در لیگ ایران وجود نداشت و خوشبختانه، بازیكنان كشورمان از تجربه های خارجی ها بهره می گیرند.»

آنچه بررسی ها نشان می دهد، مربیان و مسئولان نسبت به حضور بازیكنان خارجی كه به طور عمده از آمریكا، گرجستان، صربستان و حتی سنگال و نیجریه هستند، ابراز رضایت دارند. شرایط و فرهنگ حرفه ای برخی از آنها، به نوعی كلاسی آموزشی برای بازیكنان ایرانی است، آیا از این كلاس ها درس های بیش تری خواهیم آموخت؟

علی رضایی