دکتر عبدالحسین زرین‌‌کوب

عبدالحسین زرین‌کوب (۱۳۷۸ - ۱۳۰۱) از دانشوران بنام پهنه ادبیات، تاریخ، تصوف و نقد ادبی در سال ۱۳۰۱ در شهر عالم پرور بروجردزاده شد. تحصیلات ابتدایی و متوسطه را در همان جا به پایان …

عبدالحسین زرین‌کوب (۱۳۷۸ - ۱۳۰۱) از دانشوران بنام پهنه ادبیات، تاریخ، تصوف و نقد ادبی در سال ۱۳۰۱ در شهر عالم پرور بروجردزاده شد. تحصیلات ابتدایی و متوسطه را در همان جا به پایان رساند و چندی به دبیری در دبیرستانهای زادگاهش پرداخت. سپس رهسپار تهران شد و کارشناسی‌(سال ۱۳۲۷) و دکتری (سال ۱۳۳۴) خود را از دانشکده ادبیات دانشگاه تهران دریافت کرد. دکتر زرین‌کوب در سال ۱۳۳۰ در کنار عده‌ای از فضلای عصر همچون عباس اقبال آشتیانی، سعید نفیسی، محمد معین، ناتل خانلری، غلامحسین صدیقی و عباس زریاب‌خویی، برای مشارکت در طرح ترجمه مقالات دایره`‌المعارف اسلام (طبع هلند) دعوت شد. از سال ۱۳۴۱ به این‌سو در فواصل تدریس در دانشگاه تهران، در دانشگاههای هند، پاکستان، آکسفورد، فرانسه( سوربن)، پرینستون و... نیز به تدریس پرداخت. عرفان، ادیان و تاریخ از رشته‌های پژوهشی مورد مطالعه او بود.

استاد زرین‌کوب در بسیاری از مجامع و مجالس علمی جهانی شرکت می‌کرد و به عنوان نماینده‌ ‌ایران به ایراد سخنرانی می‌پرداخت؛ همچون: پنجمین کنگره اسلامی در بغداد،‌‌ ‌بیست و ششمین کنگره بین‌المللی شرق‌شناسان در دهلی نو، کنگره بین‌المللی علوم تاریخی‌ ‌در وین، کنگره تاریخ ادیان در ژنو، مجلس بزرگداشت حافظ ‌‌در دوشنبه‌ ‌تاجیکستان، کنگره بزرگداشت نظامی گنجوی در ایتالیا و بعداً در آمریکا، مجمع عمومی‌ ‌سردبیران طرح تاریخ تمدن اقوام آسیای مرکزی در پاریس، کنگره بزرگداشت‌ ‌مولوی‌ ‌در مونیخ، کنگره جهانی بزرگداشت‌ ‌خواجوی کرمانی در کرمان، و کنگره همکاریهای اقوام آسیای مرکزی در تهران. وی سرانجام در ۲۴ شهریور ۱۳۷۸ درگذشت.‌

آثار دکتر زرین‌کوب‌

شادروان زرین‌کوب با وجود تدریس و وظایف اداری و علمی، در عرصه قلم نیز سخت کوشا بود و آثار فراوانی از خود به یادگار نهاد که پیوسته با استقبال مواجه می‌شد؛ از آن جمله است:‌

ـ دو قرن سکوت (۱۳۳۰)‌‌

- تاریخ ایران بعد از اسلام (۱۳۴۳) ‌‌

- تاریخ مردم ایران (۱۳۶۴)‌‌

- آشنایی با تاریخ ایران (۱۳۸۶)‌

-قرائت فارسی (۳ مجلد ۱۳۳۵)‌

- از کوچه رندان (۱۳۴۹، در خصوص بحث و بررسی و نقد اشعار حافظ شیراز و تشریح اوضاع سیاسی و اجتماعی شیراز در آن زمان) ‌

- بامداد اسلام (۱۳۴۶)‌‌

- کارنامه اسلام ( ۱۳۴۸، شامل مجموعه دستاوردهای امپراتوری عظیم اسلامی و رشد و شکوفایی کم نظیر علوم طبیعی در میان فیلسوفان مسلمان در علوم گوناگون؛ از جمله: جبر، شیمی، فیزیک و ریاضیات) ‌

- ارزش میراث صوفیه (۱۳۴۲)‌‌

- تاریخ تصوف‌‌

- تاریخ در ترازو (۱۳۵۴)‌‌

- با کاروان حله (۱۳۴۳مجموعه نقد ادبی) ‌‌

ـ نامورنامه (درباره فردوسی و شاهنامه)‌

ـ پیر گنجه در جستجوی ناکجاآباد(۱۳۷۲، در خصوص شرح حال زندگی نظامی گنجوی و بررسی اشعار و آثار وی و نیز شرح تفصیلی تاریخ آن دوران)‌

ـ دیدار با کعبه جان (درباره زندگی و اندیشه خاقانی)‌‌

ـ بحر در کوزه (۱۳۶۶نقد و تفسیر قصه‌ها و تمثیلات مثنوی معنوی)‌‌

ـ پله پله تا ملاقات خدا (۱۳۶۹، درباره زندگی، سلوک، و اندیشه مولانا) ‌

ـ سرّ نی (۱۳۶۴ نقد و شرح تحلیلی و تطبیقی مثنوی معنوی)‌

ـ از نی نامه (۱۳۷۷)‌

ـ شعله طور (۱۳۷۷، درباره زندگی و اندیشه حلاج)‌

ـ در قلمرو وجدان (۱۳۶۹سیری در عقاید، ادیان، و اساطیر)‌‌

ـ دفتر ایام (مجموعه گفتارها، اندیشه‌ها، و جستجوها) ‌

ـ سیری در شعر فارسی (بحثی انتقادی در شعر فارسی و تحول آن با نمونه‌هایی از شعر شاعران) ‌

ـ نقش بر آب(۱۳۶۸ جستجویی چند در باب شعر حافظ، گلشن راز، گذشته نثر فارسی و ادبیات تطبیقی) ‌

ـ از چیزهای دیگر (۱۳۵۶)‌‌

ـ نقد ادبی (۱۳۵۸)‌‌

ـ حکایت همچنان باقی (۱۳۷۶)‌‌

ـ فلسفه شعر (۱۳۲۳)‌‌

ـ شعر بی‌دروغ، شعر بی‌نقاب (۱۳۴۶)‌‌

ـ آشنایی با نقد ادبی (۱۳۷۲)‌‌

ـ فتح عرب در ایران (۱۳۵۴)‌‌

ـ روزگاران ایران (۱۳۷۳ و ۱۳۷۵)‌‌

ـ روزگاران دیگر (۱۳۷۵)‌‌

ـ فرار از مدرسه (۱۳۵۷، زندگی و اندیشه غزالی)‌

ـ جستجو در تصوف ایران (۱۳۵۷)‌‌

ـ یادداشت‌ها و اندیشه‌ها (۱۳۵۱)‌‌

ـ نه شرقی، نه غربی، انسانی (۱۳۵۳)‌‌

ـ با کاروان اندیشه (۱۳۶۳)‌‌

ـ دفتر ایام (۱۳۶۵)‌‌

ـ تک درخت (۱۳۴۷)‌

مرحوم دکتر زرین کوب آثار زیر را نیز ترجمه کرده است:‌

ـ بنیاد شعر فارسی (۱۳۲۶)‌‌

ـ ادبیات فرانسه در قرون وسطی (۱۳۲۸)‌

ـ ادبیات فرانسه در دوره رنسانس (۱۳۲۸)‌‌

ـ شرح قصیده ترساییه خاقانی (۱۳۳۲)‌‌

ـ فن شعر ارسطو (۱۳۳۷)‌‌

ـ ارسطو و فن شعر (۱۳۵۷) ‌‌